Πέμπτη, 01 Ιανουαρίου 2015 10:19

Η Πρωτοχρονιά στα χρόνια της Κατοχής

Αυτός ο τόπος, και τούτη η πόλη, κι άλλες φορές γνώρισαν τέτοιες στιγμές, έζησαν παρόμοιες καταστάσεις, ίσως και χειρότερες, αφού τα σημάδια του πολέμου είχαν αφήσει έντονη την σφραγίδα τους. Αυτός ο τόπος, και τούτη η πόλη, κι άλλες φορές γνώρισαν τέτοιες στιγμές, έζησαν παρόμοιες καταστάσεις, ίσως και χειρότερες, αφού τα σημάδια του πολέμου είχαν αφήσει έντονη την σφραγίδα τους.
Του Δημήτρη Σάββα

Σίγουρα ο αντίκτυπος της σημερινής παρατεταμένης κρίσης την οποία βιώνουμε όλοι μας είναι μεγάλος. Ομως αυτός ο τόπος, και τούτη η πόλη του Ηρακλείου, κι άλλες φορές γνώρισαν τέτοιες στιγμές, έζησαν παρόμοιες καταστάσεις, ίσως και χειρότερες, αφού τα σημάδια του πολέμου είχαν αφήσει έντονη την σφραγίδα τους. Μία εικόνα που οι γονείς μας θυμούνται έντονα. Θυμάμαι τον μακαρίτη τον πατέρα μου, ο Θεός να τον συγχωρέσει, να μου μιλάει για την ανέχεια εκείνων των χρόνων, για την πείνα, για τις στερήσεις. Τί και αν ήταν τέτοιες μέρες. Οι χρονιάρες μέρες κατά τον λαό μας, αυτές οι ημέρες αγάπης και χαράς.

Το κείμενο που θ' ακολουθήσει δεν είναι δικό μου, ανήκει στον αείμνηστο Καστρινό Θεολόγο Νικόλαο Ζευγαδάκη, έναν ακούραστο εργάτη του πνεύματος και της προσφοράς, του οποίου το αρχείο μας εμπιστεύθηκε η οικογένειά του και τώρα βρίσκεται και φυλάσσεται στη  Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη. Από το ημερολόγιο λοιπόν του Νικολάου Ζευγαδάκη είναι το κείμενο που ακολουθεί:

"Την παραμονή του 1942, πρώτου έτους της κατοχής, υπήρχε κάποια κίνησι στην αγορά. Πρωτοχρονιάτικα είδη βρισκόντανε σε δυό καταστήματα στο Μεϊντάνι και σε λίγα καροτσάκια, υπολείμματα φυσικά των περασμένων ετών.
Από τα μεσάνυχτα τα παντός είδους γερμανικά όπλα ήρχισαν να ρίπτουν βολές.
Όλοι ανησυχήσαμε. Στην αρχή φυσικά νομίσαμε πως είχαμε αεροπορική επιδρομή. Αλλ' ύστερα εμάθαμε ότι ο στρατός της Κατοχής εχαιρέτιζε έτσι την είσοδο στον καινούργιο χρόνο. Δεν πέρασε όμως πολλή ώρα και κάνανε την εμφάνισί τους και τα αγγλικά αεροπλάνα, οπότε αφίσαμε τα... πρωτοχρονιάτικα παιγνίδια και αρχίσαμε τα αντιαεροπορικά. Οταν ξημέρωνε πλειά κατήλθαν εις τον αγώνα και... αι δυνάμεις της φύσεως. Αυτή τη φορά εχιόνιζε αγρίως. Εχιόνισε και μερικές άλλες φορές την ημέρα της Πρωτοχρονιάς. Η Εκκλησία μοίρασε αυτές τις ημέρες τα βοηθήματα που έστειλε για τους απόρους η  Γενική Διοίκησις με επιτροπές κατά ενορίες.

Το δεύτερο έτος 1943, την παραμονή υπήρχαν στην αγορά αρκετά κουνουπίδια (δρχ. 1600-2000), μανδαρίνια (1600-1800) και πορτοκάλια (2000). Επίσης εύρισκε κανείς φυλλάδες κ.λπ. λαχανικά της εποχής, αμύγδαλα, φυστίκια και καρύδια. Κάλαντα δεν ήκουσα πουθενά. Ο καιρός ήταν ωραιότατος και υπήρχε κάποια κίνησις στην αγορά, το κέφι όμως των πολλών τουλάχιστον ήταν μετριώτατο.
Τα μεσάνυχτα οι Γερμανοί στρατιώται έρριξαν πολλούς πυροβολισμούς και κροτίδες διά χαιρετισμό του καινούργιου χρόνου. Την ίδια όμως νύκτα είχαμε αεροπορική επιδρομή στο αεροδρόμιο και άλλα σημεία και χωριά ανατολικά της πόλεως.
Η εκκλησία με την συνδρομήν ευσεβών κυριών παρεσκεύασε και έστειλε τις φυλακές και τα φιλανθρωπικά Ιδρύματα πίττα και λοιπά είδη.
Την νύχτα είχαμε δυό μεγάλες αεροπορικές επιδρομές με αρκετούς βομβαρδισμούς και ζημίες στο αεροδρόμιο και αλλαχού, προς τα ανατολικά της πόλεως προ παντός.

Το τρίτο και τελευταίο έτος 1944, την παραμονή η κίνησις στην αγοράν ήταν εξαιρετική. Βγήκαν κάμποσοι καλαντάδες. Το κέφι δε ήταν ζωηρό. Υπήρχαν πορτοκάλια, μανδαρίνια και λεμόνια προς 24 χιλ. και αρκετό κρέας προς 160 χιλ. το μεγάλο, τυρί, φρούτα κ.λπ.
Την νύκτα που ο χαλασμός του κόσμου από τα γερμανικά όπλα για χαιρετισμό του καινούργιου χρόνου όπως τα προηγούμενα έτη!.. Ούτε υπήρχε μετά τα μεσάνυχτα και το πρωί που ξύπνησα ηλεκτρικόν φως. Φτώχεια δηλ. και πένθος εφέτος στον... απελευθερωτικό στρατό. Τα Χριστούγεννα ας σημειωθή ότι στον στρατόν εδόθησαν γλυκίσματα πολυκαιρισμένα και χαλασμένα.
Τ' απόγευμα έγινε εις τον Μητροπολ. ναόν τελετή της βασιλόπιτας για τα άπορα παιδιά του ΕΟΧΑ κατά την οποίαν ωμίλησε ο πρόεδρος τούτου και αναπληρωτής του εξορίστου Μητροπολίτου μας Πρωτοσύγκελλος και νυν Επίσκοπος Αρκαδίας κ. Ευγένιος Ψαλιδάκης, μοιράστηκε δε πίττα σε όλα τα παιδιά".
Φυσικά ο εξόριστος Μητροπολίτης ήταν ο Βασίλειος Μαρκάκης!
Ένας φωτισμένος ιεράρχης, ένας ακέραιος και δημιουργικός άνθρωπος, ένας μοναδικός πατριώτης. Κάποτε του ζήτησαν να μιλήσει την 25η Μαρτίου στην καθιερωμένη πανηγυρική δοξολογία στον Άγιο Μηνά υπέρ των Γερμανών κατακτητών.
Κι εκείνος όχι μόνο το αρνήθηκε αλλά και απάντησε ευθαρσώς: "Όχι κύριε Νομάρχα, δε θα μιλήσω υπέρ αλλά κατά". Και η απάντηση του Νομάρχη: "Λυπάμαι σεβασμιώτατε αλλά θα το μετανιώσετε". Φυσικά ο αείμνηστος Μητροπολίτης Κρήτης την επομενη ημέρα στις 26 Μαρτίου συνελήφθη από την Γκεστάπο και οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα. Την τελευταία όμως στιγμή παρενέβη και τον σώζει ο Γενικός Διοικητής Κρήτης Εμμανουήλ Λουλουκάκης.
Στον αείμνηστο επίσης και προοδευτικό ιεράρχη οφείλεται και η ίδρυση της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς, μια πραγματικά κοινωνικοαγροτική προσφορά στο ποίμνιό του.

Θα επανέλθω όμως σ' εκείνη την Πρωτοχρονιά και συγκεκριμένα στη δοξολογία της ημέρας αυτής, η οποία κατά τον Θεολόγο Νίκο Ζευγαδάκη ήταν μια παράκληση για υγεία, ειρήνη και απελευθέρρωση. Αυτά ζητούσε τότε ο κόσμος, ο τόπος, οι άνθρωποι. Τότε "που όλα τάσκιαζε η φοβέρα" κατά τον εθνικό μας ποιητή! Κι εδώ που τα λέμε οι έννοιες της ειρήνης, της ελευθερίας αλλά και της δημοκρατίας δίνουν ιδιαίτερο νόημα στη ζωή μας παντού και πάντοτε! Από τη στήλη μας αυτή σας ευχόμαστε καλή χρονιά γεμάτη υγεία, αγάπη και αισιοδοξία!
Και φυσικά όσο γίνεται πιο γρήγορα ν' απομακρυνθεί απ' τη χώρα μας και τον πολύπαθο λαό της "ο μνημονιακός βραχνάς" στον οποίο τον οδηγήσανε οι ανάξιοι πολιτικοί του στερώντας τη χαρά, το χαμόγελο και το όραμα για το αύριο απ' τους πολίτες και ιδιαίτερα τους νέους μας! Καλή χρονιά.  - ΠΗΓΗ

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Τελευταία τροποποίηση στις Πέμπτη, 01 Ιανουαρίου 2015 13:13