Για την τελευταία του πτήση "έφυγε" χθες 6 Ιουνίου 2016 ο Σπύρος Πισσάνος, ο θρυλικός έλληνας αεροπόρος που πολέμησε κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Μοίρα των εθελοντών Αμερικανών πιλότων American Eagles της RAF και στην 4η Μοίρα Δίωξης της Αμερικανικής USAF.
Ο θάνατός του, ανήμερα της 72ης επετείου από την Απόβαση της Νορμανδιας, σκόρπισε τη θλίψη στους φίλους της Αεροπορικής Ιδέας σε όλο τον κόσμο.
Τελείωσε τον πόλεμο σαν Σμηναγός, με 10 καταρρίψεις, στην Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Στο αμέσως μετά τον πόλεμο διάστημα υπήρξε δοκιμαστής πιλότος των πρώτων αεριωθουμένων αεροπλάνων. Έζησε στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, εν αποστρατεία Συνταγματάρχης της USAF. Το 2008 εξέδωσε το βιβλίο του 'The Flying Greek' περιγράφοντας την περιπέτειά του στην Αμερική και τις προσωπικές του αναμνήσεις από τον πόλεμο.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στον Κολωνό, στις 10 Νοεμβρίου 1919. Οι γονείς του ήταν ο Νίκος απ την Σπάρτη, μηχανοδηγός των ΗΣΑΠ, κι η Αθηνά Πισσάνου, απ την Κεφαλονιά. Παθιασμένος απ την θέα κάποιων αεροπλάνων της νεοσύστατης τότε ΕΒΑ που έκαναν χαμηλές πτήσεις, συνήθιζε μικρός να παίρνει το τραίνο για την Κηφισιά κι από εκεί με τα πόδια να πηγαίνει στο Τατόι για να χαζεύει τα αεροπλάνα από κοντά. Το 1938 πήγε σαν λαθρομετανάστης στην Ν.Υόρκη, όπου εργάστηκε σαν σερβιτόρος και, πληρώνοντας απ' το μισθό του, παρακολούθησε μαθήματα πτήσης. Αρχές του 1942 εντάχθηκε εθελοντικά σε ομάδες αγγλόφωνων πιλότων που θα πολεμούσαν για την Αγγλική RAF. Εκεί έγινε Ανθυποσμηναγός, στo 71 Σμήνος των American Eagles.
Στη φωτιά του πολέμου
Οι American Eagle στις 24 Οκτωβρίου 1942 συγχωνεύτηκαν με την 4η Μοίρα Δίωξης (4th Fighter Group) της USAAF, που είχε την έδρα της στο Ντέμπντεν, κοντά στο Στάνστεντ. Ο Πισσάνος ήταν ο μόνος μη Αμερικανός σε αυτήν την ομάδα, οπότε του προτάθηκε μια άμεση αλλαγή εθνικότητας, που ακολούθησε και μια μετονομασία σε Steven. Στο εξής θα ήταν ο Υποσμηναγός Steven Pissanos, του Σμήνους 334 της 4th FG, αλλά σύντομα, όταν σημείωσε τις πρώτες του καταρρίψεις σε ένα P-47C (Miss Plainfield) οι τοπικές εφημερίδες της γειτονιάς του στο Plainfield του Νιού Τζέρσεϊ τον αναφέρουν σαν τον «Ιπτάμενο Ελληνα» (The Flying Greek).
Ο Πισσάνος συμμετείχε σε πολλών ειδών επιχειρήσεις μεταξύ των κατεχομένων εδαφών της Γαλλίας, Βελγίου, Ολλανδίας και Γερμανίας. Στις 29 Ιανουαρίου 1944, τα καταδιωκτικά της 4th FG συνόδευσαν 803 βομβαρδιστικά της 8ης Αεροπορικής Δύναμης σε μια επίθεση εναντίον της Φρανκφούρτης. Ο Σπύρος Πισσάνος πέτυχε μια διπλή νίκη πάνω απ το Άαχεν, εναντίον 2 γερμανικών καταδιωκτικών Me-109F της Μοίρας Δίωξης JG 2.
Στις αρχές του 1943 η Μοίρα του παρέλαβε τα νέα καταδιωκτικά P-51B Mustang, μεγάλης ακτίνας δράσης, και ο Πισσάνος στις 3 Μαρτίου 1943, βρέθηκε πάνω απ το Βερολίνο, συμμετέχοντας με τον νέο τύπου αεροπλάνου αλλά τα ίδια διακριτικά στην υποστήριξη του πρώτου βομβαρδισμού της USAF στην γερμανική πρωτεύουσα, που τελικά ματαιώθηκε λόγω κακοκαιρίας. Είχε ήδη 8 καταρρίψεις, όταν στις 5 Μαρτίου 1944 η Μοίρα του συνόδευσε βομβαρδιστικά εναντίον στόχων στην Ν. Γαλλία.
Κατάφερε να καταρρίψει δυο ακόμα Me-109F αλλά στην επιστροφή η μηχανή του σταμάτησε, με αποτέλεσμα να προσγειώσει ανώμαλα το αεροπλάνο του στα περίχωρα της Χάβρης. Κρύφτηκε με τη βοήθεια των Γάλλων Μακί, εντάχτηκε στις δυνάμεις τους και πολέμησε μαζί τους για έξι μήνες, ενώ ταυτόχρονα εκτελούσε χρέη πράκτορα πληροφοριών για την OSS με σκοπό τον εντοπισμό στόχων για την αεροπορία. Μετά τις μάχες του Παρισιού επέστρεψε στον Αμερικανικό Στρατό, αλλά τότε πληροφορήθηκε ότι λόγω της συνεργασίας του με την Αντίσταση δεν θα του επιτρεπόταν πλέον να πετάξει, από φόβο μην αιχμαλωτιστεί και υποκύψει προδίδοντας τους συνεργάτες του. Έτσι προβιβάστηκε σε Σμηναγό και στάλθηκε σαν δοκιμαστής αεροπλάνων στις ΗΠΑ ως το τέλος του πολέμου.
Μεταπολεμική δράση
Ο Σ. Πισσάνος ήταν ένας από τους 3 πρώτους πιλότους που δοκίμασαν το πρώτο αμερικανικό αεριωθούμενο F-80. Στη συνέχεια δοκίμασε να συνεχίσει την καριέρα του στην Πολιτική Αεροπορία και έγινε πιλότος τετρακινητήριων επιβατικών αεροπλάνων στην TWA, αλλά σύντομα του προσφέρθηκε προαγωγή και νέα θέση δοκιμαστή αεριωθουμένων στην USAF. Πέταξε σχεδόν όλα τα μοντέλα των νέων καταδιωκτικών απ' το F-84 ως και τα F-102, F-106 και F-4 Phantom αργότερα. Κατόπιν υπηρέτησε με τον βαθμό του Αντισυνταγματάρχη σε διάφορες διοικήσεις και τα τελευταία 3 χρόνια της υπηρεσίας του βρέθηκε στην Ελλάδα με σκοπό να βοηθήσει στην ένταξη των Phantom F-4E στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Συνταξιοδοτήθηκε το 1974, οπότε και επέστρεψε στις ΗΠΑ, στην οικία του στο Σαν Ντιέγκο.
Πηγη: wikipedia
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Γράφει ο Γιώργος Λαμπράκης
Στην ιστορία της αεροπορίας, οι φωτογραφίες που αιχμαλωτίζουν την ιδιαίτερη σχέση των Αεροπόρων με τα αεροσκάφη τους είναι αμέτρητες...
Όλες είναι ιδιαίτερες, όλες ενώνονται με ένα αόρατο νήμα... Από την εποχή των αδελφών Ράιτ μέχρι τη σύγχρονη εποχή η σχέση του Αεροπόρου με το αεροπλάνο είναι από τα λίγα στοιχεία που παρέμειναν και θα παραμείνουν αναλλοίωτα!
Η φωτογραφία από την πρόσφατη τελετή στην 117 ΠΜ της Ανδραβίδας, όπου η Πολεμική Αεροπορία γιόρτασε τα 40 χρόνια υπηρεσίας του θρυλικού αεροσκάφους F-4 Phantom στις τάξεις της, είναι ένα από αυτά ακριβώς τα στιγμιότυπα.
Ένα φιλί, ένα ευχαριστώ του Αεροπόρου προς την ιπτάμενη μηχανή που του έδωσε αμέτρητες χαρές, αγωνίες και την υπέρτατη αίσθηση της πτήσης πάνω από το Αιγαίο και τις εσχατιές της πατρίδας μας...
ΑΙΕΝ ΥΨΙΚΡΑΤΕΙΝ!
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
H ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν είναι τόσο διαδεδομένη στο ευρύ κοινό, σε σχέση με την αντίστοιχη ιστορία του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού Ναυτικού. Η ιστορία όμως των εκατοντάδων Ελληνικής καταγωγής πιλότων, στις τάξεις των συμμαχικών αεροποριών, όπως της USAAF και της RAF παραμένει ουσιαστικά άγνωστη, πέραν ελαχιστότατων εξαιρέσεων.
Το βιβλίο αυτό για πρώτη φορά στην Ελληνική βιβλιογραφία παρουσιάζει τη δράση δέκα πιλότων που τίμησαν όχι μόνο την πατρίδα στην οποία γεννήθηκαν αλλά και την πατρίδα των προγόνων τους, έχοντας πλήρη συνείδηση της Ελληνικότητας της καταγωγής τους. Οι συγγραφείς φιλοδοξούν οτι ο συγκεκριμένος τόμος είναι μόνο η αρχή, προκειμένου όλοι αυτοί οι ήρωες να καταγραφούν και να λάβουν τη θέση που τους αξίζει στη σύγχρονη Ελληνική ιστορία.
Ευχή τους είναι, η ζωή και η δράση τους να εμπνεύσουν τις επόμενες γενεές και ειδικότερα τους νυν και μελλοντικούς Έλληνες πιλότους της Πολεμικής μας Αεροπορίας.
Συγγραφείς: Δημήτριος Βασιλόπουλος / Κυριάκος Παλουλιάν / Γεώργιος Χαλκιαδόπουλος
Έκδοση: Eagle Aviation (2014)
ISBN: 978-6188137608
Περιγραφή: Σελ. 330, σκληρό εξώφυλλο, μέγεθος Α4. 435 φωτό, 48 έγχρωμες πλάγιες όψεις, 11 ψηφιακοί πίνακες, 4 ελαιογραφίες ξένων καλλιτεχνών, 18 μοιρόσημα, πίνακες καταρριψεων.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Ο Σμηναγός Αναστάσιος Μπαρδαβίλιας γεννήθηκε το 1915 στο Κεραστάρι Αρκαδίας και ήταν γιος ιερέα. Τον Οκτώβριο του 1935 εισήλθε στη Σχολή Αεροπορίας απ' όπου αποφοίτησε τον Αύγουστο του 1938 με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού.
Κατά την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου υπηρετούσε στην 3η Μοίρα Παρατήρησης, πετώντας με αεροσκάφη Henschel 126-K6, και τον Δεκέμβριο του 1940 επιλέχτηκε να λάβει μέρος στην ανασυγκρότηση της 21ης Μοίρας Διώξεως, με αεροσκάφη Gloster Gladiator, γνωστή τότε και ως η «Μοίρα των Λευκών Αετών».
Έλαβε μέρος σε πολλές δύσκολες αποστολές δίωξης και αερομαχίες. Το ξημέρωμα της 11ης Φεβρουαρίου 1941 προσπαθώντας να αντιμετωπίσει επιδρομή εναντίον του αεροδρομίου Κατσικά Ιωαννίνων, δέχθηκε ταυτόχρονη επίθεση ιταλικών καταδιωκτικών Fiat G50. Τα πολυβόλα των οποίων γάζωσαν κυριολεκτικά το κορμί του, με αποτέλεσμα το αεροσκάφος του να πέσει σε μια άκρη του αεροδρομίου και να συντριβεί.
Οι άντρες της 21ης Μοίρας Διώξεως της Ε.Β.Α. ποζάρουν μπροστά στην κάμερα του πολεμικού ανταποκριτή, στο πρόχειρο αεροδρόμια του Κατσικά Ιωαννίνων. Η συγκεκριμένη φωτογραφία είχε δημοσιευτεί στον τύπο της εποχής, όπου για λόγους εξυπηρέτησης της προπαγάνδας αναφέρετε ως «Η Μοίρα των Λευκών Αετών». Επωνυμία που έλαβε εξαιτίας της λευκής μάλλινης φανέλας, τύπου ζιβάγκο, που φορούσαν οι χειριστές της, δώρο του Υφυπουργού Αεροπορίας Πέτρου Οικονομάκου. Σημειώνετε ότι κατά παράβαση του Κανονισμού Στολών, οι χειριστές τη φορούσαν υπερήφανα και εκτός Μονάδας.
Όρθιος, τέταρτος από δεξιά, ο Μοίραρχος της 21ης Μ.Δ. Επισμηναγός Ι. Κέλλας. Όρθιος, πρώτος από δεξιά, ο Υποσμηναγός Αν. Μπαρδαβίλιας. Γονατιστός, πρώτος από δεξιά, ο Επισμηνίας Ν. Κοστορίζος. (Φωτ. από το βιβλίο του Ηλ. Καρταλαμάκη “Η Αεροπορία στον Πόλεμο του ‘40” )
Το κείμενο που ακολουθεί, είναι απόσπασμα από ανέκδοτο βιβλίο του συγγραφέα και αρθρογράφου Ν. Χριστοφίλη, ο οποίος αξιοποιώντας έγγραφα και αναφορές αυτοπτών μαρτύρων, απέδωσε με μυθιστορηματικό ύφος τη δράση των Ελλήνων αεροπόρων στον πόλεμο του 1940 - 41.
«11 Φεβρουάριου 1941. Ο πόλεμος με την Ιταλία ήταν στην κορύφωσή του και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχυναν το αίμα τους, πιστές στον όρκο που είχαν δώσει.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη των Ιωαννίνων και κοντά στο χωριό Κατσικά, βρισκόταν ένα από τα πρόχειρα αεροδρόμια της Ελληνικής Αεροπορίας. Στην πραγματικότητα αυτό, δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια εδαφική έκταση, που είχε διαμορφωθεί πρόχειρα, λίγους μήνες πριν την έναρξη του πόλεμου, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προσγείωση και την απογείωση αεροπλάνων. Εκεί είχε τη βάση της η 21η Μοίρα Διώξεως που χρησιμοποιούσε τα διπτέρυγα καταδιωκτικά Gladiator. Για την ανθρώπινη διαβίωση, στις ακραίες καιρικές συνθήκες του χειμώνα, υπήρχαν ελάχιστα μέσα, λίγες σκηνές και ένα μικρό πέτρινο κτίσμα.
Ο ήλιος σε λίγο θα ανέτειλε για να διαλύσει το σκοτάδι της νύχτας και να μετριάσει την παγωνιά. Τα λίγα σύννεφα επέτρεπαν στα περισσότερα από τα αστέρια να στείλουν τις τελευταίες ακτίνες φωτός τους στη γη, ενώ όπως κάθε τέτοια ώρα η νεκρική ησυχία διαταράσσονταν από τις φωνές των πετεινών του διπλανού χωριού.
Οι σκοτεινές φιγούρες των σκοπών του αεροδρομίου έμοιαζαν απόκοσμες, σχεδόν δαιμονικές, όπως κινούνταν αργά, άκαμπτες και παγωμένες στην περίμετρο του στρατοπέδου ή γύρω από τα αεροπλάνα, με τις μάλλινες χλαίνες τους κρυσταλλιασμένες.
Στο νότιο τμήμα του αεροδρομίου, όπου ήταν εγκατεστημένη η Μοίρα, τα καραβόπανα στις εισόδους των αντίσκηνων άνοιξαν και μερικές ανθρωπόμορφες σκιές κινήθηκαν αργά, προσπαθώντας να ξεμουδιάσουν, σαν τις πεταλούδες που σκάζουν από τα κουκούλια τους.
Άλλη μια μέρα πολέμου ξημέρωνε και οι αεροπόροι που είχαν παραμείνει στο αεροδρόμιο για υπηρεσία, σε ετοιμότητα δηλαδή για πιθανό συναγερμό, προσπαθούσαν να συνεφέρουν τα παγωμένα μέλη του σώματός τους. Ο ύπνος τους - μέσα στα στερούμενα θέρμανσης κωνικά τους αντίσκηνα - ήταν ένα πραγματικό μαρτύριο αφού η θερμοκρασία έπεφτε πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν. Όταν ξάπλωναν στα ράντζα τους για να αναπαυθούν, έπρεπε να φορούν ακόμα και τη φόρμα πτήσεως με τη γούνινη ζακέτα, και να φασκιώνονται με κουβέρτες σαν αιγυπτιακές μούμιες.
Το πρώτο φως μόλις είχε αρχίσει να αλλάζει τα ουράνια χρώματα και το ιπτάμενο προσωπικό συγκεντρώνονταν στο παράπηγμα που χρησίμευε ως σταθμός διοικήσεως. Οι τεχνικοί, όπως κάθε μέρα, από πολύ νωρίς έλεγχαν και προετοίμαζαν τα καταδιωκτικά που είχαν οριστεί να βρίσκονται σε άμεση ετοιμότητα. Από ώρα σε ώρα θα κατέφθανε οδικώς και το υπόλοιπο προσωπικό της μονάδας, οι εκτός υπηρεσίας, που είχε διανυκτερεύσει στην πόλη των Ιωαννίνων.
Ένα ελαφρύ παγωμένο βοριαδάκι έρχονταν από την πλευρά της λίμνης. Ο ήχος από τα κουδούνια των προβάτων που βοσκούσαν στην γύρο περιοχή και η εικόνα της γαλήνιας χειμωνιάτικης φύσης δημιουργούσαν ειρηνικά συναισθήματα. Τίποτα δεν θύμιζε τις τέσσερις επιδρομές βομβαρδιστικών της προηγούμενης ημέρας, εκτός από μερικούς κρατήρες και τα απομεινάρια ενός Gladiator που κείτονταν σε μία άκρη του αεροδρομίου απανθρακωμένο.
Η ώρα πλησίαζε οκτώ όταν ένας μακρινός βόμβος ακούστηκε και σιγά – σιγά δυνάμωνε. Οι άντρες της 21ης Μοίρας Διώξεως στο νότιο τμήμα του αεροδρομίου και οι συνάδελφοί τους του 2828 Σμήνους Παρατηρήσεως στο βόρειο, έστρεψαν τα μάτια τους ψηλά στον ουρανό. Γύριζαν τα κεφάλια τους δεξιά – αριστερά σαρώνοντας με το βλέμμα τους τον ορίζοντα και προσπαθώντας να εντοπίσουν την πηγή του βουητού. Αναμφίβολα ο θόρυβος προέρχονταν από κινητήρες αεροπλάνων.
«Τι αεροπλάνων;», σκέφτηκαν, « Δικών τους ή δικών μας; ».
Η απάντηση δόθηκε σε λίγα δευτερόλεπτα όταν το πρώτο πέρασε σε χαμηλό ύψος σφυρίζοντας, σχεδόν ουρλιάζοντας από πάνω τους. Χωμάτινοι πίδακες ξεπετάχτηκαν στο έδαφος συνοδευόμενοι από το γνώριμο ήχο πολλών πολυβόλων που έβαλαν συγχρόνως.
« Macchi 200!», φώναξε κάποιος από το προσωπικό. Ενώ ένα δεύτερο αεροπλάνο περνούσε πολυβολώντας, κάποιος που στεκόταν δίπλα του τον διόρθωσε: « Όχι, Fiat 'Πενηντάρια' είναι!».
Τα ιταλικά καταδιωκτικά έρχονταν από νοτιοανατολικά, έχοντας τον ήλιο στα δεξιά και πίσω τους ώστε να τυφλώνεται ο αντίπαλος. Περνούσαν διαδοχικά, το ένα πίσω από το άλλο σε 'γραμμή παραγωγής', πολυβολώντας κινητούς και ακίνητους στόχους, έχοντας σκοπό να καταστρέψουν ανθρώπους, αεροπλάνα και υλικά. Στις πτέρυγές τους διακρίνονταν καθαρά τα φασιστικά σύμβολα αλλά και ο λευκός σταυρός στην ουρά. Τότε ήταν που σήμανε η σειρήνα του συναγερμού για να προειδοποιηθεί το προσωπικό. Η αεράμυνα είχε αιφνιδιαστεί, τα ιταλικά αεροπλάνα είχαν διεισδύσει στην ελληνική επικράτεια χωρίς η παρουσία τους να αναφερθεί έγκαιρα από τα παρατηρητήρια, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι η οργάνωση και τα μέσα του συστήματος εγκαίρου προειδοποιήσεως χώλαινε.
Οι άντρες έτρεχαν προς αναζήτηση κάποιου ασφαλούς σημείου κάλυψης και όσοι προλάβαιναν έπεφταν μέσα στα ορύγματα που είχαν διανοιχτεί για τον συγκεκριμένο σκοπό, ενώ όσοι δεν βρίσκονταν κοντά έπεφταν στο έδαφος κολλώντας το πρόσωπό τους στο χώμα.
Μέσα στον ορυμαγδό των πολυβολισμών, στον θόρυβο των αεροπορικών κινητήρων και ενώ τα βλήματα περνούσαν σφυρίζοντας πάνω από τα κεφάλια τους, κάποιοι έστεκαν ακόμα όρθιοι. Δύο απ' αυτούς, με φορεμένες τις δερμάτινες αεροπορικές ζακέτες τους, φάνηκαν να ανταλλάσσουν κουβέντες με έναν αξιωματικό, ο οποίος στεκόταν με το ακουστικό του μαγνητικού τηλεφώνου στα χέρια, δίπλα στην είσοδο του παραπήγματος της διοίκησης. Έπειτα κοίταξαν βιαστικά προς την διεύθυνση από την οποία έρχονταν με βύθιση τα ιταλικά καταδιωκτικά και άρχισαν να τρέχουν προς τα σταθμευμένα αεροπλάνα τους. Δύο ακόμα άντρες, ντυμένοι με τις φόρμες εργασίας που συνήθιζαν να φορούν οι μηχανικοί, βγήκαν από ένα χαράκωμα, έχοντας πετάξει από πάνω τους τις μακριές μάλλινες χλαίνες, για να μπορούν να έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων. Οι βολίδες των ιταλικών όπλων χτένιζαν την επιφάνεια του εδάφους κουβαλώντας θάνατο, εκείνοι όμως τώρα έτρεχαν ακάλυπτοι ακολουθώντας τους χειριστές. Έμοιαζαν όλοι τους να συναγωνίζονται για το πόσο γρήγορα θα έφταναν στα Gladiator.
Σε μερικά δευτερόλεπτα ήταν αλώβητοι δίπλα στο πρώτο καταδιωκτικό ένας χειριστής και ένας μηχανικός. Ο πρώτος άρπαξε το, ακουμπισμένο στη ρίζα του κάτω αριστερού φτερού, αλεξίπτωτο τύπου Irvin και το έδεσε με γρήγορες κινήσεις πάνω του για να σκαρφαλώσει στη συνέχεια με μεγάλες δρασκελιές στο πιλοτήριο. Ήταν ο άνδρας της Μονάδας που ξεχώριζε για το ανάστημά του και ίσως ένας από τους ψηλότερους άντρες στην Ελληνική Αεροπορία, στους κόλπους της οποίας είχε διακριθεί για το ήθος και τον χαρακτήρα του. Ήταν ο Υποσμηναγός Αναστάσιος Μπαρδαβίλιας του Ευαγγέλου, από το Κεραστάρι Αρκαδίας.
Τα πυρά των ιταλικών καταδιωκτικών είχαν σταματήσει, ενώ κάποιες εκρήξεις ακούγονταν μακρύτερα, προκαλούμενες από το φορτίο θανάτου που έριχναν κάποια εχθρικά βομβαρδιστικά στα Γιάννενα. Ο σχηματισμός των Fiat G50 είχε περάσει και προς στιγμή υπήρχε παύση των εχθρικών πυρών. Αυτό έδειχνε με καλή ευκαιρία για γρήγορη και ασφαλή απογείωση και δεν έπρεπε να πάει χαμένη, ήταν όμως σίγουρο ότι τα ιταλικά θα επέστρεφαν γρήγορα και τότε κάθε προσπάθεια θα ήταν καθαρή αυτοκτονία.
Ο ψηλός Υποσμηναγός έμεινε για μια στιγμή όρθιος, πατώντας πάνω στο κάθισμα του αεροπλάνου του, έβγαλε το πηλήκιο που όπως πάντα φορούσε στραβά, με το γείσο χαμηλωμένο πάνω από το δεξί του μάτι, και το έριξε στα χέρια του υπολόγου μηχανικού που τον παρακολουθούσε με φανερή αγωνία. Με γρήγορες κινήσεις, φόρεσε τον δερμάτινο σκούφο του με τα αεροπορικά γυαλιά, στριμώχτηκε στο κάθισμα και δέθηκε σφιχτά με τις ζώνες. Ο υπαξιωματικός από κάτω ξεκούμπωσε την φόρμα εργασίας του στο ύψος του στήθους και έχωσε το πηλίκιο του αξιωματικού στον κόρφο του. Τέντωσε το κορμί του και πλησίασε, όσο ήταν δυνατό, το πρόσωπό του προς το πιλοτήριο.
« Κύριε Τάσο, ... μην πετάξεις», είπε. Φροντίζοντας η ένταση της φωνής του να είναι τέτοια ώστε αυτό που θα ξεστόμιζε να φτάσει στα αυτιά του αξιωματικού, κάτω από το δερμάτινο σκούφο, αλλά και να μην ακουστεί παραπέρα μια και η κουβέντα αυτή αποτελούσε φοβερό αδίκημα.
Ο αξιωματικός τον κοίταξε, χαμογέλασε κάτω από το καστανόξανθο μουστάκι του και με ένα νεύμα της κεφαλής του υπέδειξε να πάει στη θέση του. Ο μηχανικός έτρεξε γύρω από την πτέρυγα, πήγε στην αριστερή πλευρά του κινητήρα και σκαρφάλωσε πάνω στον αριστερό τροχό, όπου πάτησε με τα δυο του πόδια. Έβαλε την μανιβέλα στην υποδοχή του μηχανισμού εκκίνησης και κοίταξε προς τον χειριστή που τον παρακολουθούσε έχοντας γερμένο το κεφάλι του έξω από την ανοικτή καλύπτρα. Συνεννοήθηκαν με τα βλέμματα, ο υπόλογος άρχισε να περιστρέφει τον χειρομοχλό και σε δευτερόλεπτα ο κινητήρας ζωντάνεψε. Την ίδια στιγμή που οι εξατμίσεις ξερνούσαν με πάταγο τα πρώτα καυσαέρια, η τεράστια δίφυλλη έλικα, κινούμενη από τον θορυβώδη, εννιακύλινδρο, αστεροειδή κινητήρα, άρχισε να ρουφά με τρομερή ορμή τον παγωμένο αέρα.
Ο υπόλογος έφυγε από εκεί γρήγορα και στάθηκε ξανά κάτω από το πιλοτήριο, κτύπησε με την παλάμη του την άτρακτο για να αποσπάσει την προσοχή του αεροπόρου που ήταν στραμμένη στον πίνακα οργάνων. Τα βλέμματά τους συναντήθηκαν, ο υπαξιωματικός σήκωσε το δεξί του χέρι και χαιρέτισε στρατιωτικά με σεβασμό, φέρνοντας την παλάμη του δίπλα στο δίκοχο που φορούσε. Ο Υποσμηναγός, έχοντας στα χείλη ζωγραφισμένο το χαμόγελο εκείνο που πάντα συνόδευε την παρουσία του, του έκανε νόημα με το γαντοφορεμένο του χέρι να απομακρυνθεί. Έκλεισε βιαστικά το πορτάκι στην αριστερή πλευρά του πιλοτηρίου, έσυρε την καλύπτρα μέχρι αυτή να ασφαλίσει και κοίταξε μπροστά. Άνοιξε τον διακόπτη που έθετε σε λειτουργία το φωτοανακλαστικό σκοπευτικό, έλυσε τα φρένα και το Gladiator άρχισε να κινείται προς τα εμπρός.
Την ίδια στιγμή τα Fiat είχαν επιστρέψει και πάλι, βύθιζαν πάνω από το αεροδρόμιο το ένα πίσω από το άλλο αρχίζοντας μια νέα επίθεση. Με τα δύο πολυβόλα των 12,7 χιλιοστών που διέθεταν έστελναν πυρωμένο μέταλλο στο έδαφος. Σκοπός τους ήταν να παρεμποδίσουν την απογείωση οποιουδήποτε καταδιωκτικού, ώστε τα βομβαρδιστικά να κτυπήσουν ανενόχλητα την πόλη των Ιωαννίνων, αλλά και να προκαλέσουν όσες περισσότερες βλάβες ήταν δυνατό στο ελληνικό αεροδρόμιο.
Το Gladiator του Υποσμηναγού Μπαρδαβίλια λικνίστηκε άκομψα, κινούμενο πάνω στο γεμάτο πάχνη έδαφος του χωραφιού που χρησίμευε για διάδρομος απογείωσης. Τροχοδρόμησε επιταχύνοντας με διεύθυνση από το Νότο προς τον Βορρά και σε λίγα δευτερόλεπτα ήταν στον αέρα. Μόλις σχεδόν οι τροχοί του αεροπλάνου εγκατέλειψαν το έδαφος, ένα Fiat G50 βρέθηκε μπροστά του. Ήταν ένα από τα εχθρικά που μόλις είχε πολυβολήσει το αεροδρόμιο και έβγαινε από τη βύθιση. Ο Έλληνας αεροπόρος δεν δυσκολεύτηκε να το βάλει στο σκοπευτικό του, για την ακρίβεια ο Ιταλός είχε μπει σχεδόν μόνος του, απασφάλισε το κομβίο πυροδότησης των όπλων και το πίεσε βιαστικά με τον αντίχειρα. Τα τέσσερα πολυβόλα BSA-Browning 0,303 κροτάλισαν, ο χειριστής είδε τις τροχιοδεικτικές βολίδες του να προσπερνούν το εχθρικό ενώ κάποιες σταμάτησαν πάνω του. Ο αντίπαλος αντιλήφθηκε έγκαιρα τον κίνδυνο, έστρεψε σε μία δεξιά άνοδο και ο Έλληνας διώκτης τον ακολούθησε. Η εμπλοκή αυτή όμως δεν άφησε αδιάφορους τους συντρόφους του Ιταλού.
Τρία – τέσσερα Fiat τα οποία πετούσαν το ένα πίσω από το άλλο, πολυβολώντας το έδαφος, είχαν δει να ξεπετάγεται μπροστά τους το ελληνικό διπλάνο και να καταδιώκει τον προπορευόμενο συνάδελφό τους. Τότε όλοι μαζί ρίχτηκαν ξωπίσω του προσπαθώντας να τον μπερδέψουν στον φονικό ιστό που έπλεκαν οι τροχιές των βλημάτων τους. Το ιταλικό που ηγείτο έστρεφε συνεχώς δεξιά, βαλλόμενο από τα πολυβόλα του Υποσμηναγού, ενώ εκείνον τον ακολουθούσαν τα υπόλοιπα αντίπαλα αεροπλάνα πολυβολώντας τον νευρικά. Ο Έλληνας χειριστής καταδίωκε με πείσμα το εχθρικό μπροστά του και οι άλλοι ακολουθούσαν. Ήταν ένας αγώνας μηχανών, ψυχικής αντοχής και δεξιοτεχνίας, ένας χορός θανάτου. Ο Υποσμηναγός πάτησε άλλη μια φορά το κομβίο των πολυβόλων του χωρίς να κτυπήσει καίρια το Fiat. Συγχρόνως αισθάνθηκε τις δονήσεις από τα μεγάλου διαμετρήματος ιταλικά βλήματα να κτυπούν το αεροπλάνο του. Με την άκρη του ματιού του είδε να αποσπώνται κομμάτια από την επικάλυψη των πτερύγων του και άκουσε τον βίαιο μεταλλικό ήχο μερικών βολίδων που χώνονταν στην άτρακτο πίσω του ...
Ο Υποσμηναγός Μπαρδαβίλιας δεν ήταν μόνος του σ' εκείνη του την προσπάθεια. Με την ίδια αυτοθυσία είχε ριχθεί στη μάχη και ο συμπολεμιστής του, Επισμηνίας Κοστορίζος Νικόλαος από τον Τυμφρηστό Φθιώτιδας. Σχεδόν την ίδια ώρα που ο Υποσμηναγός αερομαχούσε, το δεύτερο ελληνικό καταδιωκτικό με τον Επισμηνία στο χειριστήριο είχε απογειωθεί μέσα στον καταιγισμό των πυρών. Δέχτηκε όμως και εκείνο μια πραγματική βροχή εχθρικών βολίδων που ανάγκασαν τον πιλότο του να το προσγειώσει διάτρητο κοντά στη λίμνη των Ιωαννίνων...»
Ο ζωγραφικός πίνακας που απεικονίζει τον Σμηναγό Αν. Μπαρδαβίλια, όπως ευλαβικά διατηρείτε σήμερα στην πατρική του εστία. (Αρχείο Ν. Χριστοφίλη).
11-2-41
Περί της 08.00 εδόθη υπό Δ.Α.Π. / Ηπείρου συναγερμός, και ανυψώθηκαν τα εν επιφυλακή δύο αεροσκάφη, με πληρώματα τους Ανθ/γόν Μπαρδαβίλιαν και Επ/νίαν Κωστορίζον. Κατά της εν στροφή άνοδόν των προς συνάντησιν υπερθέν του αεροδρομίου, εθεάθηκαν ερχόμενα 18 εχθρικά διώξεως άτινα αιφνιδίασαν τα εις ύψος 300 μ. ευρισκόμενα ημέτερα και ενέπλεξαν αυτά εις αερομαχίαν, και ο μεν Κωστορίζος αερομαχήσας προσεγειώθη αναγκαστικώς εις Β. Αεροδρόμιον Ιωαννίνων, ο δε Μπαρδαβίλιας επιτεθείς κατά έμπροσθεν ευρισκομένου αεροσκάφους, εβλήθη εκ των όπισθεν εις την κεφαλήν και εφονεύθη, ενώ το αεροσκάφος αναφλέγη και κατέπεσεν εις Κατσικάν.
Απόσπασμα Ημερολογίου της 21ης Μ.Δ.
(σ.σ.: Από λανθασμένη καταχώριση ο Υποσμηναγός Μπαρδαβίλιας αναφέρεται ως Ανθυποσμηναγός, είχε προαχθεί λίγες ημέρες νωρίτερα.)
'Η κηδεία ενός Ήρωος', Η μονάς του κηδεύει σήμερον το απόγευμα ώραν 5.30 μ.μ. εκ του Ι. Ναού της Μητροπόλεως, τον ηρωϊκώς πεσόντα χθές εν τη εκτελέσει του καθηκοντός του υποσμηναγόν Τάσον Μπαρδαβίλιαν.
Εφημερίδα 'ΗΠΕΙΡΟΣ – ΚΗΡΥΞ – ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ', κοινή έκδοσις (ΙΩΑΝΝΙΝΑ, Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 1941, Αρ. φύλ. 98).
Ο Αναστάσιος Μπαρδαβίλιας, εδώ με τα διακριτικά Υποσμηναγού, μαζί με τον αδελφό του Έφεδρο Ανθυπολοχαγό Γεώργιο Μπαρδαβίλια. Η φωτογραφία ελήφθη λίγες μέρες πριν τον θάνατο του αεροπόρου, κατά τη διάρκεια αποστολής του αδερφού του από το μέτωπο στην πόλη των Ιωαννίνων. Προσέξτε τη λευκή φανέλα του αεροπόρου την οποία έφεραν όλοι οι χειριστές της Μοίρας. (Αρχείο Μ. Μπαρδαβίλια).
« 10 – 2 – 41
Σεβαστέ μου πατέρα είμαι πολύ καλά καθώς και ο Γιώργος είς όν έστειλα κάτι με ένα στρατιώτη του. Χθές κουτουπώσαμε μερικούς Μακαρονάδες. Δόξα τώ θεώ.
Χαιρετισμούς είς όλους.
Με αγάπην
Αναστάσιος Μπαρδαβίλιας »
(Επιστολή του Α. Μπαρδαβίλια προς τον πατέρα του, η οποία συντάχτηκε την παραμονή του θανάτου του - Αρχείο Μ. Μπαρδαβίλια)
Ο Υποσμηναγός Μπαρδαβίλιας Αναστάσιος προήχθη, μετά θάνατον, στο βαθμό του Σμηναγού και τιμήθηκε με το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας και το Σταυρό Ιπταμένου.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Τα αεροδρόμια της Θεσσαλίας και της Βοιωτίας έχουν πολλή κίνηση. Με το ξημέρωμα σχεδόν, 4 κομήτες από τη Ν. Αγχίαλο και ισάριθμοι από την Τανάγρα απογειώνονται με πορεία προς το βόρειο Αιγαίο. Τέσσερα F-16 Block 30 από την 330 ΜΠΚ (τότε δεν είχαν παραγγελθεί καν τα Block 50) και 4 Mirage 2000EGM από την 331 ΜΠΚ για να συναντηθούν στο κλασικό πεδίο βολών/ ασκήσεων του Βορείου Αιγαίου, λίγο βορειότερα της Σκύρου. Αποτελούν τμήμα της άσκησης «Ιέραξ 3».
Αερομαχίες μεταξύ διαφορετικών αεροσκαφών εφαρμόζονται από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ οπότε και ιδρύθηκε το US Navy Fighter Weapons' School (κατά κόσμον TOP GUN ή ελληνιστή ΣΟΤ), προκειμένου να γίνεται όσο πιο ρεαλιστική γίνεται η εκπαίδευση των χειριστών. Αυτές περιγράφονται ως Dissimilar Air Combat Maneuvering (DACM) ή αλλιώς Dissimilar Air Combat Tactics (DACT).
Λίγο μετά τις 10:00, της 26ης Νοεμβρίου 1992, ο σμηναγός Αλέξης Μπρίντακ με το Γεράκι του είχε πάρει την ουρά ενός εκ των δίλιτρων, με χειριστή τον υποσμηναγό Δημήτριο Μπράτσιο. Η μεταξύ τους απόσταση δεν επέτρεπε χρήση Sidewinder και το Μ61Α1 ήταν μονόδρομος. Όχι ότι έχει ιδιαίτερη σημασία αν θα είναι FOX 2 ή FOX 3. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, πάλι kill είναι...
Δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω προσωπικά, από κοινούς γνωστούς όμως έχω μάθει ότι ο Μπρίντακ είναι από τους πιλότους που έχουν την πτήση με μαχητικό στο αίμα τους. Μονίμως γελαστός στο έδαφος, παγερός εκτελεστής στον αέρα. Μία απροσεξία και σε έχει κάνει δικό του.
Ο Μπράτσιος, δεν είναι κι αυτός πρωτάρης. Αν μη τι άλλο, γνωρίζει πολύ καλά τα χαρακτηριστικά του δικού του μαχητικού και εκμεταλλευόμενος τα ελαφρώς καλύτερα χαρακτηριστικά στιγμιαίας στροφής του Mirage, επιχείρησε ένα break ώστε να βγει εκτός παραμέτρων βολής του F-16 και να υποχρεώσει τον Μπρίντακ σε overshoot.
Η εμπειρία του Κωνσταντινουπολίτη Μπρίντακ όμως, του επέτρεψε να παραμείνει πίσω από τον αντικατοπτρισμό. Δυστυχώς όμως, το αεροπλάνο που είχε μπροστά του, ήταν ολότελα αληθινό και καθόλου αντικατοπτρισμός. Ο απότομος ελιγμός του Mirage το έκανε να χάσει απότομα ταχύτητα, μειώνοντας ακόμη περισσότερο την, ήδη μικρή, απόσταση ανάμεσα στους δύο εξασκούμενους ιππότες. Και σε αυτές τις ταχύτητες, τα πράγματα αλλάζουν πολύ γρήγορα. Πάρα πολύ γρήγορα...
Ο Μπρίντακ δεν πρόλαβε να αλλάξει πορεία. Ίσως, εγώ ως ρομαντικός και εξωτερικός παρατηρητής να το βλέπω έτσι, να μην ήθελε... Ίσως η επιθυμία του για επικράτηση, να τον παρακινούσε να μείνει εκεί, κολλημένος πίσω από την ουρά του Mirage. Ήταν αυτή η ουρά που έκοψε το γεράκι στα δύο. Σα ζεστό μαχαίρι μέσα από βούτυρο, δεν άντεξαν οι μεταλλικές κατασκευές και μαζί τους, παρέσυραν ακαριαία και τον σμηναγό Αλέξιο Μπρίντακ. Ο υποσμηναγός Μπράτσιος πρόλαβε και χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμα του Mirage που είχε καταστεί ανεξέλεγκτο.
Παλιός Φαντομάς μου είχε πει ότι αν ως πιλότος μαχητικού σκέφτεσαι κατά τη διάρκεια της αερομαχίας, ότι αν το κάνω αυτό μπορεί και να μην γυρίσω, καλύτερα να τα μαζέψεις και να γυρίσεις σπίτι σου. Ίσως σε αυτά τα πλαίσια να λειτούργησε και ο Σιαλμάς, στα ίδια και ο Αναστασάκης και τόσοι άλλοι. Σίγουρα με αυτόν τον τρόπο σκέψης λειτουργούσε και ο Αλέξης Μπρίντακ. Και είναι δύσκολο για την Ελληνίδα μάνα, σύζυγο, ερωμένη να το δεχτεί, ναι το καταλαβαίνω. Αλλά είναι τέτοιο το λειτούργημα του αεροπόρου και τέτοιες οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πολεμά που νομίζω ότι δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Και δε θα δέχονταν οι σύγχρονοι ιππότες μας να ήταν αλλιώς.
Ο σμηναγός Αλέξης Μπρίντακ ήταν ο πρώτος πεσών της ΠΑ με μαχητικά 3ης γενιάς. Έπεσε εν ώρα καθήκοντος, κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης για την υπεράσπιση του ζωτικού χώρου, των σύγχρονων Θερμοπυλών του Αιγαίου. Έδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι οι άνθρωποι της ΠΑ εκπαιδεύονται όπως θα πολεμήσουν διότι αλλιώς, θα πολεμήσουν όπως εκπαιδεύτηκαν.
ΑΙΩΝΙΑ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΝ ΣΜΗΝΑΓΟ ΑΛΕΞΙΟ ΜΠΡΙΝΤΑΚ!
ΕΠΕΣΕ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ!
ΑΘΑΝΑΤΟΣ!
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
