Write on Δευτέρα, 27 Απριλίου 2015 Κατηγορία ΕΠΙ ΣΚΟΠΟΝ
Γράφει ο Νίκος Λυγερός*

Οι νέες προκλήσεις στην ασφάλεια του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου προέρχονται όχι μόνο από την μετάβαση ενός διπολικού συστήματος σε ένα πολυπολικό σύστημα αλλά περισσότερο από τη δημιουργία νέων σχέσεων εντός του νέου συστήματος. Επιπλέον, η συστημική προσέγγιση δεν επαρκεί, διότι το νέο σύστημα δεν είναι κλειστό και δεν καθορίζεται αποκλειστικά από ενδογενείς παράγοντες.

Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μία ανοιχτή δομή, όπου η ύπαρξη της πολυπολικότητας μετατρέπει το γεωπολιτικό πλαίσιο σε ένα γεωστρατηγικό πεδίο. Η ανοιχτή δομή του συστήματος επιτρέπει όχι μόνο τις παραδοσιακές εσωτερικές τριβές αλλά και μία νέα δυναμική, η οποία δεν μπορεί να ερμηνευτεί με κλασικά στατικά κριτήρια. Ενώ το πολυπολικό σύστημα εστιάζεται στα χαρακτηριστικά των πόλων, για να καθορίσει το πλαίσιο, η δυναμική του συστήματος, αναγκάζει την μελέτη και των παικτών – κρατών και των σχέσεων τους.

Σε αυτό το νέο σύστημα η ανάλυση της δράσης δεν εμπίπτει αποκλειστικά στη θεωρία αποφάσεων, όπου ένας μοναδικός παίκτης επιλέγει με τον καλύτερο τρόπο καταστάσεις – αποτελέσματα ενός δένδρου αποφάσεων. Κάθε παίκτης αναγκάζεται να εξετάσει τις σχέσεις του με τους άλλους, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η ανάλυση κατάστασης βασίζεται σε μεγαλύτερο πλήθος αντικειμένων. Στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν οι εξής παίκτες: η Ελλάδα, η Τουρκία, η Συρία, ο Λίβανος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Λιβύη. Η θεωρία των σχέσεων γνωρίζει ότι με 7 παίκτες υπάρχουν 21 σχέσεις.

Κατά συνέπεια, η γνώση αυτών των σχέσεων είναι απαραίτητη για να προσδιορίσουμε το παίγνιο σε τοπικό επίπεδο, υπολογίζοντας επιπλέον ότι αυτό το γράφημα των σχέσεων εντάσσεται σε ένα μεγαλύτερο, όπου δρουν κι οι παίκτες παγκόσμιας εμβέλειας. Το νέο πεδίο δράσης εντάσσεται φυσιολογικά στη θεωρία παιγνίων με τη δυναμική στρατηγικών συμπεριφορών που συνεπάγεται. Στην εποχή μας δεν λειτουργούμε πια στο πλαίσιο ενός παιγνίου μηδενικού αθροίσματος. Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι πολυπλοκότερη. Η συνέπεια αυτής της προσέγγισης επιβάλλει την κατηγοροποίηση των παικτών αλλά και την επιλογή των στρατηγικών τους.

Αυτή η ανάλυση προσφέρει πολλές δυνατότητες στη χώρα μας, η οποία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ΝΑΤΟ, στον ΟΗΕ και συμμετέχει στους διεθνείς οργανισμούς MD και ΟΑΣΕ. Το επακόλουθο είναι ότι το Αιγαίο δεν μπορεί να εξετασθεί εκτός του πλαισίου της Ανατολικής Μεσογείου. Η ιδιομορφία του Αιγαίου, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας, αποτελεί και στόχο αμφισβήτησης της Τουρκίας. Με την τακτική που ακολουθεί, δηλώνει συνεχώς την παρουσία της συνεχίζοντας να υποστηρίζει τις επιδιώξεις της. Οι επιδιώξεις αυτές επικεντρώνονται στη διεκδίκηση ισχυρού ρόλου στην περιοχή, στην αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας στο Αιγαίο, στην καλλιέργεια εντυπώσεων συγκυριαρχίας και συνδιαχείρισης του εναέριου χώρου του Αιγαίου. Όμως αυτή η άποψη αντικρούει την υπάρχουσα κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στο ίδιο πλαίσιο, κινείται και ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας στο βιβλίο του, όπου κατηγορεί την Ελλάδα για επεκτατική πολιτική στο Αιγαίο. Η δημιουργία αυτών των τεχνητών εντυπώσεων δεν οδηγεί πουθενά στη νέα κατάσταση των πραγμάτων, ειδικά στο θέμα της άμυνας και της ασφάλειας στην περιοχή. Η πραγματικότητα έχει αλλάξει στην Ανατολική Μεσόγειο κι η δυναμική της θεωρίας παιγνίων εντάσσεται πλέον στα παίγνια μη μηδενικού αθροίσματος, όπου υπάρχουν τώρα λύσεις άλλου τύπου, όπως η ισορροπία Nash ή ισορροπία Pareto, η οποία είναι ισχυρότερη σε πλαίσιο συνεργασίας. Η βέλτιστη λύση δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη. Είναι απαραίτητα συλλογική και πολυπλευρική. Έχει επιπλέον την ιδιότητα της συμμετρίας, όσον αφορά στη στρατηγική. Με άλλα λόγια, είναι αμοιβαία.

Η απλοποίηση του πεδίου, σε ένα πλαίσιο, όπου υπάρχουν μόνο κύριοι παίκτες και μηδενικές γειτονικές τριβές δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στο θέμα της ασφάλειας δεν επιδιώκουμε αναγκαστικά μία ιδανική λύση αλλά μία ανθεκτική, διότι είναι η μόνη που έχει την ικανότητα να αντέξει τις πιέσεις σε βάθος χρόνου. Αυτή η τάση έχει μεγαλύτερη απόδοση και στο πλαίσιο του Μεσογειακού Διαλόγου, διότι η χώρα μας μπορεί να παίξει έναν καινοτόμο ρόλο, λόγω της ιστορίας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της τοποθεσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και τους σύγχρονου αεροπορικού δυναμικού της. Αποτελούμε όχι μόνο ένα χώρο αλλά μία χώρα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, όπου υπάρχουν διαχρονικά σημεία τριβών κι αντιπαραθέσεων.

Η Ελλάδα είναι και για τους άλλους παίκτες μια πλατφόρμα για την επινόηση νέων στρατηγικών με ανθεκτικά δεδομένα, διότι δεν παρουσιάζει αστάθειες σε θέματα ασφάλειας, λόγω του πολιτεύματος της και των θεσμών της που εντάσσονται στο πλαίσιο της Διεθνούς Κοινότητας. Αυτή η ιδιότητα δεν αποτελεί ουδετερότητα αλλά ένα ιδιαίτερα θετικό στοιχείο πάνω στο οποίο μπορούν να βασιστούν κι άλλοι παίκτες σε αυτό το πολύπλοκο και πολυπολιτισμικό πεδίο δράσης. Η αποτελεσματική χρήση των μέσων που διαθέτουμε στο χώρο της ευθύνης μας, μας έχει κάνει όχι μόνο αποδεκτούς από όλους τους παίκτες στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και κατατάξει σε μία από τις κορυφαίες θέσεις στον τομέα της έρευνας και διάσωσης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι νέες προκλήσεις στην ασφάλεια του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου μας δίνουν την ευκαιρία να αναδείξουμε τις δυνατότητες μας, την ικανότητα μας να προβλέπουμε αποτελεσματικά τα γεγονότα και να μας καθιερώσουν ως τους πλέον αρμόδιους για την επίλυση πραγματικών κρίσεων.

*Ο Νίκος Λυγερός είναι Έλληνας μαθηματικός, συγγραφέας, ποιητής, ζωγράφος, σκηνοθέτης, ασχολείται με τη μουσική, την κοινωνιολογία, την οικονομία, την αρχαιολογία, το μάνατζμεντ και τη στρατηγική. Είναι ειδικός σύμβουλος στη Σχολή Εθνικής Άμυνας, τη Σχολή Πολεμικής Αεροπορίας, την Αστυνομική Ακαδημία, τη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας, τη Σχολή Στρατολογικού. Είναι επίσης διερμηνέας-μεταφραστής στα Γαλλικά δικαστήρια. 

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Σάββατο, 25 Απριλίου 2015 Κατηγορία ΕΠΙ ΣΚΟΠΟΝ
Γράφει ο Νίκος Λυγερός*

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι τα θέματα της ΑΟΖ και της Γενοκτονίας μπορούν να συσχετίζονται. Κι όμως η πραγματικότητα το αποδεικνύει. Ένα αποτελεσματικός τρόπος για να κατανοήσουμε αυτό το γεγονός είναι να το εντάξουμε στο πλαίσιο της θεωρίας παιγνίων. Σε αυτό, οι παίκτες έχουν αρχικά συμφέροντα, τα οποία λειτουργούν ως υπόβαθρο, αλλά και στρατηγικές συμπεριφοράς μέσα στο πεδίο δράσης.

Καθώς η ΑΟΖ δρα ως καταλυτικό στοιχείο, προκαλεί αναμενόμενες αντιδράσεις. Ο καθορισμός της γεώτρησης στην περιοχή, όπου συνορεύουν οι ΑΟΖ της Κύπρου και του Ισραήλ μετά από την διακρατική συμφωνία, αποτελεί αλλαγή φάσης του παιγνίου. Αυτό δεν είναι πια δυνητικό, διότι η γεώτρηση είναι μία υλοποίηση. Όσο ήταν δυνητικό το παίγνιο, ο κάθε παίκτης μπορούσε να θεωρήσει ότι υπάρχει ή όχι, ανάλογα με τη θέλησή του. Τώρα αυτό δεν ισχύει πια.

Επιπλέον, οι προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας, οι οποίες δεν είναι παρά κινήσεις απόγνωσης, προκαλούν αναπόφευκτα αντιδράσεις από τους άλλους παίκτες. Το Ισραήλ έχει υποστεί μία γενοκτονία. Η Ελλάδα έχει υποστεί μία γενοκτονία. Και η Κύπρος ένα έγκλημα πολέμου. Αυτές οι περιοχές δεν είναι τυχαίες και αποτελούν διαχρονικά μία συνέχεια. Μία από τις καλύτερες αποδείξεις είναι οι Ιππότες της Μάλτας, οι οποίοι είναι οι διάδοχοι των Ιπποτών των Ιεροσολύμων, της Κύπρου και της Ρόδου.

Έχει ενδιαφέρον ν' αντιληφθούμε ότι η έννοια της ΑΟΖ καλύπτει μέσω των διακρατικών συμφωνιών, αλλά και του ευρωπαϊκού πλαισίου την ίδια τοπολογική συνεκτικότητα. Έχουμε λοιπόν ένα τοποστρατηγικό πεδίο δράσης, στο οποίο ιστορικά ανήκε κι η Αρμενία, η οποία έχει υποστεί κι αυτή μία γενοκτονία. Και δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι η αναφορά σε αυτή, αλλά και στα κατεχόμενα της Κύπρου διώκεται ποινικά στην Τουρκία, διότι υπάρχει άρθρο που την απαγορεύει στον Ποινικό της Κώδικα. Όταν εξετάζουμε ολικά αυτό το πλαίσιο αντιλαμβανόμαστε ότι η κίνηση του Ισραήλ ως αντίποινα στις στρατιωτικές κινήσεις της Τουρκίας, που αφορά την προώθηση της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων μέσω του lobby τους, όχι μόνο δεν είναι εκτός πλαισίου, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, αλλά είναι ορθολογική μέσα στη θεωρία παιγνίων.

Δεν είναι λοιπόν μία κίνηση αντιπερισπασμού, όπως μπορεί να χαρακτηρισθεί επιφανειακά. Το πλαίσιο της ΑΟΖ με τα 200 Ναυτικά Μίλια επιτρέπει μία συνοχή την οποία δεν υποστήριζαν τα χωρικά ύδατα με τα 12 Ναυτικά Μίλια. Είναι ελάχιστοι αυτοί που αντιλήφθηκαν αυτές τις επιπτώσεις, οι οποίες είναι ριζοσπαστικές και θεμελιακές. Αφού προσπαθεί η Τουρκία να αποφύγει τις αναγνωρίσεις των γενοκτονιών που έχει πράξει, δυσκολεύεται να δράσει ανεξάρτητα και ποντάρει στις υποχωρήσεις των άλλων παικτών.

Αυτό προσπάθησε με την υπόθεση του Αρτσάχ στη γη, αυτό προσπαθεί με την ΑΟΖ στη θάλασσα. Αλλά η ανθρωπότητα και ο χρόνος δεν ξεχνούν.

*Ο Νίκος Λυγερός είναι Έλληνας μαθηματικός, συγγραφέας, ποιητής, ζωγράφος, σκηνοθέτης, ασχολείται με τη μουσική, την κοινωνιολογία, την οικονομία, την αρχαιολογία, το μάνατζμεντ και τη στρατηγική. Είναι ειδικός σύμβουλος στη Σχολή Εθνικής Άμυνας, τη Σχολή Πολεμικής Αεροπορίας, την Αστυνομική Ακαδημία, τη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας, τη Σχολή Στρατολογικού. Είναι επίσης διερμηνέας-μεταφραστής στα Γαλλικά δικαστήρια. 

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Τετάρτη, 22 Απριλίου 2015 Κατηγορία ΕΠΙ ΣΚΟΠΟΝ
Γράφει ο Νίκος Λυγερός*

Για να αποφύγει τις κατηγορίες το τουρκικό καθεστώς, που τόσα χρόνια μιλούσε αποκλειστικά για την επαναστατική δράση του Κεμάλ, έχει αρχίσει να μιλά γενικότερα με έναν νέο-οθωμανικό τρόπο. Πολύ απλά προσπαθεί να μας πείσει ότι ο Κεμάλ ακόμα κι αν είναι μια σημαντική προσωπικότητα για τους περισσότερους στο κράτος του, αποτελεί ιστορικά μια παρένθεση, ακόμα κι αν άλλαξε τον τρόπο γραφής.

Με αυτήν τη μέθοδο το κράτος αποφεύγει τις γενικές κριτικές, αφού πολλές επικεντρώνονται για το θέμα της Γενοκτονίας πάνω στον Κεμάλ. Και όλα αυτά γίνονται γιατί θεωρούμε ότι όλα έγιναν το 1915. Η επίσημη ιστοριογραφία της Τουρκίας έχει επιλέξει να γεννηθεί ο Κεμάλ στις 19 Μαΐου, ενώ είχαμε μόνο μια περίοδο από τον Δεκέμβριο 1880 έως Μάιο 1881 για να συμπίπτει με τις 19 Μαΐου 1919, όπου άρχισε ο πόλεμος της τουρκικής ανεξαρτησίας.

Η περίοδος της Τριάδας Γενοκτονιών αρχίζει το 1894 με τη δράση του Κόκκινου Σουλτάνου, συνεχίζει με τους Νεότουρκους και τελειώνει το 1923 με τον Κεμάλ και τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ο Κεμάλ ασκούσε κρυφά κριτικές εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και δεν πίστεψε στην επανάσταση των Νεότουρκων την άνοιξη του 1908. Με άλλα λόγια δεν αποτελούσε μια συνέχεια και μάλιστα γι' αυτόν τον λόγο είναι μια αλλαγή φάσης για το κράτος.

Άρα μόνο για τη Γενοκτονία βλέπουμε μια σκυταλοδρομία. Είναι, λοιπόν, εύκολο να μπει σε μια ιστορική παρένθεση. Μόνο που η Γενοκτονία δεν μπορεί να εγκλωβιστεί σε αυτή, γιατί ξεχειλίζει από παντού.

*Ο Νίκος Λυγερός είναι Έλληνας μαθηματικός, συγγραφέας, ποιητής, ζωγράφος, σκηνοθέτης, ασχολείται με τη μουσική, την κοινωνιολογία, την οικονομία, την αρχαιολογία, το μάνατζμεντ και τη στρατηγική. Είναι ειδικός σύμβουλος στη Σχολή Εθνικής Άμυνας, τη Σχολή Πολεμικής Αεροπορίας, την Αστυνομική Ακαδημία, τη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας, τη Σχολή Στρατολογικού. Είναι επίσης διερμηνέας-μεταφραστής στα Γαλλικά δικαστήρια. 

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Δευτέρα, 23 Μαρτίου 2015 Κατηγορία ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Δεν έχουν τέλος οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο... Όπως ανακοίνωσε το ΓΕΕΘΑ, σχηματισμός 6 τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, F-16, εισήλθε στις 11:04 στο FIR ΑΘΗΝΩΝ μεταξύ ν. Λέσβου και ν. Χίου. Ο σχηματισμός, αφού διασπάστηκε σε 4 και 2 αφη αντίστοιχα, πραγματοποίησε στις 11:27 υπέρπτηση των 4 αφων άνωθεν ν. Ανθρωποφάγοι, στα 25.000 πόδια και των 2 αφων άνωθεν ιδίας νήσου στα 12.000 πόδια.

Ο ανωτέρω σχηματισμός εξήλθε του FIR ΑΘΗΝΩΝ στις 11:30 νοτίως ν. Σάμου.

Το σύνολο των τουρκικών αεροσκαφών αναγνωρίστηκε και αναχαιτίσθηκε, σύμφωνα με τους διεθνούς κανόνες και κατά πάγια πρακτική.

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Παρασκευή, 20 Μαρτίου 2015 Κατηγορία ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Νέα τουρκική πρόκληση στο Αιγαίο! Όπως ανακοίνωσε το ΓΕΕΘΑ, την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015, το τουρκικό ΤΠΚ «TCG POYRAZ», στο πλαίσιο συμμετοχής του στην επιχειρησιακή εκπαίδευση Α΄ τριμήνου του ΤΠΝ, εισήλθε την 08:55 σε Ελληνικά Χωρικά Ύδατα ανατολικά ν. Αγαθονήσι, όπου και παρέμεινε κρατημένο. Στη συνέχεια, κινούμενο με πορεία, αρχικά, δυτική και στη συνέχεια νότια και ανατολική, εξήλθε από τα Ελληνικά Χωρικά Ύδατα την 11:50 νοτιοανατολικά ν. Αγαθονήσι.

Πλοίο και μέσα του Πολεμικού Ναυτικού παρακολούθησαν το εν λόγω πολεμικό πλοίο καθ' όλη την διάρκεια του πλου του.

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter