Ο Ηρωικός Αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος αφηγείται τις δραματικές ώρες που έζησε ο ίδιος και οι ΕΛΔΥΚάριοι, στο στρατόπεδό τους κατά τη διάρκεια του Αττίλα 2... (Διαβάστε ΕΔΩ για την Μάχη της ΕΛΔΥΚ)
Ένα συγκλονιστικό βίντεο με τον "πατέρα" των στρατιωτών της ΕΛΔΥΚ, όπως τον αποκαλούν οι ίδιοι οι βετεράνοι πολεμιστές που επέζησαν από την κόλαση των μαχών!
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Γράφει ο Σταύρος Καρκαλέξης
Τις παραµονές του «ΑΤΤΙΛΑ 2», το µεγαλύτερο µέρος της ΕΛΔΥΚ βρέθηκε σε χώρους διασποράς, νότια του στρατοπέδου και πολύ κοντά σε αυτό. Στις 13 Αυγούστου συµπτύχθηκε προς το χωριό Λακατάμια. Στο στρατόπεδο παρέμειναν τρεις (κατ' άλλους δύο) λόχοι, υπό τον αντισυνταγματάρχη Παναγιώτη Σταυρουλόπουλο. Η πρώτη τουρκική επίθεση εκδηλώθηκε στις 14 Αυγούστου, αργά το πρωί, αφού προηγήθηκε προσβολή του στρατοπέδου από την αεροπορία και το πυροβολικό.
Προπορεύονταν τα άρματα και σε πυκνούς σχηματισμούς ακολουθούσε η ΤΟΥΡΔΥΚ, ενισχυμένη με 700 επιπλέον άνδρες. Μέχρι το απόγευμα, οι Τούρκοι είχαν διενεργήσει τρεις επιθέσεις, αλλά προσέκρουσαν στη σθεναρή αντίσταση της ΕΛΔΥΚ, οι μαχητές της οποίας αγνοούσαν ότι στο άλλο άκρο της Λευκωσίας, στη Μια Μηλιά, η άμυνα είχε καταρρεύσει.
Την επομένη, 15 Αυγούστου, επαναλήφθηκε το ίδιο σκηνικό. Παρότι ο αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος ζήτησε ενισχύσεις, έλαβε μόνο τρία τεθωρακισμένα οχήματα Marmon-Herrington, τα οποία θα ήταν εύκολη λεία για τα Μ-48 των Τούρκων. Παρ' όλα αυτά, οι νέες τουρκικές επιθέσεις αντιμετωπίσθηκαν με επιτυχία. Μπροστά από τις θέσεις άμυνας των ανδρών της ΕΛΔΥΚ, έπεσαν δεκάδες Τούρκοι στρατιώτες, μερικοί δε έφθασαν στα ακραία συρματοπλέγματα του στρατοπέδου, επάνω στα οποία φονεύθηκαν. Μία από τις πιο γλαφυρές καταθέσεις ήταν αυτή του Διονύση Πλέσσα:
«Στις 15 Αυγούστου, πήγε σχεδόν μεσημέρι και οι Τούρκοι δεν μας ενόχλησαν. Κατά τις 11.00 άρχισε η επίθεσή τους, πιο οργανωμένη από τις άλλες. Ανάμεσα στα άρματα εκινείτο το πεζικό και προπορευόταν ένας αξιωματικός, ο οποίος έδινε τα παραγγέλματα με μία σφυρίχτρα. Σφύριζε, ξεκινούσανε. Ξανασφύριζε, σταματούσανε. Μας έκανε εντύπωση ότι επετίθεντο αφύλαχτοι, γι' αυτό και είχαν φοβερές απώλειες. Έφθασαν πολύ κοντά μας και εμείς είχαμε διαταγή από τον λοχαγό Σταυριανάκο να τους αφήσουμε να πλησιάσουν και μετά να κτυπήσουμε. Είχαμε και κάποια κάλυψη από το Πυροβολικό, υπήρχε ένας Κύπριος ανθυπολοχαγός, ο Κίτρου, που έκανε υπεράνθρωπες προσπάθειες να μας υποστηρίξει. Έπεσε λοιπόν ένα βλήμα του Πυροβολικού ακριβώς μέσα στην μπούκα του προπορευόμενου άρματος, που σταμάτησε. Όσοι ήταν μέσα σκοτώθηκαν.
Τα υπόλοιπα τρία ανέστρεψαν και οπισθοχώρησαν. Οι Τούρκοι δεν ήταν προετοιμασμένοι για οπισθοχώρηση και τα έχασαν. Τότε ακούσαμε τον λοχαγό Σταυριανό μέσα από το όρυγμά του, που φώναξε:
- Ρε! Είσαστε άντρες;
- Ναι! απαντήσαμε όλοι μαζί.
Και διέταξε έφοδο.
Εμείς ήμασταν 33 άτομα. Βάλαμε ξιφολόγχη, βγήκαμε έξω και τους κυνηγήσαμε σε μία ευθεία.
Κάποιοι από τους Τούρκους πέρασαν το δρόμο και διέφυγαν. Οι περισσότεροι όμως, περίπου 100, κρύφτηκαν πίσω από ένα υδραγωγείο.
Έβγαζαν το κεφάλι τους σιγά σιγά και προσπαθούσαν να διασχίσουν το δρόμο. Όποιοι πέρασαν, γλίτωσαν. Κάποια στιγμή επεχείρησαν να βγουν όλοι μαζί. Στήσαμε τα πολυβόλα και τους θερίσαμε. Ανέβηκε το ηθικό μας. Μας συγκίνησε ότι αυτό έτυχε την ημέρα της Παναγίας».
Ο ηρωικός θάνατος του λοχαγού Σωτήρη Σταυριανάκου
Στις 16 Αυγούστου η εχθρική πίεση κατέστη πλέον αφόρητη. Τους ηρωικούς άνδρες της ΕΛΔΥΚ προσέβαλαν αεροσκάφη, πυροβόλα, όλμοι. Μέσα στο στρατόπεδο τα πάντα μεταβλήθηκαν σε σωρούς ερειπίων.
Στις 11.00, οι Τούρκοι προσήγγισαν επικίνδυνα τις θέσεις των αμυνομένων, παρά τις μεγάλες τους απώλειες. Τότε, και ενώ τα άρματα των Τούρκων απείχαν λίγα μόλις μέτρα, έπεσε ηρωικά ο Μανιάτης λοχαγός Σωτήρης Σταυριανάκος. Σύμφωνα με μαρτυρίες ανδρών του, ο λοχαγός Σταυριανάκος, μόνος, εξήλθε από το όρυγμά του για να αντιμετωπίσει το προπορευόμενο άρμα μάχης. Προφανώς υπολόγισε ότι αναχαιτίζοντας το εχθρικό άρμα, θα ανέκοπτε την τουρκική επίθεση. Υπήρχε και το προηγούμενο, μία ημέρα πριν, όταν καταστράφηκε προπορευόμενο τουρκικό άρμα από βολή πυροβόλου και οι Τούρκοι οπισθοχώρησαν. Πριν όμως προλάβει να υλοποιήσει το σχέδιό του, ο ηρωικός λοχαγός φονεύθηκε από τα πυρά του άρματος.
Στις 11.30 διερράγη το αριστερό τμήμα της αμυντικής διάταξης. Οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ προσβάλλονταν τώρα από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις, κινδυνεύοντας με περικύκλωση και εγκλωβισμό. Η κατάσταση ήταν απελπιστική και οι Τούρκοι εισέρχονταν πλέον εντός του στρατοπέδου, όταν ο αντισυνταγματάρχης Σταυρουλόπουλος διέταξε υποχώρηση. Να πώς περιέγραψε τις δραματικές σκηνές ο λοχίας Πλέσσας:
«Για να γίνει η οπισθοχώρηση σωστά, έπρεπε να φύγουν οι πρώτοι από τη μέση, να κρατάμε οι υπόλοιποι από τα πλάγια και σιγά σιγά, ένας ένας, να φεύγουμε, μέχρι να φύγουν και οι τελευταίοι. Διέταξα οπισθοχώρηση, αλλά δεν έφευγε κανείς. Είχαμε δεθεί μεταξύ μας. Και ήξεραν οι μεσαίοι που έπρεπε να φύγουν πρώτοι, ότι οι τελευταίοι θα σκοτωθούν. Φώναξα, έβρισα. Δεν έφευγαν. Κάποια στιγμή κάποιος ξεκίνησε. Οι περισσότεροι από εμάς φονεύθηκαν κατά την υποχώρηση... Φεύγοντας είδα τον λοχαγό Σταυριανάκο σκοτωμένο. Όρθιο μέσα στο όρυγμα είδα τον Δημήτρη Λούρμπα (σ.σ.: ο δεκανέας Δημήτρης Λούρμπας είναι αγνοούμενος).
- Δημήτρη, δεν υπάρχει άλλος, είμαι ο τελευταίος, φεύγουμε.
- Δεν φεύγω, μου απάντησε.
Είχε μαζέψει 3-4 όπλα που παρατήθηκαν από νεκρούς ή τραυματίες και τα τοποθέτησε γύρω από το όρυγμα. Στεκόταν όρθιος και πυροβολούσε, πότε με το ένα και πότε με το άλλο... Δύο άλλα ορύγματα ήταν γεμάτα τραυματίες. Προχώρησα με πυρ και κίνηση, ενώ οι Τούρκοι γάζωναν τα πάντα. Είχαν εισέλθει εντός του στρατοπέδου και οι μάχες γίνονταν πια σώμα με σώμα».
Αποκεφάλισαν σορούς και φωτογραφίζονταν μαζί τους
Δεκάδες άνδρες της ΕΛΔΥΚ φονεύθηκαν, καθώς υποχωρούσαν προς το ύψωμα «Γρηγορίου» νοτιοανατολικά του στρατοπέδου. Άλλοι παρέμειναν στα ορύγματά τους αρνούμενοι να τα εγκαταλείψουν. Την απαγκίστρωση των τελευταίων ανδρών κάλυψε ο ανθυπασπιστής Κώστας Κέντρας και λίγοι στρατιώτες, οι οποίοι έταξαν τα διαθέσιμα πολυβόλα και έβαλλαν κατά των Τούρκων. Αγνοούνται ώς σήμερα. Κατά την υποχώρηση, φονεύθηκε και ο λοχαγός Βασίλης Σταμπουλής.
Από τις 13.30 και για τουλάχιστον δύο ώρες διήρκεσαν οι μάχες μέσα στο στρατόπεδο, ακόμα και σώμα με σώμα. Αρκετοί παρέμειναν εκεί και έδωσαν την τελευταία μάχη, είτε γιατί τραυματίστηκαν είτε γιατί δεν θέλησαν να υποχωρήσουν.
Εντός του στρατοπέδου, οι εισβολείς επιδόθηκαν σε απερίγραπτες ωμότητες. Όπως αποδείχθηκε από φωτογραφία που περιήλθε στα χέρια ξένου πολεμικού ανταποκριτή, οι Τούρκοι αποκεφάλισαν δέκα σορούς νεκρών της ΕΛΔΥΚ και τοποθέτησαν τα κεφάλια στο οδόστρωμα, στην είσοδο του στρατοπέδου, όπου έσπευδαν, ο ένας μετά τον άλλο, να φωτογραφηθούν. Στο ίδιο σημείο, άφησαν εκτεθειμένα επί ημέρες άλλα πτώματα, αφού πρώτα τα έγδυσαν.
Οι τουρκικές απώλειες κατά την επιχείρηση κατάληψης του στρατοπέδου υπήρξαν τόσο μεγάλες, ώστε ο διοικητής της ΤΟΥΡΔΥΚ, συνταγματάρχης Κορτίκογλου, αντικαταστάθηκε. Βαρύτατος όμως υπήρξε και ο φόρος αίματος της ΕΛΔΥΚ, με απώλειες που υπερέβησαν κατά πολύ αυτές όλων των προηγούμενων ημερών. Οι νεκροί και αγνοούμενοι ανήλθαν στους 83, από τους οποίους 3 αξιωματικοί και 80 οπλίτες.
Ενώ στην Κύπρο χάνονταν Ελλαδίτες στρατιώτες, εκπληρώνοντας στον υπέρτατο βαθμό τις συνταγματικές τους υποχρεώσεις, εγκαταλειμμένοι πλην μαχόμενοι πλάι στους Κύπριους αδελφούς τους, στην Αθήνα κυριάρχησε η ίδια απάθεια και αναποφασιστικότητα, όπως και επί «ΑΤΤΙΛΑ 1».
Η επόμενη μέρα
Το πέρας των επιχειρήσεων βρήκε μία Κύπρο καθημαγμένη. Το 1/3 των Ελληνοκυπρίων, 191.259 άτομα προσφυγοποιήθηκαν μέσα στο ίδιο το νησί τους, ανατρέποντας πλήρως την κοινωνική ισορροπία και συνοχή. Περίπου 11.000 από αυτούς κατέφυγαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, τη Χαλκίδα, τη Ρόδο και σε μικρότερη κλίμακα σε άλλα σημεία. Ανάλογος αριθμός προσφύγων εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο.
Η τεράστια πλειοψηφία, όμως, παρέμειναν στην ελεύθερη Κύπρο. Παρά το βαρύ πλήγμα, ο κυπριακός Ελληνισμός επέδειξε αξιοθαύμαστη αντοχή και προσκόλληση στη γη των πατέρων του.
Μετά τη λήξη των επιχειρήσεων, το 36,3% του κυπριακού εδάφους περιήλθε στην τουρκική στρατιωτική κατοχή. Ποσοστό 3,7% ανακηρύχθηκε ουδέτερη ζώνη, εντός της οποίας υπάρχουν λίγα χωριά, οι κάτοικοι των οποίων παραμένουν σε αυτά και έχουν το δικαίωμα να καλλιεργούν τη γη τους. Έτσι, υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας απέμεινε το 60% του νησιού (στο ποσοστό αυτό συνυπολογίζονται και οι δύο βρετανικές βάσεις).
Οι ελληνικές απώλειες
Ως προς το στρατιωτικό προσωπικό, ο θλιβερός κατάλογος ήταν:
Νεκροί Ελλαδίτες αξιωματικοί: 18 (οι 3 της ΕΛΔΥΚ)
Νεκροί Ελλαδίτες οπλίτες: 70 (οι 41 της ΕΛΔΥΚ)
Νεκροί Κύπριοι οπλίτες: 269
Αγνοούμενοι Ελλαδίτες, αξιωματικοί και οπλίτες: 83
Οι αγνοούμενοι Κύπριοι στρατιωτικοί ανήλθαν σε αρκετές εκατοντάδες. Το σύνολο των τραυματιών έφθασε τους 1.300 αξιωματικούς και οπλίτες. Το 1975, με Προεδρικά Διατάγματα, προήχθησαν στον αμέσως ανώτερο βαθμό αξιωματικοί, των οποίων πιστοποιήθηκε ο θάνατος.
Στην Τουρκία δεν ανακοινώθηκε ποτέ επίσημα ο αριθμός των πεσόντων κατά την εισβολή, για προπαγανδιστικούς λόγους. Με δεδομένη όμως την παραδοχή για 2.000 νεκρούς Τουρκοκύπριους ενόπλους, καθώς και τη δίχως φειδώ χρήση του πεζικού, το οποίο υπέστη τεράστιες απώλειες, υπολογίστηκε ότι οι νεκροί, αξιωματικοί και οπλίτες ξεπέρασαν τους 5.000 άνδρες. Ανάμεσά τους υπήρξαν πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί, ενώ οι απώλειες που υπέστησαν συγκεκριμένες μονάδες, όπως αυτές των αλεξιπτωτιστών, υπήρξαν συντριπτικές. Ο Δημ. Χάντζος, που υπηρέτησε στην Κύπρο ως υποδιοικητής του 221 και στη συνέχεια ως Διοικητής του 361 Τάγματος Πεζικού, έκανε λόγο για 16.000 άνδρες, συνυπολογίζοντας προφανώς και τους τραυματίες των Τούρκων. - ΠΗΓΗ
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Το πρωινό της 20ης Ιουλίου 1974, βρήκε τον τότε Αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Μπούτο, να κινείται με τη Μονάδα του με κατεύθυνση προς την πόλη της Κερύνειας. Ενστερνιζόμενος με τους άντρες του το Λακωνικό «ου πόσοι αλλά που», κινήθηκε με τα ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα του Τάγματός του, με αποστολή την εξάλειψη του εχθρικού προγεφυρώματος κοντά στην ακτή απόβασης.
Δυστυχώς, η τουρκική πολεμική αεροπορία, εντόπισε έξω από το χωριό Κοντεμένος και προσέβαλε τα μέσα και προσωπικό του 286 Τάγματος με μεγάλη σφοδρότητα. Τις δύσκολες στιγμές της μάχης, δεν έλαβε τα μέτρα που γνώριζε για να προφυλάξει τον εαυτό του. Οδηγούμενος από το πατρικό ένστικτο αλλά και το έμφυτο ηγετικό ταπεραμέντο, αγέρωχος, μέσα από τη θυρίδα του οχήματος, καθοδηγεί και εμψυχώνει τους στρατιώτες του. Τα εχθρικά πυρά, ζήλεψαν το παλληκάρι που μαζί του κουβαλούσε τις πανανθρώπινες αξίες του χρέους και της αξιοπρέπειας. Του ανθρώπου ο οποίος στους ώμους του, ανασήκωνε την τιμή του Έλληνα Αξιωματικού, προσπαθώντας να ξεπλύνει με το αίμα του την ντροπή αυτών, που λίγες μέρες νωρίτερα, συμμετείχαν στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Το άκουσμα του τραυματισμού του, στην αρχή αναστάτωσε τους στρατιώτες του. Τον φόβο διαδέχτηκε ο ενθουσιασμός και το πείσμα. Η Μονάδα, παρά τον βαρύ φόρο αίματος, συνέχισε την αποστολή της για να κερδίσει τα στεφάνια δόξας και να ταυτίστει με το «θνήσκειν υπέρ πατρίδος», που έκτοτε, ακολουθεί τις συνειδήσεις των μελών του συνδέσμου πολεμιστών του 1974.
Οι επόμενες μέρες, βρήκαν τον βαριά λαβωμένο Αξιωματικό στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και αργότερα στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, να παλεύει για να κρατηθεί στη ζωή. Ακόμα και σε αυτή την κατάσταση, ρωτούσε να μάθει για την υγεία των στρατιωτών του που τραυματίστηκαν μαζί του στην αεροπορική προσβολή του Κοντεμένου, χωρίς να υπολογίζει το δικό του πόνο. Συνηθισμένος στους άνισους αγώνες, έδωσε την τελευταία του μάχη με παράπονο και πίκρα για την εγκατάλειψη και τα δεινά του Κυπριακού Λαού. Στις 3 Αυγούστου του 1974, η αγνή ψυχή του υπέροχου ανθρώπου, πέταξε στα μαρμαρένια Ηλύσια για να πάρει τη θέση που της αρμόζει, ανάμεσα στους εκλεκτούς του Έθνους. Αυτούς που η μοίρα αξίωσε να σκαρφαλώσουν στα υψηλά και δαφνοστεφανωμένα δώματα της αθανασίας.
Συνειδητά, τήρησε κατά γράμμα τον όρκο του Έλληνα Αξιωματικού, «υπερασπιζόμενος με πίστη και αφοσίωση μέχρι της τελευταίας ρανίδας του αίματος του, τις σημαίες» του χρέους και της ανθρωπιάς. Στις ίδιες, άυλες σελίδες του ημερολογίου των τιμημένων, με χρυσά γράμματα, δίπλα ακριβώς από του Παύλου Μελά, έγραψε: «...εκπλήρωσα τη δική μου φιλοδοξία... υπερασπίστηκα την πατρίδαν μου και δι' αυτήν απέθανα».
Ἡ κυπριακὴ ἐφημερίδα «Ο ΑΓΩΝ», κατέγραψε τὸ παράπονο τοῦ Μποῦτου, στὸ διάστημα ποὺ νοσηλευόταν βαριὰ τραυματισμένος. «...Ὁ Μποῦτος ἔφυγε μὲ τὸ παράπονο στὰ χείλη. Πάντοτε παραπονεῖτο, γιατὶ ἡ Ἑλλάδα δὲν εἶχε στείλει ἔστω καὶ ἕνα ἀεροπλάνο γιὰ νὰ βοηθήσῃ τὴν Κύπρο. Ποῦ εἶναι μωρὲ ἡ Ἑλλάδα νὰ στείλῃ ἔστω καὶ τρία ἀεροπλάνα καὶ νὰ δῇς τοὺς τούρκους ποῦ θὰ πᾶνε, παραμιλοῦσε στὸ νοσοκομεῖο ὅπου ἐνοσηλεύετο». Καὶ μὲ αὐτό τὸ παράπονο ξεψύχησε.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Φωτογραφίες και βίντεο από τις δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο έδωσαν στη δημοσιότητα οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Πρόκειται για υλικό το οποίο δεν έχει δοθεί ποτέ ξανά στη δημοσιότητα με αφορμή την επέτειο των 30 χρόνων από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους στα Κατεχόμενα.
Οι φωτογραφίες αφορούν την απόβαση στο Πέντε Μίλι, ενώ στο βίντεο φαίνονται ξεκάθαρα τουρκικά τανκ, Τούρκοι κομάντο και αλεξιπτωτιστές κατά τη διάρκεια της εισβολής, απόβαση στρατιωτών στο Πέντε Μίλι, τουρκικά πολεμικά, ενώ για μερικά δευτερόλεπτα φαίνονται Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι πολέμου που κατεβαίνουν από ένα λεωφορείο και ακολουθεί η είσοδος τουρκικών δυνάμεων σε πόλη που κατέλαβαν.
Το βίντεο έχει διάρκεια 1,24 λεπτά και σ΄αυτό φαίνονται τα τουρκικά (αμερικανικής κατασκευής) άρματα μάχης που πήραν τότε μέρος στην εισβολή, Τούρκοι αλεξιπτωτιστές που έπεσαν στη Λευκωσία και στην Κερύνεια και η απόβαση στρατιωτών στην περιοχή Πέντε Μίλι της Κερύνειας (που από εκεί άρχισε η εισβολή του Αττίλα).
Το πλέον σημαντικό στοιχείο του βίντεο, πλην όμως διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα, είναι όταν δείχνει ελληνοκύπριους αιχμαλώτους να κατεβαίνουν από ένα λεωφορείο και ακολουθεί η είσοδος τουρκικών δυνάμεων στην πόλη που κατέλαβαν.
Ίσως αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα με τους ελληνοκύπριους αιχμαλώτους να δώσουν και κάποιο φως στο δράμα των αγνοουμένων, που οι περισσότεροι έχουν φονευθεί από τους στρατιώτες του Αττίλα.
Οι φωτογραφίες είναι παρόμοιες και αφορούν την απόβαση στο Πέντε Μίλι, τη δημιουργία εκεί προγεφυρώματος, ρίψη αλεξιπτωτιστών, στρατιωτικό υλικό όπως χρησιμοποιημένους κάλυκες, αντιαεροπορικό του τουρκικού στρατού, Τούρκους στρατιώτες και άλλες εικόνες από τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού κατά την εισβολή.
30 χρόνια συμπληρώνονται από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους που σήμανε και την ολοκλήρωση του εγκλήματος από την Τουρκία.
Τον Νοέμβριο του 1983, η Τουρκία υποκίνησε και επιδοκίμασε τη "μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας" στην κατεχόμενη περιοχή από την τουρκοκυπριακή ηγεσία.
Ο τότε εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντενκτάς έχοντας την κατοχική Τουρκία από πίσω αποφάσισε μονομερώς να δημιουργήσει στα κατεχόμενα το Ψευδοκράτος.
Μέχρι και σήμερα το Ψευδοκράτος αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία σε επίσημο βαθμό. ΠΗΓΗ
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Του Φαήλου Μ. Κρανιδιώτη
Οι ήρωες στην αληθινή ζωή δεν φορούν αστραφτερές πανοπλίες σφυρηλατημένες από Θεούς. Είναι συνήθως απλοί άνθρωποι που ακραίες περιστάσεις αναδεικνύουν τις σπάνιες αρετές τους.
Ο Ανθυπολοχαγός Νίκος Κοϊμτζόγλου από την Κομοτηνή και ο στρατιώτης Μανώλης Μπικάκης από την Αμυγδαλή Ηρακλείου Κρήτης, της Α΄Μοίρας Καταδρομών, σίγουρα δεν θα πέρναγαν απαρατήρητοι δίπλα σας, λόγω της λεβεντιάς του παραστήματος τους. Οι αρχαίες όμως αρετές αυτών και των συντρόφων τους στη μάχη, αυτές που δεν μπορούσε κανείς να προβλέψει από κανένα εξωτερικό χαρακτηριστικό, αναδείχθηκαν στο ύψωμα 190 κατά τον «Αττίλα 2».
Τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974, ο «Αττίλας» στο Πέντε Μίλι της Κερύνειας περνούσε την Κερκόπορτα που άνοιξε ο προδοτικός τυχοδιωκτισμός του Ιωαννίδη. Ο Ανθυπολοχαγός Νίκος Κοϊμτζόγλου τοποθετήθηκε στην Μοίρα μόλις την επομένη. Ο εικοσάχρονος Μπικάκης ήταν δεινός σκοπευτής του αντιαρματικού ΠΑΟ των 90 χιλ. Οι αντιαρματιστές της Μοίρας ήταν έμπειροι και ικανοί λόγω της επιμελούς εκπαίδευσης, με την άγρυπνη επιτήρηση του Διοικητή της μονάδας, Ταγματάρχη (ΠΖ) Γιώργου Παπαμελετίου από τα Δερβενοχώρια Βοιωτίας.
Η επιχείρηση αερομεταφοράς της Μοίρας με τον κωδικό «ΝΙΚΗ» στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας, με βαριές απώλειες, όπως και οι σκληρές μάχες τριών Λόχων της Μοίρας που εμπόδισαν την κατάληψη του Αεροδρομίου είναι γνωστά γεγονότα.
Τα ξημερώματα της 16ης Αυγούστου, με τον «Αττίλα 2», ήρθε η ώρα του Κοϊμτζόγλου, του Μπικάκη και των συντρόφων τους. Από το πρωί της 14ης, οι Τούρκοι παραβίασαν την εκεχειρία με σφοδρούς βομβαρδισμούς. Κατόπιν έκκλησης του Στρατηγού Καραγιάννη, Αρχηγού ΓΕΕΦ, ο Παπαμελετίου, έστειλε από την έδρα της Μοίρας, που ήταν πια το Σταυροβούνι, τον Υπολοχαγό Νίκο Ντούβα, τον Ανθυπολοχαγό Νίκο Κοϊμτζόγλου και 6 αντιαρματικά ΠΑΟ των 90 χιλ. με τους χειριστές τους για να κόψουν τον δρόμο των τουρκικών αρμάτων προς την Λευκωσία.
Καθ' οδόν ο Ντούβας πήρε εντολή από τον Παπαμελετίου μέσω του ασυρμάτου να πάει με τα τρία αντιαρματικά προς Πυρόϊ και Λουρουτζίνα. Ο Κοϊμτζόγλου με άλλο όχημα κατευθύνθηκε προς τον κόμβο που βρίσκεται η αντιπροσωπεία Κολοκασίδη της Ford. Στο πρώτο αντιαρματικό ομαδάρχης ήταν ο Αλέξανδρος Σερέτης από την Μπόρση Ηλείας, προερχόμενος από την Γ΄ Μοίρα Αμφίβιων Καταδρομών, σκοπευτής ο Μανώλης Μπικάκης και μαζί τους άλλοι δυο κομμάντος. Ο Κοϊμτζόγλου τους έστειλε στο ύψωμα 180 κι αυτός θα πήγαινε στο 190. Η θέση δεχόταν καταιγισμό πυρών πυροβολικού και αεροπλάνων. Οι Τούρκοι προετοίμαζαν με πυρά την επίθεση και είσοδο των αρμάτων και του πεζικού τους στη Λευκωσία. Αυτό θα ήταν μια ασύλληπτη τραγωδία. Αν καταλάμβαναν την πρωτεύουσα της Κύπρου, τότε πια οι πρόσφυγες θα ήταν τα 2/3 του Κυπριακού Ελληνισμού. Ίσως δε οι Τούρκοι να έμπαιναν πια στον πειρασμό της ολικής κατάληψης του νησιού. Το πυρ κατά του 180 ήταν τόσο σφοδρό, που ήταν αδύνατο για την ομάδα του Σερέτη ν' ανέβουν και να λάβουν εκεί θέση μάχης. Ο Μπικάκης επέμενε ν' ανέβουν αλλά ο Σερέτης, πιο συνετός, τον απέτρεψε. Εν τω μεταξύ κι ενώ ο Κοϊμτζόγλου με τους υπόλοιπους ήταν στην αντιπροσωπεία της Ford, όπου και ο σταθμός διοικήσεως του 212 Τάγματος της Εθνικής Φρουράς, δέχθηκαν ομοβροντία τουρκικών όλμων. Τέσσερις εθνοφρουροί σκοτώθηκαν, τραυματίσθηκε ο διοικητής της κυπριακής μονάδας, καθώς και ο κύπριος διαβιβαστής του Κοϊμτζόγλου. Σοβαρά όμως τραυματίσθηκε και ο σκοπευτής του ενός αντιαρματικού, ο Στέφανος Φωτιάδης. Όπως αφηγήθηκε στον γράφοντα ο Διοικητής της Μοίρας, Ταξίαρχος (ε.α.) Γιώργος Παπαμελετίου, ο Φωτιάδης ήταν ο καλύτερος σκοπευτής, τουλάχιστον εφάμιλλος του Μπικάκη κι αν δεν τραυματιζόταν, στην επική μάχη που ακολούθησε οι Τούρκοι θα είχαν ακόμη βαρύτερες απώλειες.
Ο Σερέτης κι ο Μπικάκης από την θέση τους είδαν την ομοβροντία των όλμων πάνω στους εθνοφρουρούς και τους συμμαχητές τους υπό τον Κοϊμτζόγλου, οι οποίοι δεν απαντούσαν πια στον ασύρματο. Αδυνατώντας από το συνεχή βομβαρδισμό να ανέβουν στο 180 και νομίζοντας ότι οι άλλοι ήταν νεκροί πήγαν στο φορτηγό για να επιστρέψουν στη Μοίρα. Βλέποντας τον συνάδελφο τους Μπόμπολα, που γύρισε για να φέρει πυρομαχικά, έμαθαν ότι οι υπόλοιποι μάχονταν στο 190 κι έσπευσαν για να βοηθήσουν τον Κοϊμτζόγλου. Το τρίτο αντιαρματικό, με τους Βατούρα, Χόλη και Βαλέρα ήταν σε άλλη θέση.
Οι Καταδρομείς υπό τον Κοϊμτζόγλου είχαν ήδη ρίξει τέσσερα βλήματα, χωρίς όμως να πετύχουν στόχο και τα άρματα ήταν πια σε πολύ μικρή απόσταση. Είχαν περίσσιο θάρρος αλλά δεν είχαν την εμπειρία του τραυματισμένου Φωτιάδη. Τα τουρκικά άρματα ήταν έξι κι ακολουθούνταν από τάγμα πεζικού. Ο δεινός αντιαρματιστής Μπικάκης λοιπόν έφθασε στο ύψωμα την πιο κρίσιμη στιγμή. Έλαβε γρήγορα θέση βολής και πέτυχε το πρώτο άρμα, που ανατινάχτηκε και καιγόταν όλη μέρα. Κατά την αφήγηση του Σερέτη στον γράφοντα, βλήθηκε και δεύτερο άρμα και ακινητοποιήθηκε κι αυτό επί τόπου κι ακολούθως εβλήθησαν άλλα δύο άρματα, τα οποία μπόρεσαν να οπισθοχωρήσουν περί τα πεντακόσια μέτρα κι εκεί ακινητοποιήθηκαν αχρηστευμένα, ενώ τα άλλα δύο που απέμειναν, όπως και το πολυάριθμο τουρκικό πεζικό, υποχώρησαν άτακτα. Ούτε ο Σερέτης, ούτε ο Κοϊμτζόγλου, που ήταν παρόντες, απορροφημένοι από το «πνεύμα της μάχης», μπορούν να βεβαιώσουν ότι και τα υπόλοιπα τρία άρματα χτυπήθηκαν από τον Μπικάκη. Μέσα στην ένταση των στιγμών κι ενώ έβαλαν και τα δυο αντιαρματικά, αυτό στο οποίο συμφωνούν και οι δύο αυτόπτες συμπολεμιστές του, είναι ότι ο Μπικάκης είχε την πρώτη κρίσιμη επιτυχία. Αυτός έκοψε τον αέρα των επελαυνόντων Τούρκων, έσπασε το ηθικό τους. Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν ανεπιβεβαίωτες εκδοχές για μοναχικό αγώνα του Μπικάκη εναντίον των τουρκικών αρμάτων. Όμως δεν ήταν μόνος. Ο Σερέτης κι οι άλλοι δύο της ομάδας τους ήταν συνεχώς μαζί του και την ώρα της τιτάνειας μάχης στο ύψωμα, ήταν μαζί ο Ανθυπολοχαγός Νίκος Κοϊμτζόγλου και η ομάδα του άλλου αντιαρματικού.
Είναι πάντως σφόδρα πιθανό και τα υπόλοιπα τρία άρματα να βλήθηκαν από τον Μπικάκη, διότι ήταν ο ικανότερος κι εμπειρότερος σε βολές σκοπευτής. Άλλωστε οι πρώτες τέσσερις βολές των λοιπών δεν ήταν εύστοχες. Εάν ο Μπικάκης δεν κατέστρεφε το πρώτο άρμα, ήταν πολύ πιθανό να μην υπήρχε δυνατότητα άλλης βολής, αφού κατά τον Κοϊμτζόγλου το άρμα ήταν πια σχεδόν στα 100 μέτρα! Αυτό δείχνει το ατσάλινο θάρρος που είχαν όλοι οι Καταδρομείς που υπερασπίζονταν το ύψωμα.
Αν ο Ανθυπολοχαγός Νίκος Κοϊμτζόγλου δεν είχε την επιμονή στην εκτέλεση της αποστολής του, παρά το αιματοκύλισμα από την ομοβροντία των όλμων και την εχθρική υπεροπλία, τότε ο Μπικάκης κι οποιοσδήποτε άλλος, δεν θα είχε την ευκαιρία να κάνει τις εύστοχες βολές του. Ο άπειρος ακόμη Ανθυπολοχαγός, που μέχρι λίγες μέρες πριν υπηρετούσε στο ΚΕΜΚ, είχε προφανή στρατιωτικά προσόντα, που ανέδειξε η στιγμή. Είχε το θάρρος, αφού φόρτωσε νεκρούς και τραυματίες για διακομιδή στο νοσοκομείο, ανάμεσα τους ένας από τους καλύτερους σκοπευτές του, κι είχε χάσει επαφή με τον άλλο, τον Μπικάκη, ν' ανέβει στο ύψωμα 190 και να αρχίσει εκ των ενόντων τον αγώνα. Έτσι έδωσε το παράδειγμα σε όλους τους άνδρες του αλλά και την ευκαιρία στον Μπικάκη με την πρώτη βολή να κεραυνοβολήσει τους Τούρκους, ανατρέποντας την προέλαση τους. Έτσι μικρή σημασία έχει, για το μέγεθος της προσφοράς του, αν στον Μπικάκη ανήκει μόνο η πρώτη ή δυο, τρεις ή και οι τέσσερις εύστοχες βολές ή αν κάποιες θα έπρεπε να χρεωθούν στον Μπόμπολα, τον Βαλέρα ή όποιον άλλο από τους εξίσου αγέρωχους συμπολεμιστές του.
Ο Ανθυπολοχαγός Νίκος Κοϊμτζόγλου με την παραδειγματική και θαρραλέα ηγεσία του και ο Καταδρομέας Μανώλης Μπικάκης με την ικανότητα και την γενναιότητα του, μαζί με τους συντρόφους τους πέτυχαν έναν μοναδικό άθλο. Με πενιχρά μέσα σταμάτησαν την τουρκική προέλαση. Νίκησαν. Χιλιάδες Ελλήνων της Κύπρου γλύτωσαν την ζωή, την τιμή και την περιουσία τους. Η ίδια η Λευκωσία γλύτωσε ίσως την κατάληψη με απρόβλεπτες συνέπειες για το όλο νησί. Ένας μικρός ηγήτορας κι ένας απλός μαχητής έσωσαν μια ελληνική πόλη.
*Άξιοι τιμής είναι όμως όλοι οι Καταδρομείς του μικρού αυτού τμήματος που αγωνίστηκαν με ατσάλινη ψυχραιμία λίγες δεκάδες μέτρα από τις επερχόμενες ερπύστριες:
Ανθυπολοχαγός (ΠΖ) Νικόλαος Κοϊμτζόγλου και οι Καταδρομείς Αθανάσιος Βαλέρας, Γεώργιος Χολής, Γεώργιος Βατούγιας, Στέφανος Φωτιάδης, Θεόδωρος Μπόμπολας, Δημήτρης Καβακιώτης, Μανώλης Μπικάκης, Δημήτριος Πεχινάκης, Ευθύμιος Πελέκης, Αλέξανδρος Σερέτης, Γιώργος Κουρτίδης, Ασημάκης Ζυγούρας αλλά και ο κύπριος οδηγός του φορτηγού, Κύπρος Ιωάννου.
Ο Νίκος Κοϊμτζόγλου, Αντιστράτηγος (ε.α.), ζει στη Νέα Κηφισιά με την οικογένεια του.
Ο Μανώλης Μπικάκης σκοτώθηκε το 1994 σε τροχαίο στην Εθνική Οδό Αθηνών Πατρών. Απέκτησε δυο παιδιά και ήδη έναν εγγονό.
*Ο γράφων ευχαριστεί θερμά τον Διοικητή της Μοίρας το 1974, Ταξίαρχο (ε.α.) κ. Γεώργιο Παπαμελετίου, τον Αντιστράτηγο (ε.α.) κ. Νικόλαο Κοϊμτζόγλου, τον έφεδρο Καταδρομέα κ. Αλέξανδρο Σερέτη και τον Πρόεδρο του Συλλόγου «ΚΟΜΜΑΝΤΟΣ '74, κ. Παναγιώτη Αφάλη για τον χρόνο τους και την πολύτιμη βοήθεια τους. Σημαντικές πληροφορίες θα βρείτε στο εξαίρετο βιβλίο των Γιάννη Φασουλά και Γιάννη Σκάλκου ««ΝΙΚΗ» στη Νεκρή Ζώνη, η Αντίσταση της Α΄ΜΚ στον «Αττίλα» και την Προδοσία», εκδόσεις «Αγαθός λόγος», Αθήνα, 2011 .
