Write on Παρασκευή, 26 Ιουνίου 2015 Κατηγορία ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Γράφει ο Ιωάννης Φιλίστωρ - ΠΗΓΗ

Όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετά τον εκλογικό του θρίαμβο στις εκλογές της 19ης Αυγούστου1928, παρουσίασε στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή ένα ιδιαιτέρως φιλόδοξο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που κατά την εκτίμηση του θα έβαζαν την Ελλάδα σε αναπτυξιακή οικονομική τροχιά λύνοντας και το οξύ προσφυγικό πρόβλημα που είχε κληροδοτήσει η Μικρασιατική Καταστροφή στην Ελληνική κοινωνία. Ο Βενιζέλος αναγνώρισε πως η χώρα δεν διέθετε την κεφαλαιακή επάρκεια για να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα αυτό και εκδήλωσε την πρόθεση του να στραφεί στον εξωτερικό δανεισμό[1]. Ο εκτεταμένος αυτός δανεισμός θα καλυπτόταν κυρίως από Άγγλους κεφαλαιούχους που ήδη μετά το 1922 είχαν επενδύσει κάποια κεφάλαια στην χώρα, αλλά πλέον ήταν πρόθυμοι να μεγαλώσουν την παρουσία τους στην Ελλάδα, από την στιγμή που φαινόταν να αποκαθίσταται η πολιτική της σταθερότητα με τον Βενιζέλο στον πρωθυπουργικό θώκο.

Αρχικώς, οι οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα έδειχναν θετικές, παρά το μεγάλο χρέος που είχε κληροδοτηθεί από τα μεγάλα δάνεια της τετραετίας 1922-1926 για την αποκατάσταση των προσφύγων. Η δραχμή μετά από δεκαπέντε χρόνια συνεχούς υποτίμησης σταθεροποιήθηκε στη διετία της Οικουμενικής Κυβέρνησης χάρις τις προσπάθειες του υπουργού Οικονομικών Γεώργιου Καφαντάρη με σταθερή ισοτιμία[2] προς την Αγγλική λίρα και έτσι εντάχθηκε στον «κανόνα του χρυσού»[3] στις 12 Μαΐου 1928. Στα πρώτα 2 χρόνια Βενιζελικής διακυβέρνησης η Ελλάδα είχε συνεχόμενους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και η αισιοδοξία ήταν διάχυτη σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας ότι η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας είχε εξομαλυνθεί πλήρως. Πάντως, το Ελληνικό εξωτερικό χρέος στην τριετία αυτή διογκώθηκε από 27,8 δισεκατομμύρια δραχμές στα 32,7 δισεκατομμύρια λόγω των δανείων που είχε συνάψει η κυβέρνηση Βενιζέλου κυρίως στο Σίτυ της Αγγλίας με Βρετανούς κεφαλαιούχους.

1 kybernisi benizelou

H ορκομωσία της νέας κυβέρνησης Βενιζέλου το 1928

Σημαντική εξέλιξη για την οικονομία της Ελλάδας αποτέλεσε μετά από πολλές και επίπονες διαπραγματεύσεις[4] και παροτρύνσεις από το εξωτερικό, η ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος που εκτός από το αποκλειστικό εκδοτικό προνόμιο τύπωσης νομίσματος που ως τότε είχε η Εθνική Τράπεζα, ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο της Εθνικής νομισματικής πολιτικής και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Πρώτος πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος ορίστηκε ο οικονομολόγος Αλέξανδρος Διομήδης και το «κάλυμμα» σε συνάλλαγμα[5] που διέθετε η Τ. τ. Ε. ήταν 10.000.000 Αγγλικές λίρες για αξία κυκλοφορούντος χαρτονομίσματος αξίας 4.000.000.000 δραχμών περίπου. Αυτό σήμαινε πως το «κάλυμμα» σε χρυσό μέσω μετατροπής κάλυπτε το ¼ του ποσού των δραχμών που βρίσκονταν σε κυκλοφορία, κάλυψη ικανοποιητική για τη διεθνή χρηματοπιστωτική πρακτική της εποχής.

Οι πρώτες επιπτώσεις της Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής Κρίσης στην Ελληνική Οικονομία( 1929-1931)

Η μεγάλη διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση ξεκίνησε με την αδυναμία της Γερμανίας να συνεχίσει να εξυπηρετεί τις δυσβάσταχτες οικονομικές της υποχρεώσεις από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο που τις είχαν επιβληθεί με την συνθήκη των Βερσαλλιών και εντάθηκε την «μαύρη Τρίτη» της 29ηςΟκτωβρίου 1929 με την κατάρρευση των τιμών των μετοχών στο Αμερικάνικο Χρηματιστήριο της Wall Street. Λίγους μήνες μετά, στις αρχές του 1930, η οικονομική κρίση είχε επεκταθεί σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες ανάμεσα τους και στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα η οικονομία της Ελλάδας είχε βρεθεί υπό πίεση, καθώς είχαν χαθεί (οριστικά όπως αποδείχθηκε) λόγω του χρεοστασίου Χούβερ, όλες οι οικονομικές επανορθώσεις που της είχαν επιδικασθεί από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, είχαν μειωθεί δραστικά οι Ελληνικές εξαγωγές (καπνά, σταφίδα και άλλα γεωργικά προϊόντα) προς τις χώρες που επλήγησαν από την κρίση, ενώ είχαν μειωθεί σημαντικά και τα εμβάσματα από τους Έλληνες της Αμερικής που εκείνη την εποχή ήταν υπολογίσιμο οικονομικό έσοδο για τη χώρα. Οι δύο αυτές δυσμενείς εξελίξεις επιδείνωσαν το εξωτερικό ισοζύγιο συναλλαγών, ασκώντας αφόρητες πιέσεις στην δραχμή που έχανε σε ανταγωνιστικότητα. Ταυτόχρονα, η οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα παρουσίαζε ραγδαία μείωση[6], αυξήθηκε η ανεργία και οι χρεοκοπίες εταιριών, ενώ μειώθηκαν σημαντικά τα ημερομίσθια.

1 wallstreet

Η Wall Street την "μαύρη Τρίτη"

Η Βενιζελική πολιτική της διατήρησης των υφιστάμενων νομισματικών ισορροπιών ανάγκαζαν την Τράπεζα της Ελλάδος να χρησιμοποιεί τα αποθέματά της σε χρυσό και ξένο συνάλλαγμα για να στηρίζει τη δραχμή και την ισοτιμία της σε χρυσό. Η έξοδος της Αγγλικής λίρας το 1931 από τον «κανόνα του χρυσού», «αχρήστευσε» 400.000 Αγγλικές λίρες που διέθετε η τράπεζα της Ελλάδος καθώς αυτές δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως συνάλλαγμα, αλλά η ταυτόχρονη υποτίμηση της μείωσε το Ελληνικό δημόσιο χρέος που ήταν σε λίρες Αγγλίας. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας μειώνονταν συνεχώς σε ολόκληρο το 1931, καθώς ακόμη και οι εμπορικές τράπεζες προσπαθούσαν να αλλάζουν τις δραχμές με συνάλλαγμα στα διαθέσιμα τους. Η δραχμή δεχόταν ασφυκτικές πιέσεις που δεν μπορούσαν να εκτονωθούν με μια υποτίμηση της, με αποτέλεσμα τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τ. τ. Ε. να έχουν φτάσει σε οριακό σημείο στα τέλη της χρονιάς.

Μέσα σε ένα τραγικό εξαήμερο (21 – 26 Σεπτεμβρίου) το «κάλυμμα» της Τ. τ. Ε. μειώθηκε κατά 30%, καθώς όλοι ζητούσαν να αγοράσουν συνάλλαγμα εξαργυρώνοντας τα Ελληνικά χαρτονομίσματα. Στις 22 Σεπτεμβρίου προκλήθηκε πανικός πωλήσεων στο Χρηματιστήριο με αποτέλεσμα να κατρακυλήσουν οι αξίες των μετοχών και η κυβέρνηση να απαγορεύσει τις συνεδριάσεις του για ένα χρονικό διάστημα. Στις 27 Σεπτεμβρίου η Τράπεζα της Ελλάδας βρέθηκε σε τόσο δυσχερή θέση ώστε να αναγκαστεί να δανειστεί 5,5 εκατομμύρια δολάρια από την Εθνική τράπεζα για να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της.

Ενώ ο πανικός εξαπλωνόταν, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν καθησυχαστικός στις δηλώσεις του: «Δίδω προς τον ελληνικόν λαόν την προσωπικήν διαβεβαίωσιν ότι έχω απόλυτον την πεποίθησιν ότι ημπορούμεν να διατηρήσωμεν την ακεραιότητα του εθνικού μας νομίσματος και να αποφύγωμεν επομένως τας συμφοράς που θα επηκολούθουν την ανατροπήν της σταθεροποιήσεως». Η κυβέρνηση προσπάθησε να αντιδράσει αυξάνοντας τους δασμούς των εισαγόμενων προϊόντων μειώνοντας έτσι το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, ενώ επέβαλε αυστηρούς περιορισμούς και ελέγχους στην αγορά συναλλάγματος. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1931, ο πρόεδρος της Τ. τ. Ε. παραιτήθηκε μετά από ένα έντονο επεισόδιο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο[7] που μάλλον τον χρησιμοποίησε ως αποδιοπομπαίο τράγο. Τον Διομήδη αντικατέστησε (μετά από πολυήμερο έντονο πολιτικό παρασκήνιο) ο Εμμανουήλ Τσουδερός.

Οι προσπάθειες του Ελευθερίου Βενιζέλου για αναχρηματοδότηση του συσσωρευμένου Ελληνικού χρέους (Ιανουάριος – Μάρτιος 1932)

Το 1932 ξεκινούσε με κακούς οιωνούς για την Ελληνική οικονομία, καθώς ο δείκτης της γεωργικής παραγωγής σημείωνε πτώση, η βιομηχανία δοκιμαζόταν λόγω της πτώσης της κατανάλωσης με πτώση της παραγωγής της, ενώ η συνολική οικονομική δραστηριότητα είχε μειωθεί. Το κράτος επίσης βρισκόταν σε δεινή θέση καθώς τα συναλλαγματικά κρατικά αποθεματικά δεν επαρκούσαν για την αποπληρωμή των τοκοχρεολυσίων δανείων παλαιότερων ετών. Στην κυβέρνηση και στους Έλληνες ιθύνοντες υπήρχαν αντικρουόμενες απόψεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Ο υποδιοικητής της Εθνικής τράπεζας Αλέξανδρος Κορυζής που επηρέαζε αποφασιστικά τον Βενιζέλο συμβούλευε υπέρ της παραμονής της δραχμής στον «κανόνα του χρυσού», ο Κυριάκος Βαρβαρέσος υποστήριζε σθεναρά την έξοδο, καθώς είχε επαφές με Άγγλους τραπεζίτες που του μετέφεραν τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η Αγγλική οικονομία που μοιραία επηρέαζε την Ελλάδα.

1 alexandros diomidis

Αλέξανδρος Διομήδης

Ο Βενιζέλος ήταν ακόμη αισιόδοξος ότι η Ελλάδα θα τα κατάφερνε, καθώς πίστευε ότι η κυβέρνηση του διέθετε το διεθνές κύρος που θα της εξασφάλιζε την οικονομική επιβίωση. Η μοναδική πιθανή λύση από το διαφαινόμενο οικονομικό και νομισματικό αδιέξοδο για να μην πτωχεύσει η Ελλάδα και να παραμείνει με «σκληρό» νόμισμα ήταν ο εξωτερικός δανεισμός, όχι πια για χρηματοδότηση μεγάλων δημόσιων έργων όπως στο παρελθόν, αλλά για την στήριξη της δραχμής με συνάλλαγμα έναντι των κερδοσκοπικών πιέσεων που δεχόταν και να εξυπηρετήσει το χρέος της από παλαιότερα δάνεια. Ο Βενιζέλος αποφάσισε να χειριστεί το θέμα προσωπικά και να εξασφαλίσει τα εξωτερικά δάνεια που θα στήριζαν την δημοσιονομική και νομισματική του πολιτική. Ταξίδεψε, διαδοχικά, τον Ιανουάριο του 1932[8] σε Ρώμη, Παρίσι, Λονδίνο ζητώντας ένα δάνειο 50 εκατομμυρίων δολαρίων για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, προειδοποιώντας τους Συμμάχους του πως αν το δάνειο αυτό δεν εξασφαλιζόταν, η Ελλάδα θα ήταν αναγκασμένη να εγκαταλείψει τον «κανόνα του χρυσού» κάνοντας παύση πληρωμών προς το εξωτερικό και έτσι να βυθιστεί στην διεθνή αναξιοπιστία και στην κοινωνική αναταραχή. Στους επόμενους τρεις μήνες όλες οι εξαγωγές της Ελλάδας είχαν "παγώσει" και παρά τα έκτακτα μέτρα που είχαν παρθεί από την Κυβέρνηση[9], η Τράπεζα της Ελλάδος είχε δώσει το 1/3 των αποθεματικών της σε συνάλλαγμα στο κράτος έτσι ώστε αυτό να ανταπεξέλθει στις δανειακές του υποχρεώσεις. Τον Φεβρουάριο ήρθε στην Αθήνα ο εκπρόσωπος της δημοσιονομικής επιτροπής της Κ. τ. Ε. Otto Niemeyer, για να μελετήσει την κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας και να προτείνει λύσεις ώστε να αρθεί το αδιέξοδο.

Τον Μάρτιο συνεδρίασε στο Παρίσι η Δημοσιονομική Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών όπου ανάμεσα στα άλλα, συζητήθηκε και το θέμα της Ελλάδας. Ο τρόπος παρουσίασης των Ελληνικών προβλημάτων και αναγκών από τους Έλληνες ιθύνοντες[10] δεν έπεισε την Επιτροπή, που θεώρησε ότι η Ελλάδα δεν έκανε καμία θυσία ούτε επιβεβλημένες από την κατάσταση περικοπές δαπανών, αντιθέτως ήθελε να μεταβιβάσει τα προβλήματά της στους πιστωτές της δανειζόμενη πάνω από τις αντοχές της οικονομίας της. Η τελική εισήγηση της Επιτροπής προς την Ελληνική Κυβέρνηση που βασίστηκε στο πόρισμα του Niemayer, περιείχε προτάσεις για αύξηση της φορολογίας, περικοπή δημοσίων δαπανών, αναστολή πληρωμών των δανείων για ένα χρόνο και διορισμό ξένου συμβούλου στο Υπουργείο Οικονομικών[11].

1 emmanouil tsouderos

Εμμανουήλ Τσουδερός

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε για τελευταία φορά απεγνωσμένα οικονομική βοήθεια τον Απρίλιο του 1932 στο Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών από τους αντιπροσώπους της Αγγλίας και της Γαλλίας, απειλώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση η Ελλάδα θα κήρυσσε παύση πληρωμών τον επόμενο μήνα. Οι προειδοποιήσεις αυτές δεν έφεραν κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα, εκτός από αόριστες υποσχέσεις και ευχολόγια από τους αντιπροσώπους των δύο χωρών. Η τελική απόφαση της Κ. Τ. Ε. αναγνώριζε τη δύσκολη κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας, αλλά δεν αναφερόταν καθόλου στην παροχή νέου δανείου, πιθανά γιατί ήδη τα κράτη αυτά είχαν πλέον σωρεία οικονομικών προβλημάτων να αντιμετωπίσουν στις δικές τους οικονομίες. Στις επαφές που είχε ο Βενιζέλος με εκπροσώπους της Αγγλίας και της Γαλλίας, οι τελευταίοι αναγνώριζαν την δύσκολη θέση της Ελλάδας και αντιμετώπιζαν την προοπτική Ελληνικής στάσης πληρωμών προς το εξωτερικό, είτε με χλιαρές διαμαρτυρίες είτε ως κάτι αναπόφευκτο.

Η έξοδος της Ελλάδας από τον «κανόνα του χρυσού» και η τελική χρεοκοπία (Απρίλιος 1932)

Η απόφαση αυτή ήταν η χαριστική βολή στην Ελληνική οικονομία, καθώς ήδη από τις αρχές Απριλίου το Ελληνικό δημόσιο χρησιμοποιούσε για συνάλλαγμα τις Αγγλικές λίρες που είχαν μείνει, κίνηση που εξόργιζε τους ομολογιούχους καθώς η Αγγλική λίρα βρισκόταν εκτός του «κανόνα του χρυσού». Αρχές Μαΐου η Ελλάδα είχε να πληρώσει το προσφυγικό δάνειο του 1924, αλλά και να πληρώσει ομόλογα που αφορούσαν την κατασκευή σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης – Κωνσταντινούπολης, ποσά που δεν διέθετε σε συνάλλαγμα. Οι έμποροι και οι βιομήχανοι διαμαρτύρονταν για την κρατική πολιτική, ενώ οργίαζε η μαύρη αγορά συναλλάγματος και χρυσού.

Στις 21 Απριλίου στην συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο υπουργός Οικονομικών Γεώργιος Μαρής ζήτησε να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές και μετά από ένα οξύτατο λεκτικό επεισόδιο με τον Βενιζέλο παραιτήθηκε. Ο νέος υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Βαρβαρέσος κήρυξε την πτώχευση και την αναστολή πληρωμών από το Ελληνικό δημόσιο. Την Τετάρτη 27 Απριλίου 1932, η Ελλάδα εγκατέλειψε επισήμως τον "κανόνα του χρυσού". Η δραχμή υποτιμήθηκε ραγδαία και στις 5 Μαΐου η ισοτιμία της με την στερλίνα έπεσε από τις 456 δραχμές στις 539. Στις 21 Μαΐου 1932 και μετά την συνολική αποτυχία της οικονομικής του πολιτικής, ο Βενιζέλος παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου με μια κυβέρνηση βραχύβιου βίου, την ίδια στιγμή που ένα πανελλαδικό απεργιακό κύμα παρέλυε την Χώρα. Αναμφίβολα το αδιέξοδο που αντιμετώπιζε ο Βενιζέλος δεν ήταν τόσο οικονομικό όσο πολιτικό, καθώς διαφαινόταν ότι οι «Φιλελεύθεροι» έχαναν έδαφος στην προτίμηση των πολιτών που στρέφονταν σταδιακά προς τους Αντιβενιζελικούς.

Οι επιπτώσεις της χρεοκοπίας και η αντιμετώπιση της από την Τ. τ. Ε.

1 Kyriakos Varvaressos

Κυριάκος Βαρβαρέσος

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η χρεοκοπία του Ελληνικού κράτους το 1932 δεν είχε ιδιαίτερα δραματικές επιπτώσεις στην μεγαλύτερη πλειοψηφία του πληθυσμού, αλλά ούτε και στους δημόσιους υπαλλήλους. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε δημόσια ασφάλιση, συνταξιοδοτικό σύστημα και δημόσιος τομέας υγείας, έτσι οι πολίτες που είχαν οικονομική εξάρτηση από το κράτος ήταν πολύ λίγοι. Η Ελληνική οικονομία στην τρέχουσα λειτουργία της δεν ήταν ελλειμματική, καθώς ήδη από το 1927 είχαν ελαχιστοποιηθεί οι στρατιωτικές δαπάνες. Έτσι λοιπόν, όταν το κράτος έπαψε να εξυπηρετεί το υπέρογκο δημόσιο χρέος που αντικατόπτριζε χρέη από την στρατιωτική εξόρμηση της προηγούμενης δεκαετίας αλλά και τις σχετικά πρόσφατες δαπάνες για την εγκατάσταση των προσφύγων, μπορούσε εύκολα να ανταπεξέρχεται στην μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων και των υπολοίπων εξόδων του κράτους που επίσης ήταν μικρά και αντίστοιχα της εποχής.

Ουσιαστικά, η ίδια η πτώχευση είχε περισσότερο νομισματικό χαρακτήρα και λιγότερο αντικατόπτριζε την κακή κατάσταση των δημοσιονομικών μεγεθών της Χώρας. Έτσι, και παρά την αρχική κλιμάκωση της Ελληνικής οικονομικής κρίσης και την τελική πτώχευση, η εγκατάλειψη του «κανόνα του χρυσού» αμέσως λειτούργησε ευεργετικά για την δραχμή και την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα. Η Ελληνική ανάκαμψη ήρθε αμέσως σχεδόν μετά την υποτίμηση της δραχμής χάρις τις αποφασιστικές ενέργειες του Τσουδερού, χωρίς οι κυβερνήσεις του Λαϊκού κόμματος που ακολούθησαν, να λάβουν ξεχωριστές σοβαρές πρωτοβουλίες. Η υποτίμηση της δραχμής κατέστησε ξανά τα Ελληνικά προϊόντα φτηνά άρα ελκυστικά, οι εξαγωγές αυξήθηκαν βελτιώνοντας το ισοζύγιο πληρωμών, το κράτος απέφυγε προσωρινά τα δυσβάσταχτα βάρη των δόσεων των δανείων, ενώ η κρίση σταδιακά ξεπερνιόταν στην Ευρώπη.

Ακόμα και οι διεθνείς αντιδράσεις των μεγάλων συμμάχων και πιστωτών της Ελλάδας δε ήταν ιδιαίτερα αρνητικές, καθώς η Ελληνική πτώχευση ήταν αναμενόμενη και εντασσόταν στο γενικότερο οικονομικό πλαίσιο της εποχής που ήταν ιδιαίτερα δύσκολο. Το Ελληνικό Δημόσιο δεν είχε αρνηθεί να καταβάλλει το χρέος που βρισκόταν στα χέρια ομολογιούχων, τραπεζικών οργανισμών και μεγάλων εταιριών, απλώς αναζητούσε έναν συμφέροντα διακανονισμό. Αυτός επιτεύχθηκε το 1937, όταν ο Μεταξάς μετά από Αγγλικές πιέσεις, ήρθε σε τελική συμφωνία με τους διεθνείς οίκους που είχαν δανείσει την Ελλάδα για την καταβολή σε δόσεις των οφειλόμενων χρημάτων, τερματίζοντας την τελευταία εκκρεμότητα που παρέμενε από την χρεοκοπία του 1932. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η Αγγλική κυβέρνηση στήριξε τον Μεταξά στην διαπραγμάτευση, προσπαθώντας να μειώσει τις υπερβολικές απαιτήσεις των Βρετανών ομολογιούχων που διέθεταν και το μεγαλύτερο μέρος του Ελληνικού Χρέους.

Επίλογος - Οι επιπτώσεις της χρεοκοπίας στους Φιλελεύθερους και οι ευθύνες του Ελευθερίου Βενιζέλου

1 eleutherios venizelos

Ελευθέριος Βενιζέλος

Την εποχή εκείνη η μάχη της δραχμής, εκτός από οικονομικό χαρακτήρα είχε και συμβολικό καθώς πιθανή έξοδος από τον κανόνα του χρυσού θα εκλαμβανόταν από την κοινή γνώμη ως Εθνική αποτυχία, κάτι που έγινε. Ο μύθος και το αλάθητο του Βενιζέλου ξεθώριασαν, η πολιτική επιρροή των Φιλελευθέρων μειωνόταν σταθερά, ενώ ακόμη και πρόσφυγες στρέφονταν οριστικά προς τους «Λαϊκούς» του Τσαλδάρη. Πολιτευτές των Φιλελευθέρων με πολιτικές φιλοδοξίες στρέφονταν ανοιχτά κατά του Βενιζέλου, του οποίου οι σχέσεις με τους αρχηγούς των υπολοίπων μικρών Βενιζελογενών κομμάτων επιδεινώθηκαν περισσότερο από ποτέ.

Γενικώς η Ελληνική Ιστοριογραφία στο μεγαλύτερο μέρος της, αντιμετωπίζει ευνοϊκά τον Βενιζέλο υπερτονίζοντας τις επιτυχίες του και συσκοτίζοντας η υποβαθμίζοντας τις αποτυχίες του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της χρεοκοπίας του 1932 την οποία ελάχιστοι Έλληνες γνωρίζουν, σε αντίθεση π.χ. με την χρεοκοπία του Τρικούπη. Αναμφίβολα, θα ήταν πολύ δύσκολο για τον Έλληνα Πρωθυπουργό να προβλέψει την επερχόμενη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση όταν αναλάμβανε την διακυβέρνηση το 1928. Παρ΄ όλα αυτά, θεωρούμε πως ο Ελευθέριος Βενιζέλος έχει ο ίδιος μεγάλες ευθύνες για την Ελληνική χρεοκοπία. Το πρώτο του μεγάλο λάθος ήταν ότι αύξησε υπέρμετρα τον εξωτερικό δανεισμό, για να χρηματοδοτήσει μακρόπνοα κρατικά επενδυτικά έργα τα οποία όμως, όπως φάνηκε, δεν απέδωσαν τα έσοδα που είχε υπολογίσει η κυβέρνηση βραχυπρόθεσμα, ώστε το κράτος να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του.

Το δεύτερο και ομολογουμένως πολύ σημαντικό σφάλμα του Βενιζέλου, είναι ότι ενώ έβλεπε το μέγεθος της διεθνούς οικονομικής κρίσης και την αδυναμία της δραχμής ναδιατηρηθεί στον «κανόνα του χρυσού», συνέχισε με πείσμα την αδιέξοδη αυτή πολιτική, χωρίς να δίνει σημασία στις συμβουλές πολλών Ελλήνων και ξένων τεχνοκρατών, αλλά και της αντιπολίτευσης. Αναμφίβολα η επιμονή του εκτός από πολιτικά κίνητρα είχε και κοινωνικά καθώς προσπαθούσε να προστατέψει τους μικρούς καταθέτες και το τραπεζικό σύστημα. Η πολιτική αυτή όμως, εξάντλησε τα συναλλαγματικά αποθεματικά του κράτους, ενώ εμπόδιζε την αναθέρμανση των εξαγωγών μέσω μιας υποτίμησης της δραχμής που φάνηκε στην συνέχεια ότι ήταν το κλειδί για την ανάκαμψη.

Τέλος, παρά το αδιαμφισβήτητο διεθνές κύρος που είχε χάρις την επιθετική εξωτερική πολιτική που είχε ακολουθήσει, ο Βενιζέλος απέτυχε να πείσει τους Συμμάχους της Ελλάδας και τα μέλη της Κοινωνίας των Εθνών για την απόλυτη ανάγκη οικονομικής στήριξης που υπήρχε στην Ελληνική οικονομία και να εξασφαλίσει ένα μεγάλο δάνειο που θα έσωζε (προσωρινά ίσως) την Ελλάδα από τη χρεοκοπία. Ο Βενιζέλος με υπερβολική αυτοπεποίθηση στις ικανότητες του υποτίμησε το μέγεθος των προβλημάτων και δεν κατάλαβε το βάθος της κρίσης ώστε να αναπροσαρμόσει εγκαίρως την κρατική πολιτική. Δεν επέδειξε ευελιξία στις αρχές του 1932 όταν ακόμη υπήρχε χρόνος για να διασωθεί η χώρα, εμπεδώνοντας ένα κλίμα ανασφάλειας και αμφιβολίας στην Ελληνική οικονομία που προοδευτικά ελαχιστοποίησε την οικονομική δραστηριότητα μεταφέροντας τα σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας. Από το σημείο εκείνο η χρεοκοπία πλέον ήταν θέμα χρόνου....

ΠΗΓΕΣ

-Γρηγόριος Δαφνής, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων, Εκδόσεις Κάκτος

-Μαρκ Μαζάουερ, Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του μεσοπολέμου, Εκδόσεις ΜΙΕΤ

-Κωνσταντίνος Βεργόπουλος (από Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ ΙΕ΄), Η Ελληνική οικονομία από το 1926 έως το 1935, Εκδόσεις "Εκδοτική Αθηνών"

-Αλέξης Φραγκιαδής, Ελληνική Οικονομία 19ος - 20ος αιώνας, Εκδόσεις Νεφέλη

-Θάνος Κονδύλης, Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η Ελλάδα (1928-1932), Εκδόσεις Ίαμβος

-Ηλίας Βενέζης, Χρονικόν της Τραπέζης της Ελλάδος

-Φοίβος Οικονομίδης, Η Ελληνική χρεοκοπία του 1932, (άρθρο στην Ελευθεροτυπία φύλλο 6ης Νοεμβρίου 2011)

Υπομνήματα

[1] Ο εκτεταμένος κρατικός δανεισμός εμπεριείχε τον κίνδυνο η Ελλάδα να χάσει μέρος της Εθνικής της κυριαρχίας καθώς τα δάνεια είχαν όρους που προέβλεπαν ότι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί ((ΔΕΚΕ, ΕΑΠ) αποκτούσαν θεσμικά κατοχυρωμένα δικαιώματα στις εγχώριες Ελληνικές υποθέσεις, ώστε να προστατευθούν οι ξένοι πιστωτές

[2] Μία Αγγλική λίρα αντιστοιχούσε σε 375 δρχ.

[3] Ο «κανόνας του χρυσού» ήταν ένας διεθνώς αποδεκτός τρόπος υπολογισμού της εις «χρυσόν περιεκτικότητας» κάθε νομίσματος που εμμέσως καθόριζε και τις ισοτιμίες των νομισμάτων μεταξύ τους. Υποτίθεται πως η Τράπεζα της Ελλάδος τηρούσε στο θησαυροφυλάκιο της ποσότητες καθαρού χρυσού αντίστοιχες με τις δραχμές που βρίσκονταν σε κυκλοφορία. Επειδή η Τράπεζα της Ελλάδος δεν διέθετε αποθέματα σε καθαρό χρυσό τηρούσε ένα «κάλυμμα» από συνάλλαγμα σε Αγγλικές λίρες. Έτσι, στον κάτοχο του Ελληνικού χαρτονομίσματος που θα εμφανιζόταν στο «γκισέ» της, τον πλήρωνε σε Αγγλικές λίρες που ήταν διεθνώς άμεσα μετατρέψιμες σε χρυσό, διατηρώντας έτσι σταθερή την αξία και την συναλλαγματική αντιστοιχία της δραχμής.

[4] Με τη διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας που έχανε ανάμεσα στα άλλα, το εκδοτικό προνόμιο νομίσματος.

[5] Κανονικά ο «κανόνας του χρυσού» προέβλεπε ότι τα κράτη διέθεταν αποθέματα σε χρυσό. Οι μικρότερες οικονομίες όπως η Ελλάδα δεν διέθεταν τα απαραίτητα αποθέματα σε χρυσό, αλλά σε συνάλλαγμα που ήταν μετατρέψιμο σε χρυσό μέσω ισοτιμιών

[6] Το 1930 η οικονομική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 3,48%, το 1931 κατά 4,6% και το 1932 κατά 3,98%.

[7] Ο Διοικητής της Τ. τ. Ε. Αλέξανδρος Διομήδης πώλησε συνάλλαγμα 7.000.000 Γαλλικών φράγκων στον καπνοβιομήχανο Παπαστράτο, παρά την ρητή απαγόρευση του Βενιζέλου για οποιαδήποτε αγοραπωλησία συναλλάγματος.

[8] Εποχή που το κάλυμμα της Ελλάδας σε συνάλλαγμα είχε περιοριστεί στο 60% της αξίας του πριν την κρίση.

[9] Τα μέτρα αυτά περιόριζαν δραστικά τη διάθεση συναλλάγματος από την Τράπεζα της Ελλάδος κατά σαφή παράβαση του «κανόνα του χρυσού».

[10] Στην Ελληνική αντιπροσωπεία συμμετείχαν ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος (υπουργός Εξωτερικών), ο Εμμανουήλ Τσουδερός και ο υπουργός Οικονομικών Γ. Μαρής.

[11] Δηλαδή ένα μνημόνιο όπως θα λέγαμε σήμερα εν έτει 2015

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Κυριακή, 25 Ιανουαρίου 2015 Κατηγορία ΙΣΤΟΡΙΑ

Πρόλογος - η πολιτική κατάσταση μετά την πτώση της δικτατορίας του Παγκάλου

Στις 23 Αυγούστου 1926 στρατιωτικές δυνάμεις στην Αθήνα υπό την ηγεσία του Κονδύλη ανέτρεψαν την δικτατορία του Παγκάλου. Η πρώτη κίνηση του επικεφαλής της "επανάστασης" ήταν να επαναφέρει τον Κουντουριώτη ως νόμιμο θεματοφύλακα της Α΄ αβασίλευτης Δημοκρατίας. Το αίτημα μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης ήταν το γεφύρωμα του χάσματος μεταξύ βασιλοφρόνων και Βενιζελικών και τον σχηματισμό Οικουμενικής κυβέρνησης. Στην πρώτη σύσκεψη πολιτικών αρχηγών με τον Κουντουριώτη,επικράτησε απόλυτη διάσταση απόψεων μεταξύ των πολιτικών αρχηγών καθώς ο καθένας είχε διαφορετικές επιδιώξεις. Ο Κονδύλης δεχόταν οποιονδήποτε Πρωθυπουργό, αλλά ήθελε για τον ίδιο τα τρία πολεμικά υπουργεία, οι Βενιζελικοί ζητούσαν Οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Ζαΐμη η τον Μιχαλακόπουλο, ενώ οι αντιβενιζελικοί αρχηγοί ζητούσαν παραίτηση Κονδύλη, σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης και εκλογές με πλειοψηφικό.

1 georgios kondylis
Γεώργιος Κονδύλης.

Ο Κουντουριώτης εκμεταλλεύτηκε την ασυννενοησία και έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κονδύλη. Στην κυβέρνηση Κονδύλη που ορκίστηκε στις 26 Αυγούστου [1] δεν συμμετείχαν γνωστοί πολιτευτές των Βενιζελικών και ο ίδιος διατήρησε τα στρατιωτικά χαρτοφυλάκια ενώ δύο χαρτοφυλάκια δόθηκαν σε αντιβενιζελικούς: το υπουργείο εξωτερικών στον Περικλή Αργυρόπουλο και λίγες μέρες μετά το υπουργείο Πρόνοιας στον Ηλία Αποσκίτη για να αμβλυνθούν οι εντυπώσεις ότι η νέα κατάσταση ήταν μια ακόμη Βενιζελική παραφυάδα. Η πρόθεση του Κονδύλη ήταν να παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον ένα εξάμηνο και αμέσως μετά να διεξάγει εκλογές ώστε να καρπωθεί πολιτικά την πτώση του Παγκάλου αλλά και τις (πιθανές) παροχές που θα έκανε στο ενδιάμεσο διάστημα.

Οι προθέσεις αυτές φαίνονταν τόσο από το πρώτο του διάγγελμα προς τον Ελληνικό λαό που μιλούσε για οκτάμηνο μέχρι τις εκλογές, αλλά και από προκήρυξη που εκδόθηκε ανώνυμα υποτίθεται από τον «στρατό και τον στόλο» και η οποία περιείχε παροχές κυβερνητικού προγράμματος όπως μείωση φορολογίας, εξυγίανση εθνικού νομίσματος, αποκατάσταση αγροτών προσφύγων κτλ. Σαν εναλλακτική επιλογή φυσικά υπήρχε πάντοτε η κήρυξη νέας δικτατορίας από τον Κονδύλη, επικαλούμενος εσωτερικούς και εξωτερικούς πραγματικούς η μη κινδύνους.

Αντιπαραθέσεις μεταξύ Βενιζελικών - Αντιβενιζελικών και ο τελικός μεγάλος ιστορικός συμβιβασμός

Η θέση του Κονδύλη, ωστόσο, δεν ήταν εύκολη, καθώς όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί ήταν δυσαρεστημένοι με την ανάρρησή του στην εξουσία (ειδικά ο Καφαντάρης που έκανε επιθέσεις εναντίον του σε καθημερινή βάση), ενώ εναντίον του κινούντο και οι αξιωματικοί οι οποίοι επηρεάζονταν από τον Πλαστήρα και απαιτούσαν εκκαθάριση του στρατεύματος από τους πρώην Παγκαλικούς. Επίσης υπήρχε πολύ μεγάλη δυσαρέσκεια στην κοινή γνώμη για την συνεχή επέμβαση του στρατού στην πολιτική, δυσαρέσκεια που υποδαυλιζόταν κυρίως από τις συντηρητικές εφημερίδες που κατήγγειλαν τον Κονδύλη ως έναν ακόμη κινηματία που σφετερίστηκε την εξουσία. Οι κατηγορίες αυτές έβρισκαν μεγάλη απήχηση στην κοινή γνώμη λόγω του παρελθόντος του Κονδύλη και της συμμετοχής του σε παλαιές επεμβάσεις του στρατού στην πολιτική. Από πολλές μεριές υποβαλλόταν το πολιτικό αίτημα για την δημιουργία Οικουμενικής κυβέρνησης από όλα τα κόμματα, αλλά και την άμεση προσφυγή στις κάλπες λύση που προφανώς δεν εξυπηρετούσε τους σχεδιασμούς του Κονδύλη.

1 panagis tsaldaris
Παναγής Τσαλδάρης.

Πολλοί αντιβενιζελικοί πολιτευτές πίστευαν ότι ο συνδυασμός του εκλογικού νόμου του 1920 με την πολιτικά θετική συγκυρία για τους αντιβενιζελικούς μετά την ομολογουμένως αποτυχημένη θητεία της Βενιζελικής Δ΄ Εθνοσυνέλευσης την ακυβερνησία και την συνεχή επέμβαση του στρατού που είχαν χρεωθεί στον Βενιζελισμό, υπήρχε σοβαρή πιθανότητα να κερδίσουν την απόλυτη πλειοψηφία στην επόμενη βουλή. Αυτό το ενδεχόμενο έμοιαζε εφιαλτικό στα βενιζελικά κόμματα γιατί πιθανότατα θα σήμαινε την επιστροφή των αποτάκτων στον στρατό, ενώ θα έβαζε σε κίνδυνο ακόμη και το ίδιο το νέο δημοκρατικό πολίτευμα που θεωρούσαν ότι τους ευνοούσε πολιτικά. Από την άλλη τα Βενιζελικά κόμματα φοβούνταν το πλειοψηφικό που υπό προϋποθέσεις ίσως καταπόντιζε την εκλογική τους δύναμη, αλλά από την άλλη επεδίωκαν πάση θυσία την συμμετοχή των αντιβενιζελικών γιατί σε αντίθετη περίπτωση η νέα βουλή που θα προέκυπτε θα είχε μειωμένο κύρος ενώ θα συνέχιζε να υφίσταται η πολιτειακή εκκρεμότητα.

Τελικώς στην περίπτωση των εκλογών της 7ης Νοεμβρίου επιτεύχθηκε ένας (πρώτος) αμοιβαίος συμβιβασμός: δεκαπενθήμερη αναβολή από την πρώτη ορισθείσα ημερομηνία, οι εκλογές έγιναν με την απλή αναλογική που είχε ψηφιστεί από την Δ΄ Εθνοσυνέλευση λίγο πριν την διάλυση της[2] και όχι με το εκλογικό σύστημα του Δεκεμβρίου του 1923 και όσοι υπουργοί του Κονδύλη συμμετείχαν στις εκλογές αναγκάστηκαν να παραιτηθούν προ των εκλογών[3]. Τα αντιβενιζελικά κόμματα συμμετείχαν κανονικά αναγνωρίζοντας εμμέσως την επελθούσα πολιτειακή μεταβολή πιθανά λαμβάνοντας μια υπόσχεση επαναφοράς αποτάκτων βασιλοφρόνων αξιωματικών μετεκλογικά, σε ένα πολιτικό σκηνικό στο οποίο οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι έτσι η αλλιώς λόγω εκλογικού συστήματος θα μοιράζονταν την πολιτική εξουσία. Κεντρικό ρόλο στον συμβιβασμό διαδραμάτισε ο Μεταξάς ο οποίος διέσπασε το αντιβενιζελικό μέτωπο δηλώνοντας ότι θα κατέβαινε στις εκλογές ασχέτως ανταλλαγμάτων, αναγκάζοντας τον Τσαλδάρη να κάνει το ίδιο. Πιεζόμενος ασφυκτικά από τον Τύπο και την κοινή γνώμη ο Κονδύλης τήρησε τις υποσχέσεις που είχε δώσει και δεν πολιτεύτηκε.

1 andreas mixalakopoulos
Ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος το 1927.

Ο αποκλεισμός των υποστηρικτών του Παγκάλου από τις εκλογές

Αναμφίβολα αποτέλεσε στίγμα για την νομιμότητα των εκλογών η απόφαση του Κονδύλη να μην επιτρέψει την κάθοδο σε αυτές όλων όσοι είχαν διατελέσει υπουργοί κατά την Παγκαλική περίοδο[4]. Η απόφαση αυτή υποστηρίχθηκε ενεργά από όλους τους αρχηγούς των Βενιζελικών κομμάτων που ορθά προέβλεπαν ότι ένα Παγκαλικό κόμμα θα μείωνε την εκλογική τους επιρροή. Ομοίως οι αντιβενιζελικοί πολιτικοί αρχηγοί που παρουσιάζονταν ως αμύντορες της νομιμότητας στην περίπτωση αυτή σιώπησαν φοβούμενοι μια πολιτική αναμέτρηση με τα υπολείμματα του προηγούμενου καθεστώτος που φάνηκε ότι δεν στερούταν εντελώς δημοτικότητας ανάμεσα στους πολίτες. Πολλά δικαστήρια σε όλη την Ελλάδα αρνήθηκαν να εφαρμόσουν τον νέο νόμο ανακηρύσσοντας υποψηφίους τους περισσότερους από τους αποκλεισθέντες που έθεσαν κανονικά την υποψηφιότητα τους.

Η αντίδραση του Κονδύλη υπήρξε άμεση: με νέα συντακτική πράξη ακύρωσε εκ νέου τις υποψηφιότητες, κατήργησε την ισοβιότητα των δικαστών και απέλυσε όλους όσοι δεν είχαν πειθαρχήσει στον πρώτο νόμο. Στην νέα αυτή αμφιλεγόμενη τουλάχιστον, πρωτοβουλία βρήκε αρωγούς εκτός του Παπαναστασίου και τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Κουντουριώτη. Ο Τσαλδάρης με δηλώσεις του στον Τύπο διαμαρτυρήθηκε έντονα τόσο για την αντισυνταγματική παύση των δικαστών, όσο και για την πρωτοφανή κατάργηση των αποφάσεων τους που δικονομικά δεν έστεκε.

1 theodoros pagkalos
Θεόδωρος Πάγκαλος.

Τελικώς στις εκλογές έναντι των αποκλεισθέντων Παγκαλικών κατέβηκαν στενοί συγγενείς τους οι οποίοι εξελέγησαν όλοι πανηγυρικώς[5]. Στην συνεδρίαση της Βουλής στις 20 Δεκεμβρίου που συζητήθηκε η κύρωση της πρωτοφανούς αυτής απόφασης, αποδοκιμάστηκε έντονα από όλες τις πτέρυγες της Βουλής (Βοζίκης, Πετράκος, Α. Μητσοτάκης) αλλά ακόμη και από το πρόεδρο του Σώματος (Σοφούλης) και τελικώς υπερψηφίστηκε[6] γιατί διαφορετικά θα σήμαινε την ακύρωση και επανάληψη των εκλογών.

Τα αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Νοεμβρίου

Τόσο η σύντομη προεκλογική περίοδος όσο και η ημέρα των εκλογών κύλισαν σε υποδειγματική ηρεμία σε σύγκριση με τις εκλογές της προηγούμενης δεκαετίας. Η κοινή γνώμη ήταν κουρασμένη από την συνεχή ένταση της πολιτικής αντιπαράθεσης βενιζελικών - αντιβενιζελικών κι επεδίωκε την ομαλοποίηση της κατάστασης, την απομάκρυνση του στρατού από την πολιτική και την συνεργασία όλων των κομμάτων.Οι εκλογές έγιναν για πρώτη φορά με ψηφοδέλτιο σε όλη την Ελλάδα. Τα τελικά αποτελέσματα ήταν:

Λαϊκό Κόμμα (Παναγής Τσαλδάρης) 194.479 ψήφοι, 20,23% 60 έδρες

Κόμμα Ελευθεροφρόνων (Ιωάννης Μεταξάς) , 151.660 ψήφοι. 15,78% , 52 έδρες

Άλλα Αντιβενιζελικά κόμματα 57.093 ψήφοι, 5,94% 15 έδρες

Ένωση Φιλελευθέρων (Καφαντάρης - Μιχαλακόπουλος), 304.727 ψήφοι. 31,70%, 108 έδρες

Αγροτο-Εργατικό Κόμμα ( Αλέξανδρος Μυλωνάς), 62.260 ψήφοι. 6,48%, 17 έδρες

Άλλα Βενιζελικά Κόμματα ( Παπαναστασίου , Σοφούλης)83.033 ψήφοι, 8,64%, 18 έδρες

Αγροτικό Κόμμα 28.318 ψήφοι, 2,95 %, 4 έδρες

Κομμουνιστικό Κόμμα 41.982 ψήφοι, 4,37 %, 10 έδρες

Υπόλοιπα Κόμματα 37.674 ψήφοι, 3,91%, 2 έδρες

Εβραϊκή Πολιτική Ένωση 5.825 ψήφοι, 0,60%, 2 έδρες

(Ο πίνακας βασίζονται στις εκτιμήσεις του G. Mavrogordatos Stillborn Republic, Berkeley, 1982.)

1 georgios kafantaris
Γεώργιος Καφαντάρης.

Εκτίμηση του αποτελέσματος

Ουσιαστικά το αποτέλεσμα ήταν μια ισοπαλία μεταξύ των δύο μεγάλων πολιτικών δυνάμεων λόγω της απλής αναλογικής. Αναμφίβολα το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν μια επιτυχία του μετριοπαθούς Βενιζελισμού. Κι αυτό γιατί στο προηγούμενο διάστημα 1923-1926, ο Βενιζελισμός είχε χρεωθεί στα μάτια της κοινής γνώμης με την κακοδιοίκηση, τις αποτυχίες στην εξωτερική πολιτική, τις επεμβάσεις του στρατού και την δημοσιονομική ασφυξία που οδήγησε σε περισσότερους φόρους, μείωση της αξίας της δραχμής κτλ. Το αποτέλεσμα ήταν επίσης μια έμμεση επιβεβαίωση ότι η Πολιτειακή μεταβολή που είχε συντελεστεί με αμφίβολα μέσα ίσως είχε ακόμη πολλούς φανατικούς αντιπάλους, αλλά παρέμενε ελαφρώς πλειοψηφική. Σημαντικό πολιτικό έρεισμα του Βενιζελισμού υπήρξε η προσφυγική ψήφος, ενώ ασχέτως ότι δεν σημειώθηκαν υπερβάσεις, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η αξία του γεγονότος ότι η κρατική μηχανή και ο στρατός βρισκόταν υπό τον απόλυτο έλεγχο του Βενιζελισμού.

Στους κερδισμένους ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς που για πρώτη (και τελευταία) φορά κατάφερε να διεμβολίσει πολιτικά την πρωτοκαθεδρία των "Λαϊκών", παρά τον ανηλεή και πολλές φορές βρώμικο πόλεμο που δέχθηκε από τις εφημερίδες τους. Επίσης το ΚΚΕ για πρώτη φορά στην ιστορία του, κατάφερε να εκλέξει βουλευτές παρά την πολεμική που δέχθηκε από τα υπόλοιπα αστικά κόμματα για τις διεθνιστικές αντεθνικές θέσεις του. Στους χαμένους αναμφίβολα ήταν οι Παπαναστασίου και Σοφούλης καθώς η καταγραφή της εκλογικής τους δύναμης ήταν αντιστρόφως ανάλογη του πρωταγωνιστικού τους ρόλου στην παρελθούσα τριετία αλλά και των προσωπικών τους φιλοδοξιών.

1 alexandros zaimis
Αλέξανδρος Ζαΐμης.

Σχηματισμός της Οικουμενικής κυβέρνησης Ζαΐμη

Το αποτέλεσμα εξανάγκασε τα κόμματα να αφήσουν τις εντάσεις και τις αντιπαραθέσεις και να συμβιβαστούν, κάτι που επιζητούσε διακαώς η κοινή γνώμη. Έτσι σχηματίστηκε Οικουμενική κυβέρνηση στις 4 Δεκεμβρίου 1926 υπό την προεδρία του Αλέξανδρου Ζαΐμη στην οποία είχαν 6 υπουργεία οι βενιζελικοί κι 5 οι αντιβενιζελικοί. Όλοι οι αρχηγοί των κομμάτων ανέλαβαν χαρτοφυλάκια σε μια κυβέρνηση που διέθετε τους εμπειρότερους και ικανότερους πολιτευτές της εποχής εκείνης, πλην του Ελευθέριου Βενιζέλου που δεν είχα λάβει μέρος στις εκλογές και ζούσε αυτοεξόριστος στο Παρίσι.

Οι επιδόσεις της κυβέρνησης σε πολλούς τομείς δεν ήταν ευκαταφρόνητες (σταθεροποίηση δραχμής, ψήφιση νέου συντάγματος, εξυγίανση στρατού, τέλεση δημοσίων έργων κτλ), αλλά θα μπορούσαν να είναι ακόμη καλύτερες αν οι συμμετέχοντες ήταν ειλικρινέστεροι και δεν αναλώνονταν σε αυτό το παιχνίδι ισορροπιών που είναι τόσο ελκυστικό στους πολιτικούς και στους κομματάρχες από την εποχή της αρχαίας Αθήνας του Περικλή.

Έχω την εντύπωση ότι το σημαντικότερο επίτευγμα της κυβέρνησης αυτής είναι ότι θανάσιμοι πολιτικοί εχθροί μετά από μια δεκαετία που αλληλο-εξορίζονταν η αλληλο-φυλακίζονταν, συνεργάστηκαν σχετικώς επιτυχημένα. Αυτό πιστεύω πως είναι ένα ιστορικό δίδαγμα πιο επίκαιρο από ποτέ....

Ι. Β. Δ. - ΠΗΓΗ

Σημειώσεις

[1] Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος υπουργός δικαιοσύνης, Λουκάς Νάκος υπουργός Γεωργίας, Θρασύβουλος Πετιμεζάς υπουργός εσωτερικών, Αλέξανδρος Παππάς υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων και Ιωάννης Δροσόπουλος υπουργός Οικονομικών (πηγή: ιστοσελίδα γενικής γραμματείας κυβέρνησης: http://www.ggk.gov.gr/?p=961)

[2] Το εκλογικό σύστημα προέβλεπε 37 εκλογικές περιφέρειες, ένα όριο 22.000 ψηφοφόρων ανά έδρα, τρεις κατανομές με ευνοϊκή αντιμετώπιση τω μικρών κομμάτων. Διατηρούνταν το προνόμιο των 7 εδρών για τα νησιά Σπέτσες, Ύδρα και Ψαρά που θα εξέλεγαν τους βουλευτές τους με σφαιρίδιο και πλειοψηφικό.

[3] Αρχικώς τα αντιβενιζελικά κόμματα ζήτησαν την παραίτηση Κονδύλη και την διενέργεια των εκλογών από υπηρεσιακή κυβέρνηση. Όταν αυτό δεν έγινε δεκτό από τον Κουντουριώτη, ζήτησαν ως ελάχιστο την παραίτηση όσων υπουργών θα πολιτεύονταν

[4] Είναι μια πληροφορία που δε έχει αναδειχθεί επαρκώς στην βιβλιογραφία

[5] Εκλέχθηκαν ο Θαλής Τσιριμώκος αντί του Ιωάννη Τσιριμώκου, Ο Ρούσος Κούνδουρος αντί του Ιωσήφ, Ο Βασίλειος Κανακάρης Ρούφος αντί του Λουκά, ο Ιωάννης Ευταξίας αντί του Αθανάσιου

[6] Με 131 υπέρ και 58 κατά

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Κυριακή, 24 Αυγούστου 2014 Κατηγορία ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ένα άκρως αποκαλυπτικό δημοσίευμα σχετικά με τον τρόπο μετακίνησης του αντιπροέδρου της κυβέρνησης στις Βρυξέλλες για το συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ της 15ης Αυγούστου φιλοξενεί σήμερα το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ.

Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος ζήτησε να τον παραλάβει το κυβερνητικό αεροσκάφος από τη Σκιάθο και να τον μεταφέρει πίσω στο νησί των Σποράδων προκειμένου να συνεχίσει τις διακοπές του στη Σκόπελο! Το αίτημα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης ικανοποιήθηκε από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας κι έτσι το VIP αεροσκάφος Εμπραέρ το πρωί του Δεκαπενταύγουστου κινήθηκε από τη βάση του στην Ελευσίνα προς τη Σκιάθο, παρέλαβε τον κ. Βενιζέλο τον οποίο και μετέφερε στις Βρυξέλλες. Το βράδυ της ίδιας μέρας το αεροσκάφος επέστρεψε με τον υπουργό των Εξωτερικών στη Σκιάθο, ο κ. Βενιζέλος αποβιβάστηκε και συνέχισε προς τη Σκόπελο όπου έκανε διακοπές, ενώ το Εμπραέρ επέστρεψε στη βάση του το πρωί της επομένης.

Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι ο κ. Βενιζέλος είχε ζητήσει να μετακινηθεί στις Βρυξέλλες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, μέσω Σκιάθου δηλαδή, πριν από 12 μήνες προκειμένου και πάλι να λάβει μέρος σε σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Όμως τότε -τον Αύγουστο του 2013 δηλαδή – ο υπουργός Άμυνας Δημήτρης Αβραμόπουλος είχε απορρίψει το αίτημα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης σημειώνοντας ότι η πτήση προς τις Βρυξέλλες μπορεί να γίνει μόνο με απ' ευθείας κίνηση από την Ελευσίνα, χωρίς ενδιάμεση στάση στην Σκιάθο...

Πόσο κοστίζει μία ώρα πτήσης με το συγκεκριμένο αεροσκάφος; Σύμφωνα με το επίσημο τιμολόγιο, κάθε ώρα πτήσης με το αεροσκάφος μεταφοράς υψηλών προσώπων τύπου Εμπραέρ επιβαρύνει τον προϋπολογισμό με το ποσό των 5.660,80 ευρώ.

Το πρωί της Κυριακής, το υπουργείο των Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με το δημοσίευμα, όπου ο κ. Βενιζέλος παραδέχεται ότι μετακινήθηκε προς τη βελγική πρωτεύουσα μέσω Σκιάθου για να μην χαλάσει τις εργάσιμες -όπως τις χαρακτηρίζει- διακοπές του.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης του υπουργείου Εξωτερικών:

«Κατά την άποψη της εφημερίδας, η μετακίνηση κακώς έγινε με υπηρεσιακό αεροσκάφος με ενδιάμεση στάση στη Σκιάθο, όπου βρισκόταν για διακοπές τεσσάρων εργασίμων ημερών ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Το δημοσίευμα προφανώς εννοεί ότι ο κ. Βενιζέλος θα έπρεπε να μετακινηθεί στις 14.8 από τη Σκιάθο στην Αθήνα, να ταξιδεύσει στις 15.8 στις Βρυξέλλες, να επιστρέψει στην Αθήνα αργά το βράδυ της ίδιας ημέρας ή την επομένη (16.8), οπότε και περίττευε να αναζητήσει τρόπο επιστροφής στη Σκιάθο, προκειμένου να συναντήσει την οικογένεια του, με δεδομένο ότι ήταν, ούτως ή άλλως, προγραμματισμένη η επιστροφή του στην Αθήνα στις 17.8. Έτσι, θα είχε διαθέσει τρεις ημέρες από τις ελάχιστες των διακοπών του για μια έκτακτη συνεδρίαση έξι ωρών στις Βρυξέλλες!

Όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία, ο εκάστοτε Πρωθυπουργός και ο εκάστοτε Υπουργός των Εξωτερικών μετακινούνται για τις αποστολές τους στο εξωτερικό με υπηρεσιακό αεροσκάφος γιατί διαφορετικά δεν είναι εφικτή τεχνικά η ανταπόκριση στις διάφορες υποχρεώσεις τους. Το ίδιο συμβαίνει σε όλες τις χώρες - μέλη της ΕΕ.

Παρόλα αυτά, όποτε υπάρχει δυνατότητα χρήσης εμπορικών πτήσεων, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης τις χρησιμοποιεί. Τούτο όμως δεν ήταν τεχνικά εφικτό για την έκτακτη συνεδρίαση της 15ης Αυγούστου.

Η κριτική είναι θεμελιώδες στοιχείο της Δημοκρατίας. Ο ακραίος λαϊκισμός απλώς αυτοακυρώνεται και αφήνει μόνο την οσμή της κακοπιστίας του».

Τι απαντά το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

Διαβάσαμε την ανακοίνωση, κατανοούμε την κρισιμότητα των στιγμών που έζησε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος και επειδή κατηγορούν τον Τύπο ότι κάνει μόνο κριτική εμείς έχουμε και προτάσεις:

Α. Προτείνουμε άμεσα να αγοράσει η χώρα ένα αεροπλανοφόρο το οποίο να κάνει αβλαβή διέλευση-παραμονή πέριξ των διακοπών του κ. αντιπροέδρου για ώρα ανάγκης,

Β. Αλλιώς να γίνει επειγόντως αεροδρόμιο στη Σκόπελο (ή σε άλλο νησί της επιλογής του), αφού προωθηθεί τάχιστα μέσω του ΕΣΠΑ η σύζευξη Σκοπέλου-Σκιάθου με υπόγεια διάβαση.

Είμαστε κι εμείς στενοχωρημένοι με την απελπιστικά εμπεριστατωμένη αποκάλυψή μας που τον οδηγεί σε τέτοια ομολογία ψυχής που πραγματικά μας συγκινεί με την ειλικρίνειά της.

ΥΓ: Τέλος, να διαταχθεί ΕΔΕ για το ποιοι «άθλιοι» μας παρέσυραν βγάζοντας επισήμως το περσινό έγγραφο που δείχνει ότι η συγκεκριμένη μετακίνηση είναι επιβλαβής για το Δημόσιο ενώ όπως απέδειξε ο κ. αντιπρόεδρος είναι η φθηνότερη και πιο οικονομική λύση. Οι άνθρωποι είναι για μπουγέλο.

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Δευτέρα, 14 Ιουλίου 2014 Κατηγορία ΕΠΙ ΣΚΟΠΟΝ
Γράφει ο: Ανδρέας Α. Γεωργίου Δικηγόρος – Πρώην Βουλευτής ΔΗ.ΣΥ.

Άστραψες και βρόντηξες. Διέρρηξες τα ιμάτια σου. Εξεμάνης. Έκανες ρηματική διακοίνωση – άκουσον, άκουσον – στο Κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών ζητώντας την κεφαλή της Ελληνοκύπριας Ευρωβουλευτού κ. Ελένης Θεοχάρους επί πίνακι. Και γιατί παρακαλώ; Γιατί η κ. Θεοχάρους έπραξε το αυτονόητο έναντι της πατρίδας της και των ψηφοφόρων της. Γιατί η κ. Θεοχάρους έκαμε μια απλή και αυτονόητη ερώτηση με την οποία ζήτησε να μάθει τι έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελληνική Προεδρία σε σχέση με το προκλητικό και απαράδεκτο έγγραφο που κατέθεσε η Τουρκία
αποκαλώντας την Κυπριακή Δημοκρατία ως «εκλιπούσα», δηλαδή ως αποθανούσα, ως ανύπαρκτη. Ερώτηση που η κ. Θεοχάρους υπέβαλε και προς τους κύριους Μπαρόζο, Σιουλτς, Βαν Ρομπάι και Φούλε, καθώς και προς τους προέδρους των πολιτικών ομάδων, οι οποίοι όμως δεν ενοχλήθηκαν με την ερώτηση, ούτε αντέδρασαν.

Εσύ όμως «μυγιάστηκες» και αντέδρασες, και εκτός από τη ρηματική διακοίνωση, προχώρησες να προβείς σε δηλώσεις, υπονοώντας σαφώς την κυρία Θεοχάρους, υβρίζοντας την και προσπαθώντας να την μειώσεις και να την προσβάλεις για να πλήξεις το γνήσιο και το πατριωτικό της ενέργειας της, αποδίδοντας της ότι η ίδια και οι κύκλοι στους οποίους δήθεν ανήκει, είναι «δήθεν πατριωτικοί» κύκλοι που εμπορεύονται τις εθνικές ευαισθησίες, με ευτελείς..
προθέσεις και δημαγωγούν για μια στιγμή δημοσιότητας. Το παίζει λοιπόν «πατριώτης» η κυρία Θεοχάρους, ενώ δεν είναι ,για μια στιγμή δημοσιότητας, (που δεν έχει καθόλου ανάγκη γιατί είναι πασίγνωστη, και με θετική έννοια, σε ολόκληρη την Ευρώπη). Ενώ εσύ, δεν το παίζεις πατριώτης αλλά είσαι.

Είσαι πατριώτης εσύ που το 2004 μας απειλούσες να ψηφίσουμε το σχέδιο ΑΝΑΝ για να διαλύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία και να παραδόσουμε το φυσικό αέριο στην Αγγλία (μέσω της «υφαλοκρηπίδας» των Αγγλικών βάσεων) και στην Τουρκία, αυτοαναιρούμενος, αφού χρησιμοποίησες για να μας πείσεις νομικίστικες αστειότητες κάθετα αντίθετες με τα δικά σου βιβλία και την πανεπιστημιακή διδασκαλία σου.

Είσαι πατριώτης εσύ που ενώ είχες την εξουσία ως Προεδρεύουσα χώρα, δεν είχες τα κότσια, ούτε φυσικά ήθελες, ούτε θέλεις, να βάλεις την Τουρκία στη θέση της για το απαράδεκτο έγγραφο της.

Είσαι πατριώτης εσύ που δέχεσαι αδιαμαρτύρητα η Τουρκία να αποκαλεί την Κυπριακή Δημοκρατία ως «εκλιπούσα», να ζητά από εμάς να υπογράφουμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι «Ελληνοκυπριακή Διοίκηση», καθώς επίσης να απαιτεί όπως η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων μας που επιδιώκει να επιβάλει με την ετσιθελική λύση που προωθεί (με τις ευλογίες κύκλων στους οποίους φυσικά δεν ανήκει η κυρία Θεοχάρους) αποτελέσει κοινοτικό κεκτημένο κατ΄εξαίρεση και κατά αντίθεση των όσων ισχύουν για όλους τους άλλους Ευρωπαίους πολίτες.

Είσαι πατριώτης εσύ που δέχεσαι αδιαμαρτύρητα τα Τουρκικά αεροπλάνα και πλοία να αλωνίζουν ανενόχλητα τον αέρα και τη θάλασσα του Αιγαίου.

Είσαι πατριώτης εσύ που, ως Υπουργός Εξωτερικών, αντί να διαμαρτυρηθείς και να αλωνίσεις την Ευρώπη για να αποτρέψεις τα πιο πάνω και να προβείς στις αναγκαίες ρηματικές διακοινώσεις προς την Τουρκία, έκαμες ρηματική διακοίνωση (λόγω μιας ερώτησης) προς την Κύπρο, κάτι που είχαμε να δούμε από την εποχή της θλιβερής Απριλιανής Χούντας.

Είσαι πατριώτης εσύ που ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας το 2010 κατήργησες το γένος ως προϋπόθεση για την εισαγωγή στις στρατιωτικές σχολές Ευελπίδων, Δοκίμων και Ικάρων, και αρνείσαι σθεναρά την επαναφορά του γένους, με αποτέλεσμα «ελέω σου» να μπορούν να εισαχθούν στις σχολές αυτές και να γίνονται Ευέπλιδες, Ίκαροι και Δόκιμοι, μουσουλμάνοι αλλοδαποί. (Μπράβο και εις ανώτερα).

Είσαι πατριώτης εσύ που με την πολιτική σου παρέα στο ΠΑΣΟΚ, το κόμμα της ΤΡΟΙΚΑΣ, των σκανδάλων και των μιζών, εκβιάσατε και πετύχατε το πρόωρο και απρόσμενο κλείσιμο της Βουλής (γιατί αν δεν σου κάνουν τα χατήρια απειλείς με αποχώρηση από την Κυβέρνηση και προσφυγή σε εκλογές), ώστε με βάση το έκτρωμα που λέγεται «Νόμος περί Ευθύνης Υπουργών» να θαφτούν ποινικές δικογραφίες και να αποφευχθούν ποινικές διώξεις.

Είσαι πατριώτης εσύ που ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου σου, κύριος Αναστάσιος Μητσιάλης, βρισκόμενος μάλιστα στην Κύπρο, αναφέρθηκε «στον τουρκοκυπριακό λαό» και μας κάλεσε να κάνουμε υποχωρήσεις (πόσες άλλες υποχωρήσεις ;) και ακόμα βρίσκεται στη θέση του, χωρίς εσύ να κάνεις ο,τιδήποτε. (Αλήθεια, μπορούσε ο κύριος Μητσιάλης να κάνει τέτοιες δηλώσεις χωρίς την εκ των προτέρων γνώση και έγκριση σου;).

Άκου κύριε Βαγγέλη Βενιζέλο. Μπορεί υπό τις σημερινές συγκυρίες η Κυβέρνηση του κυρίου Σαμαρά να έχει την ανάγκη των βουλευτικών εδρών του κομματιδίου σου, ελέω των οποίων είσαι Αντιπρόεδρος και επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής του Έθνους μας, πράγμα που εκμεταλλεύεσαι, αλλά αυτό δεν σου δίδει ούτε αξία, ούτε ήθος, ούτε το αλάνθαστο και το ακαταλόγιστο, ούτε νομιμοποιεί τις πράξεις ή παραλείψεις σου, και φυσικά δεν σε καθιστά αυτοδίκαια πατριώτη, υπεράνω κριτικής. Ούτε δικαιούσαι να βρίζεις και να κάνεις ρηματικές διακοινώσεις, κατηγορώντας τους άλλους ότι (δεν) είναι αυτό που στην πραγματικότητα (δεν) είσαι εσύ ο ίδιος, επειδή δεν έχεις απαντήσεις να δώσεις, επιχειρήματα να πείσεις και έργα να επιδείξεις. Μπροστά σου διανοίγεται η λεωφόρος των καλώς νοουμένων συμφερόντων του Έθνους μας. Βάδισε την, ανταποκρινόμενος στο ύψος της αποστολής σου, αλλιώς απάλλαξε μας από τον «πατριωτισμό» σου.

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

 

Write on Πέμπτη, 26 Ιουνίου 2014 Κατηγορία ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ημίωρη κατ' ιδίαν συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του κ. Αχμέτ Νταβούτογλου είχε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλος, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Τα θέματα που απασχόλησαν τους δύο υπουργούς ήταν το Κυπριακό, οι διμερείς σχέσεις και η βελτίωση των υφιστάμενων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, καθώς και οι περιφερειακές εξελίξεις. Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΞ, συζητήθηκε όλο το φάσμα των διμερών σχέσεων, με έμφαση στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Οι δύο υπουργοί συμφώνησαν να γίνει μια αξιολόγηση όλων των ήδη συμφωνημένων μέτρων και να υπάρξει βελτίωσή τους, ή και να αντικατασταθεί με νέα μέτρα ό,τι αξιολογηθεί πως δεν λειτουργεί.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο κ. Βενιζέλος επανέλαβε τις ελληνικές θέσεις και είπε στον κ. Νταβούτογλου ότι η Τουρκία θα πρέπει να βοηθήσει στην εξεύρεση λύσης και να παρέμβει στους Τουρκοκυπρίους. Η Αγκυρα, πάντως, δεν δείχνει διατεθειμένη να εγκαταλείψει την αδιάλλακτη στάση της στο Κυπριακό. Σε έγγραφο που υπέβαλε προς την Ε.Ε., μάλιστα, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Σύνδεσης, χαρακτηρίζει «εκλιπούσα» την Κυπριακή Δημοκρατία. Τους δύο υπουργούς απασχόλησαν και οι εξελίξεις στη Συρία και το Ιράκ.

Ο κ. Βενιζέλος δήλωσε ότι στη συνάντηση έγινε μια «πολιτική επισκόπηση της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται οι διμερείς μας σχέσεις» και «μια σύντομη αναφορά στις περιφερειακές εξελίξεις».

Πρόσθεσε δε ότι στα διμερή «μιλήσαμε για όλα όσα είναι ανοιχτά και πάνω στο τραπέζι και μείναμε σύμφωνοι να χρησιμοποιούμε τους διαύλους της πολιτικής και διπλωματικής επικοινωνίας, προκειμένου να αντιμετωπίζουμε πρακτικά ζητήματα, αλλά, κυρίως, προκειμένου να ετοιμάσουμε πολύ συγκεκριμένα βήματα, πάντοτε στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και πιο συγκεκριμένα του διεθνούς δικαίου της θάλασσας».

Ο κ. Βενιζέλος επρόκειτο να συναντηθεί με τον κ. Νταβούτογλου ήδη πριν από λίγες μέρες, στο συμβούλιο σύνδεσης Τουρκίας - Ε.Ε., ωστόσο εκεί ο Τούρκος ΥΠΕΞ ακύρωσε τη συμμετοχή του και στη Σύνοδο τον αντικατέστησε ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας κ. Τσαβουσόγλου.

Δεν θα προσκληθεί η FYROM στη Σύνοδο

Σημαντική για την ελληνική πλευρά υπήρξε πάντως μια εξέλιξη που σημειώθηκε επίσης στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, σε δείπνο στην οικία του Βρετανού Μονίμου Επιτετραμμένου με οικοδεσπότη τον Βρετανό ΥΠΕΞ κ. Hague. Εκεί αποφασίστηκε ότι η Σύνοδος Κορυφής του Σεπτεμβρίου δεν θα είναι διευρυνσιακή, ότι δηλαδή δεν θα υπάρξει πρόσκληση στη FYROM. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Βενιζέλος στην παρέμβασή του υποστήριξε ότι το πρόβλημα με τη FYROM δεν είναι ένα διμερές θέμα της Ελλάδας, αλλά διεθνές και έχει να κάνει με τις αρχές της συμμαχίας και τα κριτήρια ένταξης. - ΠΗΓΗ

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter