Write on Σάββατο, 26 Μαΐου 2018 Κατηγορία ΙΣΤΟΡΙΑ
Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης

Στις 28 Οκτωβρίου 1940, οι Ευέλπιδες της ΙΙΙης τάξεως ονομάσθηκαν, σύμφωνα με τον οργανισμό της Σχολής, ανθυπολοχαγοί και έφυγαν όλοι για το μέτωπο. Οι Ευέλπιδες της ΙΙας τάξεως ονομάσθηκαν ανθυπασπιστές και τοποθετήθηκαν στα έμπεδα εκπαιδεύσεως. Στους 300 Ευέλπιδες της Ιης τάξεως (τότε η Σχολή είχε τρεις τάξεις) που μόλις πριν ένα μήνα είχαν παρουσιαστεί στη Σχολή, δόθηκε αόριστη άδεια, που ανακλήθηκε όμως στις 20 Νοεμβρίου και οι πρωτοετείς μαθητές επέστρεψαν στη Σχολή.

Η εισβολή των Γερμανών, στις 6 Απριλίου 1941, βρίσκει τους Ευέλπιδες της Ιης τάξης εκπαιδευόμενους εντατικά. Μέσα στη σύγχυση που επικρατούσε από την κατάρρευση του μετώπου και την προέλαση των Γερμανών, η Σχολή έχει ξεχαστεί και στερείται διαταγών. Οι Ευέλπιδες ζητούν να συγκροτήσουν ένα λόχο και να σταλούν στις Θερμοπύλες όπου μάχονται οι Βρετανοί, αλλά το αίτημα τους δεν εγκρίνεται. Άλλωστε οι Σύμμαχοι υποχωρούν και από εκεί.

Στις 23 Απριλίου ο διοικητής της Σχολής συγκεντρώνει τους μαθητές και τους ανακοινώνει τη δυσμενή τροπή του πολέμου, καθώς και την επικείμενη είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα. Τους ανακοινώνει επίσης ότι η πρόθεση της Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοίκησης Αθηνών (ΑΣΔΑ) είναι να χρησιμοποιηθεί η Σχολή για την τήρηση της τάξης στην Αθήνα και τους θέτει το ερώτημα: «Εάν σας διατάξω να εξέλθετε στην πόλη επειδή δεν υπάρχουν άλλα τμήματα για να επιβάλετε την τάξη σε περίπτωση που αυτή διασαλευθεί, θα το πράξετε;».

Η απάντηση των Ευελπίδων ήταν ένα βροντερό ΟΧΙ και κατόπιν τούτου ο διοικητής διέταξε την προφυλάκιση μερικών από τους αρχαιότερους που θεώρησε ως πρωταίτιους. Η διαταγή όμως του διοικητού όχι μόνο δεν εκτελείται, αλλά οι Ευέλπιδες αποφασίζουν ομόφωνα να φύγουν για την Κρήτη. Ο διοικητής της ΑΣΔΑ, που πληροφορείται τα γεγονότα, στέλνει στη Σχολή τον επιτελάρχη του για να πείσει τους νεαρούς Ευέλπιδες να εκτελέσουν τη διαταγή της ΑΣΔΑ και να ματαιώσουν τη μετάβαση τους στην Κρήτη.

Ο επιτελάρχης, συνταγματάρχης Πετζόπουλος, συγκεντρώνει τους Ευέλπιδες παρουσία και του αξιωματικού υπηρεσίας και προσπαθεί να τους μεταπείσει. Ο επιτελάρχης προσπαθεί να τους εξηγήσει ότι θα ήταν αδύνατο να περάσουν τη θάλασσα όπου η κυριαρχία των Γερμανών είναι απόλυτη και να φθάσουν στην Κρήτη ζωντανοί. Μάταιος κόπος. Οι Ευέλπιδες είναι αμετάπειστοι. Τότε ο επιτελάρχης ζητά από τον αξιωματικό υπηρεσίας να επικοινωνήσει τηλεφωνικώς με τον διοικητή της ΑΣΔΑ, ο οποίος επαναλαμβάνει στον αξιωματικό την εντολή να εφαρμοσθεί η διαταγή του.

«Στρατηγέ, ουδείς δύναται να διατάξει τη Σχολή Ευελπίδων να παραμείνει στην Αθήνα», απαντά ο αξιωματικός, που είχε σαφή αντίληψη της κατάστασης που επικρατούσε. Ο επιτελάρχης που παρακολουθούσε τη συζήτηση παίρνει το ακουστικό και αναφέρει στον διοικητή της ΑΣΔΑ: «Είναι αδύνατο να καταπνίξει κανείς την εκδήλωση πατριωτισμού αυτών των παιδιών, διότι περί αυτού πρόκειται και όχι περί απειθαρχίας, όπως μας ανέφεραν». Και γυρίζοντας στους Ευέλπιδες, τους ευχήθηκε με δάκρυα στα μάτια «Καλή τύχη».

Οι νεοσσοί της Ιης τάξεως έχουν αποφασίσει να συνεχίσουν τον πόλεμο και η απόφαση τους αυτή παίρνει τη μορφή στάσης. Το ίδιο βράδυ ομάδες ενόπλων Ευελπίδων βγαίνουν στους δρόμους και επιτάσσουν όποιο αυτοκίνητο βρίσκουν. Συγκεντρώνουν έτσι 20 αυτοκίνητα - τότε η Αθήνα είχε ελάχιστα - που όμως δεν είναι αρκετά. Τότε τηλεφωνούν στον Ερυθρό Σταυρό να σταλούν στη Σχολή όλα τα διαθέσιμα αυτοκίνητα για τη μεταφορά στα νοσοκομεία μαθητών που είχαν -δήθεν- πάθει ομαδική δηλητηρίαση.

Όταν τα αυτοκίνητα φθάνουν, επιτάσσουν ακόμα επτά που χρειάζονται και αφού παραλαμβάνουν τη σημαία της Σχολής και τον οπλισμό τους, ξεκινούν τη νύχτα της 24ης Απριλίου για την Πελοπόννησο, πλαισιωμένοι και από όσους από τους αξιωματικούς τους θέλησαν να πάνε στην Κρήτη μαζί τους.

4 maxi kritis evelpides

Το Ταξίδι προς την Κρήτη
Η πορεία της φάλαγγας είναι δύσκολη. Οι οδηγοί, που επιστρατεύθηκαν βιαίως, μεταχειρίζονται κάθε μέσο για να ματαιώσουν το ταξίδι και μόνο η απειλή των Ευελπίδων ότι θα κάψουν όποιο αυτοκίνητο σταματήσει και θα πάρουν τον οδηγό του στην Κρήτη, τους αναγκάζει να συνεχίσουν την πορεία. Στην περιοχή Χιλιομοδίου-Νεμέας η φάλαγγα προσβάλλεται από τη γερμανική αεροπορία, ευτυχώς χωρίς απώλειες.

Ένοπλα τμήματα των στρατιωτικών διοικήσεων Σπάρτης και Τριπόλεως επιχειρούν να σταματήσουν τους «στασιαστές», τελικά όμως οι Ευέλπιδες καταφέρνουν να περάσουν, άλλοτε με επικλήσεις πατριωτισμού και άλλοτε με την απειλή ότι θα ανοίξουν τον δρόμο δια των όπλων. Μέσα σ' όλα αυτά δέχονται και άλλες γερμανικές επιθέσεις από αέρος, ευτυχώς και πάλι χωρίς απώλειες.

Το απόγευμα της 26ης Απριλίου η φάλαγγα φθάνει στην Τάραψα του Γυθείου. Οι κάτοικοι, που από τα κίτρινα σήματα των στολών (χακί στολές υπηρεσίας) καταλαβαίνουν ότι είναι οι μαθητές της Σχολής Ευελπίδων, βγαίνουν στους δρόμους και προσφέρουν ό,τι μπορούν ο' αυτά τα παιδιά που δεν εννοούν να το βάλουν κάτω. Εκεί επιβιβάζονται σε δύο βενζινόπλοια και την ίδια νύχτα ξεκινούν για την Κρήτη.

Η τρικυμία και οι αεροπορικές επιθέσεις τους αναγκάζουν να σταματήσουν στα Κύθηρα, τελικά όμως φθάνουν στις 29 Απριλίου στο Κολυμβάρι και στρατοπεδεύουν στο μοναστήρι της Παναγίας Οδηγήτριας Γωνιάς. Στην Κρήτη τοποθετείται διοικητής ο αντισυνταγματάρχης Π. Κίτσος και συνεχίζεται η εντατική εκπαίδευση των πρωτοετών μαθητών, με σκοπό να ολοκληρωθεί για να μπορέσουν οι Ευέλπιδες να στελεχώσουν ως αξιωματικοί τις συγκροτούμενες μονάδες.

Στις 19 Μαΐου η εκπαίδευση τελειώνει και οι Ευέλπιδες παραδίνουν τον οπλισμό τους, διότι την επομένη πρόκειται να φύγουν για τις μονάδες στις οποίες έχουν τοποθετηθεί, αλλά δεν θα προλάβουν. Η μοίρα θέλει να πολεμήσει η Σχολή σαν κανονική τακτική μονάδα.

1 maxi kritis evelpides

Το Βάπτισμα του Πυρός
Το πρωί της 20ής Μαΐου ο ουρανός γεμίζει από τους αλεξιπτωτιστές που τα βαριά Γιούνγκερς αδειάζουν πάνω από την Κρήτη. Όλοι τρέχουν να ξαναπαραλάβουν τον οπλισμό τους και εκείνη την ώρα τον καθαρίζουν από το γράσο που είχαν βάλει για να τον αποθηκεύσουν. Έτσι η Σχολή -που βρίσκεται στο Κολυμβάρι κοντά στη Μονή Γωνιάς Κισσάμου - παρατάσσεται για μάχη και παίρνει το βάπτισμα του πυρός με την εξής δύναμη και οπλισμό:

-17 Αξιωματικοί
-300 Ευέλπιδες οργανωμένοι σε δύο λόχους
-20 οπλίτες του λόχου διοικήσεως
-320 τυφέκια Μάουζερ υποδείγματος 1870
-11 πολυβόλα Σεντ Ετιέν
-5 οπλοπολυβόλα
-60-80 φυσίγγια κατά τυφέκιο και 150 κατά οπλοπολυβόλο
-200 χειροβομβίδες

Εναντίον της Σχολής κινείται ένα τμήμα του Συντάγματος Εφόδου Αλεξιπτωτιστών. Ολόκληρη την ημέρα διεξάγεται σκληρή μάχη. Από τα 5 οπλοπολυβόλα λειτουργεί μόνο το ένα, αλλά ο αγώνας συνεχίζεται και πολλές φορές φθάνει σε πάλη σώματος προς σώμα. Ο Εύελπις Κωστόπουλος Πέτρος κυριεύει μια Χιτλερική σημαία σκοτώνοντας τέσσερις αλεξιπτωτιστές που θέλησαν να την υπερασπίσουν. Αργότερα, οι Γερμανοί θα τον εκτελέσουν στη Μυτιλήνη, το 1942, όταν συνελήφθη στην προσπάθεια του να διαφύγει στη Μ. Ανατολή μέσω Τουρκίας.

Στο καμπαναριό του μοναστηριού κυματίζει περήφανα η σημαία της Σχολής που προκαλεί τα πυρά των αλεξιπτωτιστών και της αεροπορίας. Δύο Ευέλπιδες διατάσσονται να τη διασώσουν και αυτοί ανεβαίνουν μέσα σε καταιγισμό σφαιρών στο καμπαναριό, τη διπλώνουν και την αποθέτουν ευλαβικά στην Αγία Τράπεζα της εκκλησίας. Ο ένας (Νικ. Ιατρούλης) θα σκοτωθεί λίγο αργότερα την ίδια μέρα. Η σημαία θα διαφυλαχθεί από τους μοναχούς και θα επιστραφεί στη Σχολή μετά τον πόλεμο, για να τιμηθεί με το Αριστείο Ανδρείας και τον Πολεμικό Σταυρό.

Μέχρι το βράδυ οι Ευέλπιδες έχουν σχεδόν περικυκλωθεί, κατορθώνουν όμως να διατηρήσουν τα υψώματα ΒΔ. του μοναστηριού. Το τίμημα της πρώτης μέρας είναι 5 νεκροί και αρκετοί τραυματίες, αλλά τα πυρομαχικά τελειώνουν. Απομένουν 10-20 φυσίγγια κατά τυφέκιο και όλα τα αυτόματα όπλα έχουν αχρηστευθεί. Κατόπιν τούτου ο διοικητής αποφασίζει να συμπτυχθεί προς Νότον. Η σύμπτυξη αρχίζει στις 20:00 με οδηγούς άνδρες της Χωροφυλακής και κατοίκους της περιοχής, που γνώριζαν τέλεια τον τόπο, και καταφέρνουν να περάσουν με απόλυτη τάξη ολόκληρη τη Σχολή μέσα από τις Γερμανικές γραμμές.

Αν οι Βρετανοί είχαν χρησιμοποιήσει τη Χωροφυλακή και τον πληθυσμό ίσως η Μάχη της Κρήτης να εξελισσόταν διαφορετικά. Μετά τη γενικότερη δυσμενή τροπή της μάχης, όπου άλλοι 5 Ευέλπιδες έπεσαν, η Σχολή κινείται προς τα Λευκά Όρη στην προσπάθεια της να φθάσει στις ακτές για να μεταφερθεί στη Μ. Ανατολή. Πριν, όμως, από τα Σφακιά ο διοικητής συγκεντρώνει τους Ευέλπιδες και τους ανακοινώνει ότι σύμφωνα με διαταγή της κυβέρνησης, η Σχολή διαλύεται, διότι δεν υπάρχει μέσο και καμιά δυνατότητα μεταφοράς στην Αίγυπτο. Συγκινημένος τελειώνει με τη φράση: «Με τη βοήθεια του Θεού, ο καθένας ας φροντίσει πλέον για τον εαυτό του».

3 maxi kritis evelpides

Μετά τη Μάχη
Η Κρητική εποποιία τελείωσε για τη Σχολή. Όχι όμως και για τους αποφοίτους της όλων των τάξεων. Εξακολούθησαν τον αγώνα στο Ελ Αλαμέιν, στο Ρίμινι, στα Ελληνικά βουνά, στα νησιά του Αιγαίου πελάγους και στις πόλεις στις αντιστασιακές οργανώσεις. Και τότε όπως θα κάνουν και στο μέλλον. Η παράτολμη και πρωτοφανής ενέργεια των 300 Ευελπίδων ξεπέρασε τα Ελληνικά σύνορα και είχε παγκόσμια απήχηση.

To BBC στις 30 Απριλίου 1941 μετέδωσε: «Τους μαχητάς της Κρήτης ήλθαν να ενισχύσουν και 300 Ευέλπιδες με τους αξιωματικούς των, οι οποίοι μετά ένδοξον μέσω Πελοποννήσου και εις πείσμα των Γερμανών, οι οποίοι επεδίωξαν χωρίς να το επιτύχουν την καταστροφήν των, κατέχουν από σήμερον θέσιν εις τας επάλξεις του φρουρίου Κρήτη».

Ο ραδιοφωνικός σταθμός της Μόσχας στις 2 Μαΐου 1941 μετέδωσε: «Η ψυχή των ηρώων της αρχαίας Ελλάδας δεν έλειψε από τους σύγχρονους Έλληνες. Μετά την Αλβανία, στην Κρήτη θα πολεμήσουν αποφασιστικά και αν ο Χίτλερ τολμήσει να κτυπήσει εκεί τριακόσιοι Ευέλπιδες πέρασαν από την Ελλάδα στην Κρήτη με την απόφαση να θυσιαστούν αλλά να μην αφήσουν να περάσει ο εχθρός στη στερνή ελεύθερη γη».

2 maxi kritis evelpides

Πηγές
http://greekworldhistory.blogspot.gr/ 
http://www.geetha.mil.gr 
http://www.sa-snd.gr 
http://www.kairatos.com.gr 
http://historyreport.gr 
http://www.kar.org.gr 
http://www.krassanakis.gr 
http://stratistoria.wordpress.com 
http://www.pi.ac.cy

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Σάββατο, 21 Μαΐου 2016 Κατηγορία ΙΣΤΟΡΙΑ
Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης

Η 21η Μαΐου 1941 ήταν μια κομβική ημέρα για την συνολική έκβαση της Μάχης της Κρήτης. Οι Νεοζηλανδοί εξακολουθούν να υπερασπίζονται το Μάλεμε και προσπαθούν να αποτρέψουν τους Γερμανούς από το να κάνουν χρήση του αεροδρομίου. Παρόλο που από τις απογευματινές ώρες το αεροδρόμιο βρέθηκε κυκλωμένο από παντού, οι Γερμανοί κατορθώνουν να κρατήσουν τις θέσεις τους. Παρά την αντίσταση των μαχομένων και τα πυκνά πυρά τους, που ενισχύθηκαν μάλιστα με την ντόπια ένοπλη υποστήριξη, οι Γερμανοί προσγειώνουν τις υπόλοιπες δυνάμεις τους στο αεροδρόμιο.

23 maxi kritis afieroma

Οι απώλειες βέβαια των Γερμανών ήταν μεγάλες. Ο Γερμανός πολεμικός ανταποκριτής σημειώνει ότι μόνο πενήντα επτά άνδρες ήταν σε θέση να πολεμήσουν στην περιοχή της γέφυρας του Ταυρωνίτη και του αεροδρομίου.

25 maxi kritis afieroma

Η απώλεια διοικητών, διμοιριών και λόχων ήταν η πιο καταστροφική. Αλλά και από την πλευρά των συμμαχικών δυνάμεων τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα. Ο Φράυμπεργκ με σήμα του στο Κάιρο, επισημαίνει τη δύσκολη κατάσταση και τη σκληρή πίεση που δέχονται: ''Τα περιθώρια είναι μικρά και θα ήταν λάθος να παρουσιάσω μια αισιόδοξη εικόνα".

29 maxi kritis afieroma

Τη νύχτα της 21ης Μαΐου, η μοίρα του Βρετανικού στόλου που περιπολούσε στο πέλαγος δυτικά της Κρήτης, επεσήμανε μια εχθρική νηοπομπή. Αμέσως τα πολυβόλα και τα πολύκανα αντιαεροπορικά χτυπούσαν ασταμάτητα τους εχθρικούς στόχους, στους οποίους κατάφεραν σημαντικά πλήγματα. Σκοτώθηκαν 375 Γερμανοί στρατιώτες και οι υπόλοιπο περισυνελέγησαν από Γερμανικά σκάφη. Ο Φράυμπεργκ που βρισκόταν σε έξαψη και παρακολουθούσε με αγωνία την εξέλιξη της θαλάσσιας αυτής επιχείρησης, αναπηδούσε από ενθουσιασμό.

24 maxi kritis afieroma

Τομέας Ρεθύμνου
Η πολεμική κατάσταση, όπως αναφέρει ο Διοικητής Κάμπελ, βρισκόταν στον απόλυτο έλεγχό του. Οι τοπικές συγκρούσεις και σκληρές αντεπιθέσεις των συμμάχων συνεχίζονται. Η πολιορκία των Γερμανών στις περιοχές Λατζιμά και Αγίου Γεωργίου στενεύει. Στην αντεπίθεση στο λόφο Α χρησιμοποιούνται όλες οι εφεδρείες και τα δύο ελληνικά συντάγματα ενισχύουν τα πλευρά τους.

Από λάθος ένας Γερμανός πιλότος χτύπησε μια θέση αλεξιπτωτιστών, σκοτώνοντας δεκαέξι άνδρες, γεγονός που ενίσχυσε το ηθικό και τόνωσε την αποφασιστικότητα των συμμαχικών και Ελληνικών δυνάμεων. Άλλο πολύτιμο υλικό που έπεσε στα χέρια των συμμάχων ήταν όλες οι επιχειρησιακές διαταγές που βρέθηκαν στο πτώμα ενός Γερμανού αξιωματικού.

30 maxi kritis afieroma

Τομέας Ηρακλείου
Η μέρα αρχίζει με ανηλεείς βομβαρδισμούς κατά των Ελληνοβρετανικών θέσεων. Σκοπός των Γερμανών είναι η κατάληψη του λιμανιού της πόλης και η δημιουργία εστιών εξόρμησης για την ολοκληρωτική κατάληψή της. Ακολουθούν σφοδρές οδομαχίες από ένοπλους πολίτες και ένα ανελέητο ανθρωποκυνηγητό που διαρκεί μέχρι τη νύχτα, προκαλεί πανωλεθρία στους εισβολείς. Ομάδες από αλεξιπτωτιστές πέφτουν στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, που το μεγαλύτερο μέρος του σκοτώνεται από τις Βρετανικές δυνάμεις που το υπερασπίζονται.

26 maxi kritis afieroma

Η Γερμανική αεροπορία δυσκολεύεται αφάνταστα από τα Ελληνοβρετανικά τμήματα, τα οποία την παραπλανούν με φωτοβολίδες και πλαίσια σηματοδοσίας με τους Γερμανικούς κώδικες χρήσης. Το υλικό αυτό προέρχεται από Γερμανούς αιχμαλώτους που συλλαμβάνονται. Από τους Γερμανούς επίσης νεκρούς ή αιχμαλώτους αφαιρούνται όπλα και πυρομαχικά, με τα οποία ενισχύουν σημαντικά τον εξοπλισμό του.

27 maxi kritis afieroma

 

Ο Στουντέντ θα γράψει για τη δεύτερη μέρα της Μάχης: "Μα την αλήθεια πολύ ζοφερή η κατάστασις κατά το μεσημέρι. Εις την ομάδα Χάιντεριχ (Αγιά) συγκεχυμένοι αγώνες. Από το Ρέθυμνον ουδεμία αναγγελία. Από το Ηράκλειον καμία κατατοπιστική είδησις και εις το Μάλεμε καμία συγκεκριμένη επιτυχία. Επί πλέον παντού κατεπείγουσα απαίτησις πυρομαχικών και όπλων. Η περαιτέρω συνέχεια της επιχειρήσεως Κρήτης κρέμεται από μια κλωστή"...

22 maxi kritis afieroma

Πηγές
http://greekworldhistory.blogspot.gr/ 
http://www.geetha.mil.gr 
http://www.sa-snd.gr 
http://www.kairatos.com.gr 
http://historyreport.gr 
http://www.kar.org.gr 
http://www.krassanakis.gr 
http://stratistoria.wordpress.com 
http://www.pi.ac.cy

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Κυριακή, 20 Μαΐου 2018 Κατηγορία ΙΣΤΟΡΙΑ
Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης​

Το defenceline.gr συνεχίζει τα δημοσιεύματα και τις ιστορικές αναφορές που σαν στόχο έχουν να φωτίσουν τα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης, με την οποία έληξε ουσιαστικά η κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τον Μάιο του 1941.

Στην Κρήτη, στο νησί των Γενναίων έμελλε να γραφτούν οι τελευταίες χρυσές σελίδες στο βιβλίο της ιστορίας μας για την πρώτη φάση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα κεφάλαιο που ξεκίνησε να γράφεται το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου με την απρόκλητη επίθεση των Ιταλικών στρατιωτικών δυνάμεων εναντίον της Ελλάδας στην ελληνοαλβανικό μεθόριο. Την επομένη της Μάχης της Κρήτης, ξεκίνησε το κεφάλαιο της Κατοχής και της Αντίστασης...

Το πρώτο μέρος του αφιερώματος παρουσίασε τα γεγονότα πριν από την έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στο νησί και την ενίσχυσης της άμυνας της Κρήτης με στρατεύματα της Κοινοπολιτείας και Ελληνικών τμημάτων.

Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος, περιελάμβανε το χρονικό της Μάχης της Κρήτης, τις σημαντικότερες ημερομηνίες - σταθμούς που προηγήθηκαν, αλλά και τα δραματικά γεγονότα που σημειώθηκαν στο νησί από την έναρξη έως και την λήξη της Γερμανικής εισβολής.

Στο τρίτο μέρος, εξετάσαμε τους λόγους για τους οποίους η Κρήτη ήταν ένα στρατηγικής σημασίας νησί τόσο για τους Συμμάχους, όσο και για τους Γερμανούς, καθώς η γεωστρατηγική θέση του νησιού ήταν γνωστή και ... πολύτιμη στους μεγάλους αντιπάλους του Β' ΠΠ.

Στο τέταρτο μέρος παρουσιάζουμε τους συσχετισμούς των δυνάμεων των Γερμανών, των Συμμάχων και των Ελληνικών Τμημάτων που έλαβαν μέρος στην Μάχη της Κρήτης:

19 maxi kritis afieroma

Οι Γερμανικές Δυνάμεις
Στις 25 Απριλίου, ο Αδόλφος Χίτλερ υπέγραψε την Διαταγή του υπ' αριθμ. 28, διατάζοντας έτσι την εισβολή στην Κρήτη. Οι δυνάμεις του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού από την Αλεξάνδρεια διατηρούσαν τον έλεγχο του υδατικού χώρου γύρω από την Κρήτη, έτσι κάθε αμφίβια επίθεση θα αποφασιζόταν από τη φύση μίας μάχης αέρος-θαλάσσης, κάνοντας το ένα ριψοκίνδυνο τόλμημα στην καλύτερη περίπτωση. Με τη Γερμανική υπεροχή από αέρος δεδομένη, αποφασίστηκε εισβολή από αέρος.

Αυτή θα ήταν η πρώτη πραγματική μεγάλης κλίμακας αεροπορική εισβολή, παρόλο που οι Γερμανοί είχαν χρησιμοποιήσει αλεξιπτωτιστές και ανεμοπλάνα σε επιθέσεις (αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα) στην εισβολή στη Γαλλία και στις Κάτω Χώρες, στη Νορβηγία αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, Γερμανοί αλεξιπτωτιστές είχαν σταλεί να καταλάβουν την γέφυρα της διώρυγας της Κορίνθου που οι Βρετανοί Βασιλικοί Μηχανικοί (σκαπανείς) ετοιμάζονταν να ανατινάξουν.

Γερμανοί μηχανικοί προσγειώθηκαν με ανεμοπλάνα κοντά στη γέφυρα, ενώ πεζικό αλεξιπτωτιστών ασκούσαν πίεση στις περιμετρικές δυνάμεις άμυνας. Η γέφυρα υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια της σύρραξης, κάτι που καθυστέρησε την Γερμανική προέλαση και έδωσε στους Συμμάχους χρόνο να μεταφέρουν 18.000 στρατιώτες στην Κρήτη και 23.000 ακόμα στην Αίγυπτο, με κόστος όμως την απώλεια ενός μεγάλου τμήματος του βαρέως οπλισμού.

Υπήρχε η πρόθεση να χρησιμοποιηθούν Fallschirmjäger (Γερμανοί αλεξιπτωτιστές της Γερμανικής αεροπορίας) για να καταληφθούν θέσεις-κλειδιά του νησιού, συμπεριλαμβανομένων και αεροδρομίων τα οποία μετέπειτα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μεταφορά προμηθειών και πολεμοφοδίων από αέρος.

Για την πραγματοποίηση της επίθεσης, το 11ο Αερομεταφερόμενο Σώμα (XI Fliegerkorps) θα έπρεπε να συνεργαστεί με την 7η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, η οποία και θα έρριπτε τους άνδρες της με αλεξίπτωτα και ανεμοπλάνα, ακολουθούμενη από την 22η Μεραρχία Αεραπόβασης, όταν τα αεροδρόμια θα ήταν ασφαλή. Η επίθεση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για τις 16 Μαΐου, αναβλήθηκε, όμως, για τις 20 και η 5η "Ορεινή" Μεραρχία αντικατέστησε την 22η Μεραρχία.

21 maxi kritis afieroma

Κατάσταση
Βάσει του υπό του Πτέραρχου Λώρ υποβληθέντος σχεδίου του Στούντεντ και των αποφάσεων του Χίτλερ, εξεδόθη την 25ην Απριλίου 1941 η ύπ' άριθ. 28 διαταγή γενικών κατευθύνσεων, με την συνθηματική ονομασία «Ερμής» επιχείρηση προς την κατάληψη της Κρήτης, με σκοπόν την χρησιμοποίηση της νήσου, ως αεροπορικής βάσης εναντίον της Αγγλίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Με την διαταγή αυτή, η Ανώτατη Διοίκηση της επιχείρησης ανετέθη στον Στρατάρχη της αεροπορίας Γκαΐριγκ.

Η τακτική προπαρασκευή αυτής στον Διοικητή του 4ου αεροπορικού Στόλου, Πτέραρχο Λώρ. Η Διοίκηση των δια την Κρήτη ισχυρών δυνάμεων του XI Σώματος Αεροπορίας στον Αντιπτέραρχο Στοϋντεντ. Το VIII Σώμα Αεροπορίας, υπό τον Αντιπτέραρχο Φόν Ριχτχόφεν (von Richthofen), θα ανελάμβανε να εξασθενήσει προ της ημέρας της επιθέσεως την άμυνα και έπειτα θα υποστήριζε τις αεραποβάσεις και τις επί του εδάφους ενεργούσες δυνάμεις.

Ο Αντιπτέραρχος Κόνραντ (Conrant) διετάχθη να μελετήσει και να ενεργήσει τις δι' αεροπλάνων και ανεμοπλάνων μεταφορά των Μονάδων και εφοδίων. Στον Διοικητή των Ναυτικών δυνάμεων Ν.Α. Ευρώπης, υποναύαρχο Σχούστερ (SCHUSTER), ανετέθη να οργανώσει τις θαλάσσιες μεταφορές που αφορούν την επιχείρηση, με όλα τα εις την διάθεσήν του μέσα.

Ο Μουσσολίνι ζήτησε στην επιχείρηση να συμμετέχει και ο Ιταλικός Στρατός, ενεργών εκ Δωδεκανήσου δια δυνάμεως ενισχυμένου Συντάγματος, αποβιβαζομένου στις Ανατολικές ακτές της Κρήτης. Χαρακτηριστικό μειονέκτημα των περισσότερων προς χρησιμοποίηση αεροδρομίων (στην Ηπειρωτική Ελλάδα), ήταν η έλλειψη διαδρόμων προσγειώσεως από σκυρόδεμα ή ασφάλτου ή μεταλλικών πλαισίων. Αποτέλεσμα τούτου ήταν τα πυκνά σύννεφα σκόνης σε κάθε απογείωση και προσγείωση.

Κατά την προπαρασκευή της επίθεσης κατεβλήθη προσπάθεια για την άρση του κωλύματος αυτού και έγινε πρόβλεψη συγκέντρωσης πυροσβεστικών αντλιών και άλλων μέσων, για την εξάλειψη της σκόνης. Υπολογίσθηκε ότι θα χρειαζόταν διάστημα δύο εβδομάδων για την συγκέντρωση του προσωπικού και υλικού. Οι μονάδες μεταφορών δεν βρίσκονταν στην Ελλάδα κατά την εποχή εκείνη. Η 7η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών, πλην ενός Συντάγματος, βρίσκονταν στα στρατόπεδα εκπαιδεύσεως τής Γερμανίας.

Μεταξύ 10ης και 12ης Μαΐου είχαν καθορισθεί τα αεροδρόμια και οι χώροι πλησίον των οποίων θα ήταν ο καταυλισμός της κάθε μονάδας και μέχρι της 16ης Μαΐου έγινε η συγκέντρωση των Μονάδων στους χώρους αυτούς. Την 18ην Μαΐου προσγειώθηκαν στα αεροδρόμια οι σχηματισμοί των μεταφορικών αεροπλάνων. Την 19ην Μαΐου έγινε η κατανομή στα αεροδρόμια της απαιτουμένης βενζίνης επιχειρήσεων από συνολικά 10.000.000 λίτρων.

20 maxi kritis afieroma

Η Διάταξη των Γερμανών
Για την εκτέλεση της Επιχείρησης «Ερμής», ο Διοικητής των δυνάμεων της επιχείρησης Πτέραρχος Λώρ, διέθετε:

(1) Το Επιτελείο της IV Αεροπορικής δύναμης (Κηφισιά).

(2) Τις αεροκίνητες δυνάμεις του XI Αεροπορικού Σώματος υπό τον Αντιπτέραρχο Στοΰντεντ, ήτοι:

— Την 7ην Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών των τριών Συνταγμάτων εκ τριών Ταγμάτων έκαστον και Μεραρχιακών Μονάδων.
— Το Σύνταγμα Εφόδου Αλεξιπτωτιστών, των τεσσάρων Ταγμάτων.
— Την 5ην ορεινή Μεραρχία, ενισχυμένη δια Μονάδων της 6ης Μεραρχίας.
— Την Αεροπορία μεταφορών του XI Αεροπορικού Σώματος με 600 μεταφορικά αεροπλάνα και 100 περίπου ανεμοπλάνα.

(3) Το VIII Αεροπορικό Σώμα υπό τον Αντιπτέραρχο Φόν Ριχτχόφεν με 60 αεροπλάνα αναγνωρίσεως, 280 βομβαρδισμού, 150 βομβαρδισμού καθέτου εφορμήσεως και 180 διώξεως εκ των όποιων 90 μακράς ακτίνας.

(4) Τις υπό τον Διοικητή των Ναυτικών δυνάμεων Ν.Α. Ευρώπης υποναύαρχο Σχοϋστερ Ναυτικές δυνάμεις.

(5) Το σύνολο των παραπάνω διατεθεισών δυνάμεων προς κατάληψη της Κρήτης, ανέρχεται σε 22.750 άνδρες, 1370 αεροσκάφη, 70 σκάφη προς μεταφορά αποβατικών δυνάμεων και εφοδίων, υποστηριζόμενα από μικρό αριθμό Ιταλικών Αντιτορπιλλικών καί Τορπιλλακάτων. Εκ των ανδρών, θα εφορμούσαν κατά της νήσου 750 με ανεμοπλάνα και 10.000 με αλεξίπτωτα, θα μεταφέρονταν δε στα υπό κατάληψη αεροδρόμια και αιγιαλούς 5000 με μεταφορικά αεροπλάνα και 7000 με πλωτά μέσα.

Σημειώνεται ότι, το VIII Αεροπορικό Σώμα ήταν κατανεμημένο στα αεροδρόμια της Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδος, όπως και στα νησιά της Μήλου και της Κάρπαθου. Επίσης, οι Μονάδες προς αεροπορική μεταφορά μετά των αεροσκαφών ευρίσκονταν στα αεροδρόμια Μεγάρων, Τοπόλια, Δαδίου και Τανάγρας, τα Επιτελεία στο αεροδρόμιο Π. Φαλήρου (Ελληνικό) και στο αεροδρόμιο Κορίνθου τα εφόδια.

18 maxi kritis afieroma

Σύμμαχοι και Έλληνες
Τον Μάιο του 1941 η άμυνα αποτελείτο από περίπου 9.000 Έλληνες: τρία τάγματα της V Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού, (τα οποία είχαν μείνει πίσω όταν η υπόλοιπη μονάδα είχε μεταφερθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την Γερμανική εισβολή) την Κρητική Χωροφυλακή (μια δύναμη με μέγεθος τάγματος), τη Φρουρά Ηρακλείου (τάγμα άμυνας που αποτελούνταν κυρίως από προσωπικό για μεταφορικές και διοικητική μέριμνα) και υπολείμματα του 12ου και του 20ου Ελληνικού τμήματος στρατού (που είχαν καταφύγει στην Κρήτη και είχαν οργανωθεί υπό Βρετανική διοίκηση).

Υπήρχαν, ακόμη, μαθητές της Ακαδημίας της Χωροφυλακής και νεοσύλλεκτοι από τα κέντρα εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων στην Πελοπόννησο, οι οποίοι είχαν μεταφερθεί στην Κρήτη για να αντικαταστήσουν τους εκπαιδευμένους στρατιώτες που είχαν σταλεί για να πολεμήσουν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτές οι δυνάμεις ήταν ήδη οργανωμένες σε αριθμημένα συντάγματα εκπαιδευομένων νεοσυλλέκτων και αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί η υπάρχουσα διαμόρφωση για την οργάνωση των Ελληνικών μονάδων, ενισχύοντάς τις με έμπειρους άνδρες που έφθαναν από την ηπειρωτική χώρα.

Το στρατιωτικό απόσπασμα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας αποτελούνταν από την αρχική Βρετανική φρουρά και 25.000 ακόμα στρατιώτες που είχαν εγκαταλείψει την ηπειρωτική χώρα. Αυτοί οι 25.000 στρατιώτες ήταν ένα μείγμα από ακέραιες μονάδες κάτω από δική τους διοίκηση, πρόχειρες μονάδες φτιαγμένες βιαστικά από διοικητές, στρατιώτες κάθε είδους χωρίς ηγεσία, και λιποτάκτες. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν βαρύ εξοπλισμό.

Οι μονάδες-κλειδιά ήταν η 2η Νεοζηλανδική Μεραρχία (εκτός από την 6η ταξιαρχία και την διοίκηση του τμήματος, που είχε σταλεί στην Αίγυπτο), η Αυστραλιανή 19η ταξιαρχία και η Βρετανική 14η ταξιαρχία πεζικού. Οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν στη διάθεση τους 16 άρματα μάχης τύπου Cruiser Mk I. Υπήρχαν ακόμα περίπου 85 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων. Πολλά από αυτά ήταν Ιταλικά που είχαν περιέλθει σε Ελληνικά χέρια και δεν διέθεταν στόχαστρα βομβαρδισμού.

Στις 30 Απριλίου ο Νεοζηλανδός στρατηγός Μπέρναρντ Φράιμπεργκ διορίστηκε διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στην Κρήτη. Η κατοχή του νησιού παρείχε στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό άριστα λιμάνια για την ανατολική Μεσόγειο. Από την Κρήτη, μπορούσαν να βομβαρδίσουν τις πετρελαιοπηγές του Πλοϊέστι στην Ρουμανία. Επιπλέον, με την Κρήτη σε συμμαχικά χέρια, η νότιο-ανατολική θέση των δυνάμεων του Άξονα δεν θα ήταν ποτέ ασφαλής.

Κάτι που θα ήταν ζωτικής σημασίας πριν ξεκινήσει η επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα, δηλαδή η εισβολή στην Ρωσία, στις 22 Ιουνίου 1941. Οι Γερμανοί πραγματοποίησαν επιχειρήσεις με συνεχείς βομβαρδισμούς του νησιού, κάτι που τελικά ανάγκασε την Βρετανική Βασιλική Αεροπορία να μεταφέρει τα αεροσκάφη της στην Αλεξάνδρεια, δίνοντας έτσι στην Γερμανική Αεροπορία (Luftwaffe) την αεροπορική υπεροχή. Παρόλα αυτά το νησί παρέμενε απειλή και θα έπρεπε τελικά να κατακτηθεί.

16 maxi kritis afieroma

Κατάσταση
Την 30ήν Απριλίου 1941 αφίχθη στην Κρήτη ο Αρχιστράτηγος Μ. Ανατολής Στρατηγός Οϋέϊβελ. Στην γενομένη κατά την ίδια ημέρα σύσκεψη, ανέθεσε την Διοίκηση στην νήσο των Ελληνοβρετανικών δυνάμεων στον τότε Διοικητή της αγωνισθείσης στην Ηπειρωτική Ελλάδα 2ας Νεοζηλανδικής Μεραρχίας (2 ΝΖΜ), Υποστράτηγο Φρέϋμπεργκ, με αποστολή ν' απαγόρευση στον εχθρό την χρησιμοποίηση του νησιού ως αεροπορικής βάσεως καθώς και ως βάση υποβρυχίων.

Ο Διοικητής της άμυνας του νησιού μελέτησε αυθημερόν την κατάσταση και διεπίστωσε τις τεράστιες ελλείψεις σε οπλισμό, πυρομαχικά και παντός άλλα εφόδια. Αποτέλεσμα της διαπιστώσεως αυτής ήταν να αναφέρει ότι, εάν δεν ένισχύετο σοβαρά η νήσος και εάν δεν διετίθετο Ναυτική και Αεροπορική προστασία, η απόφαση περί διατηρήσεως της νήσου έπρεπε να αναθεωρηθεί.

Ο Ούέιβελ τον πληροφόρησε ότι η παροχή αεροπορικής υποστήριξης ήταν δύσκολη, αλλά ο Στόλος της Μεσογείου ήταν έτοιμος να βοηθήσει, εάν οι Γερμανοί επιτεθούν. Ομοίως ότι, το Βρετανικό Συμβούλιο είχε διατάξει ρητώς όπως ή Κρήτη διατηρηθεί, και ότι ήταν αμφίβολο αν θα επαρκούσε ο χρόνος για να πραγματοποιηθεί η εκκένωση προ της αναμενόμενης Γερμανικής επίθεσης, έστω και αν αποφασιζόταν αυτή τότε.

Ο Υποστράτηγος Φρέϋμπεργκ παράλληλα ασχολήθηκε δραστήρια και με την αξιοποίηση των δυνάμεων και μέσων που είχε στα χέρια του, εν αναμονή των ενισχύσεων σε υλικό το οποίο ζήτησε. Εκ του αποσταλμένου υλικού λιγότερο του μισού μπόρεσε να φτάσει στο νησί, λόγω της δράσης της αεροπορίας. Έτσι μέχρι τα μέσα Μαΐου ξεφορτώθηκαν περί τούς 15.000 τόννοι; στρατιωτικού υλικού, ενώ εκ των αποσταλμένων 27.000 τόννων πυρομαχικών ζωτικής σημασίας, ξεφορτώθηκαν μόνο 3.000 τόννοι.

Στο παραπάνω υλικό περιλαμβάνονταν 49 πυροβόλα, Ιταλικά και Γαλλικά από λάφυρα, των 75 και 100 χιλ., τα οποία ήταν χωρίς εξαρτήματα και ανταλλακτικά, μερικά δε και άνευ σκοπευτικών οργάνων, 10 ελαφρά άρματα μάχης, 6 μέσα και αρκετή ποσότητα συρματοπλέγματος. Με του αφιχθέντος αυτού υλικού, αναδιοργανώθηκαν και εφοδιάστηκαν κατά το δυνατόν οι στην Κρήτη δυνάμεις. Εκτός των ενισχύσεων σε υλικό, αποβιβάσθηκαν στην Κρήτη και μερικές Μονάδες, εκ των οποίων αξιολογότερες ήταν αυτές των Α/Α και επάκτιου πυροβολικού της MNBDO και το 2ον Τάγμα του Λάϊτσέστερ.

Η εργασία για την οργάνωση των θέσεων συνεχίζονταν έντονα, μεγάλη δε μέριμνα καταβάλλονταν για την απόκρυψη και παραλλαγή. Την 16ην Μαΐου, ο Διοικητής των Βρετανο -Ελληνικών δυνάμεων της Κρήτης ανέφερε, ότι συμπλήρωσε το σχέδιο αμύνης της νήσου και ήταν πολύ αισιόδοξος. Τα στρατεύματα του ήταν σε καλή κατάσταση και είχαν ηθικόν ακμαίων, ήλπιζε δε ότι με την βοήθεια του Βρετανικού Ναυτικού θα κρατούσε το νησί.

17 maxi kritis afieroma

Διάταξη Συμμαχικών και Ελληνικών τμημάτων
Η Γενική διάταξη των Βρετανο-Ελληνικών δυνάμεων το απόγευμα της 19ης Μαΐου ήταν η παρακάτω:

(1) Στρατηγείο δυνάμεων Κρήτης (Υποστράτηγος Φρέϋμπεργκ) στον Άγιο Ματθαίο, περί τα 3 χιλιόμετρα Ανατολικά των Χανίων και άπ' ευθείας υπό τις διαταγές του το 1ον Τάγμα των Ούαλλών.

(2) Τομεύς Μάλεμε - Αγυιάς. Η 2α ΝΖ Μεραρχία (Ταξίαρχος Πάττικ). Στρατηγείο της πλησίον της διασταύρωσης των οδών Αλικυανού - Χανίων και Μάλεμε - Χανίων. Διέθετε τις, 5ην, 10ην ΝΖ Ταξιαρχίας, το 20όν ΝΖΤ (4ης ΝΖΤ) υπό την 10ην ΝΖΤ και τα 6ον και 8ον Ελληνικά ΣΠ (κάθε ένα τάγμα νεοσύλλεκτων από την Πελοπόννησο μετονομάσθηκε σε ΣΠ), την 27ην και 28ην Μοίρα πυροβολικού μάχης.

Την 1ην ελαφρά πυροβολαρχία, πυροβολαρχία και ουλαμό της 156ης Ελαφρός Α/Α Μοίρας, Πυροβολαρχία της 7ης Αυστραλιανής Μοίρας Α/Α πυροβολικού και την βαριά Α/Α Μοίρα. Επίσης βαριά μοίρα Επάκτιου αμύνης και πυροβολαρχία της 23ης Α/Α Μοίρας. Η Μεραρχία επίσης είχε ενισχυθεί με 2 μέσων αρμάτων μάχης και 10 ελαφρών.

Όρια : Δυτικό ο ποταμός Ταυρωνίτης, Ανατολικό ο ποταμός Κλαδισσός, Βόρειο η ακτή από τις εκβολές Ταυρωνίτου και Κλαδισσού. Το Νότιο δεν ήταν ορισμένο εδαφικά, αλλά οριζόταν από την έκταση των Μονάδων αναλόγως της αποστολής των. Στην Μεραρχία υπαγόταν επίσης και το 1ον ΣΠ, ανεπτυγμένο στην περιοχή Καστελλίου Κισσάμου.

(3) Τομεύς Χανίων - Σούδας. Το Συγκρότημα M.N.B.D.O. (Υποστράτηγος Ουέστων). Στρατηγείο στα Χανιά. Διέθετε το 2ον ΣΠ, το έμπεδο τάγμα Χανίων, το 1ον τάγμα των Ουαλλών, το όποιο άνηκε στην εφεδρεία του Διοικητού της Δυνάμεως Κρήτης, το 1ον τάγμα των Ρότζερ, τμήματα πεζικού των 16ης καί 17ης Αυστραλιανών Ταξιαρχιών.

Πεζόμαχα τμήματα της 106ης Μοίρας Ίπποκινήτου πυροβολικοϋ, 2/2 και 2/3 Αυστραλιανού Συντάγματος πυροβολικού, II Συντάγματος προβολέων και των Ουσσάρων του Νορθάμπερλαντ. Επίσης τις Μ και S ομάδας πυροβολικού εκ 3 Μοιρών (ουλαμός) Βαρέος Α/Α, 1 Μοίρας, 1 πυροβολαρχίας και 2 ουλαμών Ελαφρού Α/Α, 1 Σύνταγμα Πυροβολικού και 1 Μοίρα προβολέων.

Όρια: Δυτικό ο ποταμός Κλαδισσός και Περιβολιανός, Βόρειο η ακτή από Κλαδισσόν μέχρι του ακρωτηρίου Δράπανος. Το Ανατολικό και Νότιο εξαρτιόνταν εκ της ισχύος των μέχρι Δράπανος τοποθετημένων τμημάτων της M.N.B.D.O. και εκ των αυτών του 2ου ΣΠ, των τοποθετημένων στην περιοχήν Μουρνιές και Περιβολιών.

(4) Τομεύς Ρεθύμνου - Γεωργιουπόλεως. Ή 19η Αυστραλιανή Ταξιαρχία (Ταξίαρχος Βάζεϋ). Στρατηγείο Δυτικά Γεωργιουπόλεως. Ο Τομέας ήταν διηρημένος σε τρία Συγκροτήματα υπαγόμενα στην 19ην Αυστραλιανή Ταξιαρχία. Το Συγκρότημα Γεωργιουπόλεως περιελάμβανε το Στρατηγείο της 19ης Αύστρ. Ταξιαρχίας τα 2/7 και 2/8 Αϋστρ. Τάγματα και Διμοιρία πολυβόλων, την 10ην Βαριά Μοίρα επάκτιου Πυροβολικού και πυροβολαρχία των 7,5 τού 2/3 Αύστρ. Συντάγματος πυροβολικού.

Το Συγκρότημα πόλεως Ρεθύμνου περιελάμβανε το έμπεδο τάγμα Ρεθύμνου και το τάγμα οπλιτών Χωρ/κής. Το Συγκρότημα Αεροδρομίου (Πηγής) περιελάμβανε τα 4ον και 5ον ('Ελλην.) ΣΠ, τα 2/1, 2/11 Αύστρ. Τάγματα, δύο διμοιρίες πολυβόλων, 10 πυροβόλα του 2/3 Αύστρ. Συντάγματος πυροβολικού.

(5) Τομεύς Ηρακλείου. Ο Τομέας περιελάμβανε την περιοχή Ηρακλείου και το Άεροδρόμιο (Ρούσσων). Η 14η Βρετανική Ταξιαρχία (Ταξίαρχος Τσάππελ). Στρατηγείο στην Νέα Άλικαρνασσό (προάστιον Ανατολικά του Ηρακλείου και πλησίον του Αεροδρομίου). Διέθετε το 2ον τάγμα Λάϊτσεστερ, το 2ον τάγμα της Μαύρης Φρουράς, το 2ον τάγμα της Υόρκης και Λάγγαοτερ και το 2/4 Αύστρ. Τάγμα (στην περιοχή αεροδρομίου).

Το 3ον και 7ον ('Ελλην.) ΣΠ και το Τάγμα έμπεδων Ηρακλείου του 111 Ελληνικού Στρατιωτικού Διαμερίσματος (στην περιοχή Ηρακλείου). Την 234ην Μ.ΠΒ εκ 13 πυροβόλων των 75 και 100 χιλιοστών, 2 πυροβόλα Επάκτιου Πυροβολικού, 14 Ελαφρά Α/Α πυροβόλα, 4 Βαρέα Α/Α. Την εσπέρα της 19ης Μαΐου είχε αποβιβασθεί στο Τυμπάκι, το 1ον Τάγμα του Σκωτικού Συντάγματος των Άρτζυλ και Σάτερλαντ Χαϊλάντερς μετά 3 μέσων αρμάτων, διατεθέν στον τομέα Ηρακλείου. Επίσης ο τομέας είχε ενισχυθεί με 2 μέσα άρματα και 6 ελαφρά.

Εφεδρείες
Ή 4η Ταξιαρχία (18 και 19 ΝΖ Τάγματα), ανεπτυγμένη στην περιοχή της 2ας ΝΖΜ και το 1ον Τάγμα των Ουαλλών.

Αεροπορία
Αεροπορία δεν υπήρχε στην Κρήτη, γιατί η αρχικά παραμένουσα σ' αυτήν φθειρόταν συνεχώς και μετά από πρόταση του Διοικητού των Δυνάμεων Κρήτης, την 19ην Μαΐου τα ελάχιστα αεροπλάνα μεταφέρθηκαν προς τα αεροδρόμια της Αιγύπτου.

5 maxi kritis afieroma

Γενικά η άμυνα του νησιού έχει ως εξής:

(1) Ο συνολικός αριθμός ανδρών, πυροβόλων, αρμάτων των Μονάδων της Κρήτης, ήταν : Των Ελληνικών Μονάδων 474 Άξκοί και 10.977 οπλίτες. των Βρετανικών Μονάδων 1512 Άξκοί και 29.977 οπλίτες. Επίσης 151 πυροβόλα εκ των οποίων 62 Α/Α και 4 Α/Τ, 16 Ελαφρά άρματα και 9 μέσα (πεζικού).

(2) Ο αριθμός των παραπάνω ανδρών ήταν επιβλητικός, αλλά τα μέσα πυρός ήταν πολύ κάτω της προς τον αριθμό των ανδρών παραδεκτής αναλογίας, σε όλα τα είδη οπλισμού, από το απλό τυφέκιο μέχρι του Α/Α πυροβόλου. Επίσης οι Βρετανικές Μονάδες, πλην των εγκατεστημένων στην Κρήτη, ήταν από την Ελλάδα, που είχαν αντιμετωπίσει τούς Γερμανούς και είχαν υποστεί σημαντικές φθορές.

Οι περισσότερες από αυτές αφίχθησαν με χαλαρωμένους τους οργανικούς δεσμούς και με ελάχιστα μέσα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η παντελής έλλειψη οχημάτων και βαρέος οπλισμού, ενώ πολλοί άνδρες ήταν άοπλοι και άνευ ατομικών ειδών. Μερικοί εξ αυτών είχαν συγκροτηθεί στην Κρήτη υπό πλεονάζοντος προσωπικού Όπλων και Υπηρεσιών, όπως ολόκληρη η 10η ΝΖ Ταξιαρχία.

(3) Έκτος των στρατιωτικών Μονάδων υφίσταντο κατά την Γερμανική επίθεση και πολλά τμήματα ενόπλων πολιτών, συγκροτηθέντα κατ' αυτήν και τα περισσότερα είχαν οπλιστεί από Γερμανικών (Αλεξιπτωτιστών) και Βρετανικών (αρπαγής από Βρετανικές αποθήκες) πηγών. Το ηθικό των τμημάτων αυτών ήταν σε πολύ υψηλό βαθμό.

(4) Όλος ο Στόλος της Ανατολικής Μεσογείου από της 16ης Μαΐου ήταν κατανεμημένος σε δύο κλιμάκια και βρισκόταν στο πέλαγος προς Ανατολικά και Δυτικά της Κρήτης, έτοιμος να επέμβει στην περίπτωση αποβάσεως από την θάλασσα.

Πηγές
http://greekworldhistory.blogspot.gr/ 
http://www.geetha.mil.gr 
http://www.sa-snd.gr 
http://www.kairatos.com.gr 
http://historyreport.gr 
http://www.kar.org.gr 
http://www.krassanakis.gr 
http://stratistoria.wordpress.com 
http://www.pi.ac.cy

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

 

Write on Πέμπτη, 19 Μαΐου 2016 Κατηγορία ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

H Eταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών τιμά την 75η Επέτειο της Μάχης της Κρήτης με τη νέα δίγλωσση έκδοση της Σειράς Μαρτυρίες υπό τον τίτλο "Απόδραση από την Κρήτη. Ημέρες Πολέμου 1941" / Escape from Crete, War Diary 1941 του James De Mole Carstairs [επιμέλεια Mike Sweet, Ian Frazer, Κωστής Μαμαλάκης, μετάφραση Ρ. Τζανάκη] που θα παρουσιαστεί στο αμφιθέατρο Γιάννη Περτσελάκη του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης τη Δευτέρα 23 Μαΐου 2016, ώρα 19.00'.

Η νέα έκδοση της ΕΚΙΜ του 7ου τόμου της σειράς των Μαρτυριών, James De Mole Carstairs, "Απόδραση από την Κρήτη. Ημέρες Πολέμου 1941" βασίζεται στο Ημερολόγιο του Αυστραλού ανθυπολοχαγού James De Mole Carstairs στο οποίο αφηγείται ώρα με την ώρα τη συμμετοχή του στην Μάχη της Κρήτης στην περιοχή των Χανίων, τον εγκλωβισμό του στο νησί, την περιπλάνησή του και το κρύψιμό του επί εξάμηνο περίπου κάτω από συχνά ακραίες συνθήκες στα βουνά και, τέλος, την απόδρασή μαζί με άλλους στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων στα τέλη του Νοέμβρη του 1941.

1 carstairs exofyllo vivlioy

O James De Mole Carstairs (1914-2007), σκωτσέζικης απώτερης καταγωγής, γεννήθηκε στη Μελβούρνη στις 12 Οκτωβρίου του 1914. Το 1939 κατατάχθηκε εθελοντικά στο στρατό και έπειτα από 1.655 μέρες θητείας, αποστρατεύθηκε με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη το 1945. Πίσω στην Αυστραλία ασχολήθηκε με την κτηνοτροφία κοντά στο Geelong. Το 1991 παρευρέθηκε στις επετειακές εκδηλώσεις των 50 χρόνων από τη Μάχη της Κρήτης. Στις 15 Οκτωβρίου του 2007 άφησε την τελευταία του πνοή στο Geelong.

1 carstairs poster

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι επιμελητές της έκδοσης:

Michael Sweet, Αυστραλός δημοσιογράφος, συγγραφέας και παραγωγός ντοκιμαντέρ με ιδιαίτερο πεδίο ενδιαφέροντός του την Μάχη της Κρήτης και τα επακόλουθά της. Γνωστός από δημοσιεύσεις του σχετικά με τους Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες στη Μάχη και την Αντίσταση.
O Dr. Ian Leonard Frazer, κοινωνικός ανθρωπολόγος και Επίτιμο Μέλος του Τμήματος Ανθρωπολογίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Otago, του οποίου το έργο εστιάζεται κυρίως στον Ειρηνικό. Πιο πρόσφατο πεδίο ενδιαφέροντός του είναι η ιστορία της απόδρασης στρατιωτών των συμμαχικών δυνάμεων στην Κρήτη κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Κωστής Μαμαλάκης, Ειδικός Σύμβουλος Νεότερης Ιστορίας του ΙΜΚ και η Κλαίρη Μιτσοτάκη, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΙΜ, συγγραφέας.
Aποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει ο ηθοποιός Μιχάλης Βιρβιδάκης.

Στην εκδήλωση θα παρευρεθεί τιμητικά και ο γιος του James De Mole Carstais, κύριος Robert Carstairs, ο οποίος θα αναφερθεί σε γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής του πατέρα του.

Παράλληλα, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν την νέα μικρή περιοδική έκθεση του ΙΜΚ, στο φουαγιέ του β΄ ορόφου, αφιερωμένη στα Αυστραλιανά στρατεύματα που συμμετείχαν στη Μάχη της Κρήτης (επιμέλεια Κωστή Μαμαλάκη).

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter

Write on Σάββατο, 19 Μαΐου 2018 Κατηγορία ΙΣΤΟΡΙΑ
Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης

Το defenceline.gr συνεχίζει τα δημοσιεύματα και τις ιστορικές αναφορές που σαν στόχο έχουν να φωτίσουν τα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης, με την οποία έληξε ουσιαστικά η κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τον Μάιο του 1941.

Στην Κρήτη, στο νησί των Γενναίων έμελλε να γραφτούν οι τελευταίες χρυσές σελίδες στο βιβλίο της ιστορίας μας για την πρώτη φάση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα κεφάλαιο που ξεκίνησε να γράφεται το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου με την απρόκλητη επίθεση των Ιταλικών στρατιωτικών δυνάμεων εναντίον της Ελλάδας στην ελληνοαλβανικό μεθόριο. Την επομένη της Μάχης της Κρήτης, ξεκίνησε το κεφάλαιο της Κατοχής και της Αντίστασης...

Το πρώτο μέρος του αφιερώματος παρουσίασε τα γεγονότα πριν από την έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στο νησί και την ενίσχυση της άμυνας της Κρήτης με στρατεύματα της Κοινοπολιτείας αλλά και Ελληνικών τμημάτων.

Το δεύτερο μέρος, παρουσίασε το χρονικό της Μάχης της Κρήτης, τις σημαντικότερες ημερομηνίες - σταθμούς που προηγήθηκαν, αλλά και τα δραματικά γεγονότα που σημειώθηκαν στο νησί από την έναρξη έως και την λήξη της Γερμανικής εισβολής.

Στο τρίτο μέρος, εξετάζουμε τους λόγους για τους οποίους η Κρήτη ήταν ένα στρατηγικής σημασίας νησί τόσο για τους Συμμάχους, όσο και για τους Γερμανούς, καθώς η γεωστρατηγική θέση της ήταν γνωστή και ... πολύτιμη στους μεγάλους αντιπάλους του Β' ΠΠ.

11 maxi kritis afieroma

Η Στρατιωτική Αξία του Νησιού
Η Κρήτη, βρίσκεται στο μέσον της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, αποτελεί φυσικό τμήμα της προστατευτικής γραμμής Γιβραλτάρ - Μάλτα - Κύπρος - Συρία. Από την Κρήτη και μόνον ήταν δυνατόν να εκτελούνται κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι από της διώρυγας του Σουέζ προς την Μ. Βρετανία μεταφορές, από τις πηγές ανεφοδιασμού της Αυστραλίας και Ινδίας, ως και από την Μεγάλη Βρετανία προς την Μ. Ανατολή για τις ανάγκες των εκεί διεξαγόμενων επιχειρήσεων.

Ευνόητη είναι η μεγάλη σημασία την οποία είχε για τους Βρετανούς, η παρ' αυτών κατοχή του νησιού ή τουλάχιστον η παραμονή του νησιού σε φίλια χέρια. Κατεχόμενη λοιπόν, από τις συμμαχικές δυνάμεις, η Κρήτη παρείχε τα παρακάτω πλεονεκτήματα :

(1) Παρενέβαλε μεγάλες δυσχέρειες στην εχθρική αεροπορία για την διενέργεια προσβολών κατά των στην Βόρεια Αφρική Βρετανικών βάσεων, των εχθρικών αεροπορικών δυνάμεων που ήταν υποχρεωμένοι να εξορμούν από απομακρυσμένα αεροδρόμια.

(2) Μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους συμμάχους ως προκεχωρημένη αεροναυτική βάση, η οποία θα αποτελούσε σοβαρή απειλή κατά των Ρουμανικών πηγών πετρελαίου και των υπολοίπων στην Ν.Α. Ευρώπη στόχων και περισσότερο των αμφιβίων επιχειρήσεων προς τις ακτές και τα νησιά του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, η οποία Κρήτη θα έλεγχε την θαλάσσια και εναέρια επικοινωνία με την υπόλοιπη Ευρώπη. Το νησί μειονεκτούσε στο ότι οι ζωτικοί χώροι του βρίσκονται επί της βόρειας ακτής, εύκολοι σε αιφνιδιαστική από αέρος προσβολή.

(3) Επιπλέον η Κρήτη ήταν πολύτιμο εθνικό έδαφος, η δε διατήρηση αυτής ελεύθερης, είχε τεράστια εθνική, ηθική και πολιτική σημασία για την Ελλάδα, γιατί στην εξεταζόμενη χρονική περίοδον ήταν το μόνον ελεύθερο τμήμα της Ελληνικής επικρατείας που διαθέτει Ελληνική και Βρετανική πολεμική Ισχύ και ήταν ακόμη η έννοια και η ουσία του Ελευθέρου Ελληνικού Κράτους, με την παρουσία του Βασιλέως, της Κυβέρνησης, καθώς και των εθνικών ένοπλων δυνάμεων.

12 maxi kritis afieroma

Αντιθέτως, καταλαμβανόμενη η Κρήτη από τις δυνάμεις του Άξονα, παρείχε στις δυνάμεις αυτού τα εξής στρατηγικά πλεονεκτήματα:

(1) Επέτρεπε την άμεση αεροπορική απειλή των δια της Μεσογείου διενεργουμένων μεταφορών των αντιπάλων του και εναντίον τού Βρετανικού Στόλου, τον όποιον θα μπορούσε να απωθήσει προς τα παράλια της Βορείου Αφρικής και να διευκολύνει κατόπιν τούτου την δράση του Ιταλικού Στόλου στην Μεσόγειο.

(2) Αποτελούσε βάση εξορμήσεως προς τον χώρο της Μέσης Ανατολής και γενικότερα της Βορείου Αφρικής.

(3) Καθιστά, την Τουρκία να παραμείνει ουδέτερη ή φίλη του Άξονα, και τό Αιγαίο μια φιλογερμανική και φιλοαξονική λίμνη επικοινωνίας χωρίς καμία ναυτική ενόχληση με τα λιμάνια του Ευξείνου, όπως και της Αδριατικής διάμεσου του Ισθμού της Κορίνθου.

13 maxi kritis afieroma

Η Εδαφική Διαμόρφωση - Εγκαταστάσεις
Από απόψεως μορφολογίας του εδάφους, η Κρήτη κατά το μεγαλύτερο τμήμα της είναι ορεινή, διασχισμένη καθ' όλην την έκταση τής από Δυτικά προς Ανατολικά από ψηλά και απόκρημνα βουνά. Στο Βόρειο διαμέρισμα, λόγω των ομαλών κλίσεων των προς την θάλασσα κατερχομένων αντερεισμάτων, δημιουργούνται πολύ ευρείες κοιλάδες, ομαλοί αιγιαλοί με αμμώδεις ακτές και φυσικοί λιμένες, όπως η κοιλάδα Αλικυανού - Αγυϊάς, οι αιγιαλοί Καοτελλίου, Γεωργιουπόλεως, Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, πολύ κατάλληλοι για αποβάσεις από θαλάσσης ή αέρος και ο λιμένας της Σούδας.

Αντιθέτως στο Νότιο διαμέρισμα, λόγω των απότομων κλίσεων των οροσειρών μέχρι τη θάλασσα, δεν υπάρχουν φυσικοί λιμένες, εκτός μικρών όρμων, όπως της Χώρας Σφακιών. Από απόψεως συγκοινωνιών, η μόνη κυρία οδική αρτηρία έβαινε κατά μήκος τής Βόρειας ακτής, σκυρόστρωτος κατ' εκείνη την εποχή, και συνέδεε το Καστέλλι με το Μάλεμε, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, τον Άγιο Νικόλαο και την Σητεία και προς Νότο την Ιεράπετρα. Ακόμη χειρότερα ήταν η κατάσταση των κατευθυνόμενων οδών από Βορρά προς Νότο.

Από το Μάλεμε προς Παλαιοχώραν και από το Ηράκλειο προς το Τυμπάκι αμαξιτοί οδοί απλής κυκλοφορίας κατευθύνονταν προς τις Νότιες ακτές, ενώ 5 χιλ. ανατολικά της Σούδας και από το Ρέθυμνο, παρόμοιοι οδοί έφθαναν περί τα δύο χιλιόμετρα άνωθεν των όρμων Χώρας Σφακιών και της Πλάκας, αντιστοίχως. Το Ηράκλειο είχε εκσυγχρονισμένες λιμενικές εγκαταστάσεις, στις όποιες μπορούσαν να δένουν πλοία εκτοπίσματος μέχρι 3000 τόννων, ενώ στον κόλπον της Σούδας δεν υπήρχαν σοβαρές εγκαταστάσεις.

Στα Χανιά οι παλιές προκυμαίες δεν μπορούσαν να δεχθούν τίποτε άλλο παρά μόνον πολύ μικρά σκάφη και στο Ρέθυμνο τα πλοία μπορούσαν να εκφορτωθούν μόνον δια φορτηγίδων. Ένα σύγχρονο για εκείνη την εποχή αεροδρόμιο είχε κατασκευασθεί στο Ηράκλειο, ενώ στο Μάλεμε ένας ημιτελής διάδρομος προσγειώσεως ήταν διευθετημένος επί της άμμου και στο Ρέθυμνο μία στενή λωρίδα προσγειώσεως έβαινε παραλλήλως προς τον δρόμο 10 χιλ. ανατολικά της πόλης, πλησίον του χωριού Πηγή.

Στο Μάλεμε και το Ρέθυμνο οι διάδρομοι προσγειώσεως δεν επιτρέπουν την προσγείωση καταδιωκτικών αεροπλάνων και μόνον το αεροδρόμιο του Ηρακλείου ήταν κατάλληλο προς τούτο. Από πλευράς επικοινωνιών, οι τηλεγραφικές και τηλεφωνικές ήταν στοιχειώδεις, ενώ βαθιά υποβρύχια καλώδια συνέδεαν την Σούδα και το Ηράκλειο με την Αλεξάνδρεια.

Πηγές

http://greekworldhistory.blogspot.gr/ 
http://www.geetha.mil.gr
http://www.sa-snd.gr 
http://www.kairatos.com.gr 
http://historyreport.gr 
http://www.kar.org.gr 
http://www.krassanakis.gr 
http://stratistoria.wordpress.com 
http://www.pi.ac.cy

Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter