Γράφει ο Κωνσταντίνος Κεφάλας*
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, η καταστροφική μανία της πυρκαγιάς έδειξε τα «δόντια» της στην πρώτη μεγάλη φωτιά που ξέσπασε στη χώρα (Γλυφάδα, Βάρη κλπ). Όλοι προειδοποιούν για ένα ιδιαίτερα δύσκολο καλοκαίρι.
Η φωτιά είναι κάτι περίεργο, είναι σαν να έχει δική της νόηση και θέλει ιδιαίτερες γνώσεις για να την καταπολεμήσεις πόσο μάλλον όταν μιλάμε για δασική πυρκαγιά που έχει τρομερό δείκτη δυσκολίας. Κάθε χρόνο σε κάθε φωτιά, όσο μικρή ή μεγάλη είναι πάντα θα ακούμε το ότι «εδώ δεν ήρθαν πυροσβεστικά» ότι «εγώ ήρθε μόνο ένα πυροσβεστικό», ότι «ήρθαν λίγοι άντρες» ότι «δεν πέταξαν αεροπλάνα» κ.ο.κ.
Δεν είναι εύκολο για κάποιον που δεν έχει πυροσβεστικές γνώσεις να καταλάβει τι ακριβώς γίνεται. Πρώτα από όλα να ξεκινήσω από το πιο βασικό από όλα: Πάνω από το 50% είναι η πρόληψη. Είναι το Α και το Ω και δυστυχώς εκεί υποφέρουμε πάρα πολύ. Αν δεν έχεις καθαρίσει τους δημόσιους χώρους και τα οικόπεδα από τα ξερόχορτα και γενικά ότι υλικό μπορεί να τροφοδοτήσει μία φωτιά, τότε όσο καλά μηχανήματα, αεροπλάνα και προσωπικό κι αν έχεις, δεν θα φτάσουν για τον απλούστατο λόγο ότι η φωτιά θα πάρει αμέσως τεράστιες διαστάσεις και δεν θα είναι δυνατή η έγκαιρη καταπολέμηση της. Αν επικρατούν και ισχυροί άνεμοι, οι οποίοι μπορούν να μεταφέρουν την καύσιμη ύλη, άρα ουσιαστικά την ίδια τη φωτιά, τότε καταλαβαίνουμε ότι το παιχνίδι έχει χαθεί, πριν ακόμα ξεκινήσει.
Η κατάσβεση
Για την κατάσβεση τώρα υπάρχουν δύο μέθοδοι: Η άμεση προσβολή της πυρκαγιάς και η έμμεση προσβολή της. Τα κριτήρια επιλογής της μεθόδου έχουν να κάνουν με τον όγκο της καύσιμης ύλης, το είδος τη σύσταση του υπεδάφους, την κλήση και το ανάγλυφο, τη διεύθυνση - ταχύτητα του ανέμου, εάν κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες αλλά και τα διαθέσιμα μέσα που υπάρχουν. Η άμεση προσβολή προϋποθέτει μικρό μήκος φλόγας δηλαδή η φλόγα να είναι κάτω από 1,5 μέτρο, αραιό καπνό και ομαλή γεωμορφολογία χωρίς πολλά φυσικά εμπόδια, ενώ το πιο βασικό να έχει μικρή ταχύτητα εξάπλωσης. Στην έμμεση προσβολή όλα τα μέσα και το προσωπικό όπως και τα διάφορα μηχανήματα αποσύρονται και συγκεντρώνονται στο σημείο που έχει επιλεγεί για να γίνει η Γραμμή Άμυνας, Αυτό σημαίνει ότι αφήνουμε την ενδιάμεση βλάστηση να καεί και ότι υπάρχει ανάμεσα της, μία και ούτως ή άλλως είναι αδύνατη η κατάσβεση. Στην έμμεση προσβολή καίγεται μεγαλύτερη έκταση υπάρχει κίνδυνος υπερπήδησης ενώ απαιτεί έμπειρο επικεφαλής, ακριβή συντονισμό και καλά εκπαιδευμένο και πειθαρχημένο προσωπικό.
Σε αυτό το σημείο να σας αναφέρω ότι με μήκος φλόγας μισό μέτρο και λιγότερο μπορείς να κάνεις κατάσβεση με κλαδιά κτλ. Μήκος φλόγας ένα μέτρο και κάτω είναι το όριο για εργασία με πυροσβεστικά εργαλεία, φλόγα 1,5 μέτρου είναι το όριο εργασίας με πυροσβεστικές εγκαταστάσεις, ενώ με 2,5 μέτρα φλόγα είναι το όριο εργασίας με πυροσβεστικά μηχανήματα από το έδαφος και 3 μέτρα φλόγας είναι το όριο πού μπορεί να είναι αποτελεσματική η αεροπυρόσβεση. Από τα 3 μέτρα και πάνω η άμεση πυρόσβεση θεωρείται αδύνατη!
Όταν βλέπεις λοιπόν φλόγες τεσσάρων, πέντε και έξι μέτρων να πλησιάζουν ένα σπίτι δεν μπορείς να το σώσεις, δεν μπορείς να κάνεις κάτι άμεσο. Και δεν φταίει η πυροσβεστική για αυτό, είναι έτσι ο μηχανισμός της φωτιάς. Οπότε ο υπεύθυνος Αξιωματικός της Π.Υ. συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις στο σημείο που έχει επιλεγεί ότι θα γίνει το έμμεσο χτύπημα στη φωτιά και την περιμένουν έχοντας προετοιμάσει το πεδίο για τη «μάχη». Γι αυτό και βλέπετε να αδειάζουν από δυνάμεις κάποιες περιοχές ή να έχουν ελάχιστα οχήματα. Αυτό δεν γίνεται γιατί οι εκτάσεις και οι περιουσίες αφέθηκαν στο έλεος του Θεού αλλά για αυτά που σας ανέφερα παραπάνω.
Κατασβεστικά υλικά:
Tα βασικά που χρησιμοποιούνται είναι απέναντι στη φωτιά είναι:
ΝΕΡΟ
Το νερό αποτελεί το σπουδαιότερο κατασβεστικό μέσο. Βρίσκεται ελεύθερο και άφθονο στη φύση, η απόκτησή του είναι εύκολη και τις περισσότερες φορές γίνεται χωρίς δαπάνη ή με μικρή δαπάνη. Η φυσική του σύσταση το κάνει πολύ εύχρηστο επειδή επιτρέπει τη διοχέτευσή του σε σωλήνες και την εκτόξευσή του σε μακρινές αποστάσεις με πίεση ή την τοποθέτηση του σε δοχεία. Η κατασβεστική ενέργεια του νερού οφείλεται στην ιδιότητα την οποία έχει να απορροφά μεγάλη ποσότητα θερμότητας την οποία αφαιρεί από το καιόμενο σώμα. Το νερό έχει τη μεγαλύτερη θερμοχωρητικότητα από όλα τα γνωστά φυσικά ή τεχνητά κατασβεστικά μέσα γιατί ύστερα από έρευνα έχει διαπιστωθεί ότι 1 χιλιόγραμμο νερού 0 βαθμών κελσίου όταν μετατρέπεται σε ατμό αφαιρεί 639 kcal. (Κρατήστε το αυτό γιατί θα ανατραπεί ποιο κάτω).
ΑΦΡΟΣ
Ο αφρός είναι μείγμα νερού, αφρογόνου υλικού και αέρα. Κατασβεστικά, δρα με δυο (2) τρόπους: Ως ψυκτικό μέσο γιατί αποτελείται κατά 95% από νερό. Ως απομονωτικό οξυγόνου καλύπτοντας την καιόμενη επιφάνεια. Ο αφρός χρησιμοποιείται ιδιαίτερα για την κατάσβεση πυρκαγιών υγρών καυσίμων και χημικών προϊόντων. Βέβαια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατάσβεση πυρκαγιών στερεών καυσίμων υλικών όπως ξυλείας, βαμβακιού, χόρτων, ανθράκων αλλά απαιτούνται τεράστιες ποσότητες κατασβεστικού υλικού για να σκεπάσουν τα υλικά αυτά, πράγμα το οποίο είναι ασύμφορο.
Με τη μορφή πυροσβεστήρων έχουμε:
ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ
Το διοξείδιο του άνθρακα είναι ένα κατασβεστικό υλικό το οποίο δεν καίγεται, ούτε συντηρεί την καύση και είναι βαρύτερο από τον ατμοσφαιρικό αέρα. Δρα κατασβεστικά με τρεις (3) τρόπους: Κάνει αποκοπή της φλόγας. Ψύχει την καιόμενη επιφάνεια. Η ψύξη του φτάνει περίπου τους –78 βαθμούς Κελσίου. Απομονώνει την καιόμενη επιφάνεια.
Λόγω της ορμής με την οποία εκτοξεύεται διώχνει τον ατμοσφαιρικό αέρα από την επιφάνεια του καιόμενου σώματος και παίρνει τη θέση του, ως βαρύτερο από τον ατμοσφαιρικό αέρα, επικάθεται πάνω στο καιόμενο σώμα και εμποδίζει την εισροή νέου ρεύματος ατμοσφαιρικού αέρα. Μ’ αυτό τον τρόπο δεν τροφοδοτείται η πυρκαγιά με οξυγόνο οπότε επέρχεται αυτόματα η κατάσβεσή της. Χρησιμοποιείται συνήθως σε πυρκαγιές παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος, πυρκαγιές έργων τέχνης επειδή δεν περιέχει νερό και δεν τα καταστρέφει.
ΞΗΡΑ ΣΚΟΝΗ
Η ξηρά σκόνη είναι το πιο διαδεδομένο υλικό για πυροσβεστήρες. Εκτοξεύεται απ’ αυτούς και από ειδικά οχήματα αεροδρομίων με τη βοήθεια προωθητικών αδρανών αερίων και είναι κατάλληλο υλικό για όλες τις κατηγορίες πυρκαγιών. Κατασβεστικά δρα με τους παρακάτω τρόπους: Μηχανικά. Λόγω της ορμής με την οποία εκτοξεύεται παρασύρει – σαρώνει τις φλόγες και δημιουργεί προϋποθέσεις τέτοιες ώστε να μην αναφλέγονται οι ατμοί που παράγονται. Διώχνει τον ατμοσφαιρικό αέρα και αποστερεί την πυρκαγιά από την παροχή οξυγόνου. Επειδή είναι βαρύτερο από τον ατμοσφαιρικό αέρα επικάθεται στην καιόμενη επιφάνεια και δεν επιτρέπει νέα εισροή αέρα. Σχηματίζει κρούστα πάνω από την καιόμενη επιφάνεια και την απομονώνει από τον ατμοσφαιρικό αέρα.
Η τεχνολογία κι ενα νέο κατασβετικό υλικό
Η τεχνολογία πλέον έχει προχωρήσει και στον τομέα των κατασβεστικών υλικών (άσχετα αν κάποιοι κάνουν ότι δεν βλέπουν). Εδώ και κάποια χρόνια έχει γίνει γνωστό ότι υπάρχει ένα κατασβεστικό υλικό το οποίο μπορεί να κάνει την διαφορά. Μάλιστα, είναι τόσο καλό που στην ουσία ξαναγράφει το εγχειρίδιο της πυρόσβεσης επιτρέποντας στους πυροσβέστες να δαμάζουν πυρκαγιές που πριν θα ήταν αδιανόητο να επέμβουν. Παράδειγμα, οι δασικές πυρκαγιές με μήκος φλόγας πάνω από 5-6 μέτρα. Το συγκεκριμένο υλικό, σύμφωνα με μελέτη του προηγμένου εργαστηρίου «ΗΦΑΙΣΤΟΣ» του Τεχνολογικού Ιδρύματος Καβάλας, απορροφά δέκα (10) φορές περισσότερη ενέργεια από την φωτιά σε σχέση με το νερό, ενώ όταν είναι διαλυμένο κατά 6% στο νερό, αυξάνει την κατασβεστική του ικανότητα κατά 2000%! Αυτό με απλά λόγια σημαίνει 20 φορές μικρότερη καταναλώσει νερού
Σε επίδειξη κατάσβεσης του συγκεκριμένου υλικού, σε δύο πανομοιότυπες δοκιμαστικές φωτιές που προσομοίαζαν δασικές, από δύο πυροσβεστικά οχήματα του ίδιου τύπου, όπου το ένα επιχείρησε μόνο με νερό και το άλλο με νερό και με 6% από το ειδικό υλικό. Το όχημα με το διάλυμα 6% έσβησε τη φωτιά με 180 λίτρα νερού σε δύο λεπτά και μάλιστα η συστάδα παρέμεινε σχεδόν χωρίς αποκαΐδια, αφού με το που ερχόταν σε επαφή με το υλικό αυτό εξαφάνιζε τη φλόγα και παρήγαγε ψύξη.
Αυτό έδωσε τη δυνατότητα να μπορέσει να απεμπλακεί το όχημα και να επιχειρήσει το πεζοπόρο σε τερέν χωρείς φλόγες και θερμοκρασία που μπορούσες να πιάσεις τα κλαδιά και το φύλλωμα με γυμνά χέρια για να αποτελειώσει το συμβάν. Το άλλο πυροσβεστικό όχημα μόνο με νερό χρειάστηκε να αδειάσει και να συνδράμει δεύτερο όχημα τα οποία συνολικά έριξαν 950 λίτρα και έκαναν τριπλάσιο χρόνο για να σβήσουν τις φλόγες ενώ στο τέλος τα αποκαΐδια είχαν θερμοκρασία πάνω από 300 βαθμούς Κελσίου πράγμα απαγορευτικό για πεζοπόρο τμήμα και με κίνδυνο αναζωπύρωσης. Το εκπληκτικό δε, ήταν η εικόνα μετά το πέρας: Στη μια συστάδα έβλεπες πράσινο και πυκνό ξερό φύλλωμα ανάμεσα στα κλαδιά σαν σχεδόν να μην πέρασε η φωτιά από εκεί μια και το υλικό έδρασε τόσο γρήγορα που δεν πρόλαβαν να καούν τα πάντα, ενώ στην άλλη συστάδα καμένα κλαδιά και χώμα.
Για μένα προσωπικά - με τις γνώσεις που έχω επί του θέματος - μου φάνηκε σχεδόν ψεύτικο αλλά τελικά ήταν αληθινό. Δεν το πίστευα. Σκέφτηκα πως αυτό αλλάζει όλα τα σημερινά δεδομένα. Θα επιχειρούν οι πυροσβέστες σε άμεση προσβολή σε δέκα μέτρα φλόγα και σε ότι πυρκαγιά ξεσπάσει, χωρίς να έχουμε τόση καταστροφή... Αυτό δουλεύει μόνο του! Φανταστείτε το σε χρήση όχι 6% άλλα 10, 20, 50, 100%.
Γιατί δεν το χρησιμοποιούμε ήδη από ...χθες; Ρωτήστε τους αρμόδιους. (κάποιοι το γνωρίζουν από το 2008)...
*Ο Κωνσταντίνος Κεφάλας είναι τεχνικός Συστημάτων Ασφαλείας. Είναι πρόεδρος της Ν.Ε. Ηρακλείου του Πολιτικού Φορέα Νέα Δεξιά (του συνασπισμού Εθνική Δημιουργία). Στο παρελθόν έχει διατελέσει αρχηγός Ομάδας Αντιπειρατείας. Υπηρέτησε τη θητεία του στις Ειδικές Δυνάμεις, ενώ είναι ενεργός εθελοντής και έφεδρος.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
