Άρθρο για το defenceline.gr: Επγος ε.α Στέφανος Καραβίδας - Πρώην Ιπτάμενος 335Μ «ΤΙΓΡΗΣ»/Εκπαιδευτής ΚΕΑΤ, Φωτογραφίες: Νίκος Φαζός.
Κομβικό σημείο για την εξέλιξη της άσκησης Ηνίοχος, υπήρξε η απόφαση του 2013 για επί τόπου σχεδίαση και εκτέλεση των αποστολών, στο πρότυπο του λεγόμενου «SINGLE BASE CONCEPT» και η διεύρυνσή της, σε μεσαίας κλίμακας άσκηση. Αντικειμενικός Σκοπός όπως τον έθεσε στα θεσμικά της κείμενα η Π.Α, ήταν «η εξάσκηση του προσωπικού στη σχεδίαση και εκτέλεση μικτών και σύνθετων Αεροπορικών Επιχειρήσεων (COMAO) σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Δόγμα της ΠΑ και τα Εθνικά σχέδια, σε περιβάλλον που προσομοιάζει κατά το δυνατόν την πραγματική κατάσταση, ώστε να δοκιμάζονται και αξιολογούνται τα υπάρχοντα και προτεινόμενα σχέδια και οι ακολουθούμενες τακτικές κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων». Ενδεικτικό της σημασίας αλλά και της κλιμακούμενης συν τω χρόνω πολυπλοκότητας της, αποτελούσε το γεγονός ότι προϋπόθεση για συμμετοχή ενός Ιπταμένου Πολεμικής Μοίρας, ήταν να κατέχει αρχηγία σχηματισμού τετράδας αεροσκαφών, τουλάχιστον.
Η απόφαση του 2013, υπήρξε απότοκο της πρωτοβουλίας και της καλώς εννοούμενης υπηρεσιακής εμμονής ανωτέρων ως επί το πλείστον και κατωτέρων στελεχών, με σημαντική εμπειρία σε αντίστοιχες ασκήσεις στο εξωτερικό, αλλά και στο Τactical Leadership Programme (TLP). Οι εν λόγω Ιπτάμενοι με τους ανοιχτούς ορίζοντες, κατάφεραν να δώσουν Όραμα στον Οργανισμό της Π.Α, πείθοντας τα (συχνά δυσκίνητα και απρόθυμα σε αλλαγές) κλιμάκια της Ιεραρχίας, μέχρι και την Ηγεσία. Ο πρώτος Ηνίοχος που πραγματοποιήθηκε το 2014 με τη φιλοσοφία του «SINGLE BASE CONCEPT», αποτέλεσε αεροπορική επανάσταση για τα δεδομένα της Π.Α. Έκανε πρόδηλο και τιτλοποίησε σε επίπεδο Οργανισμού, το υψηλό επίπεδο που είχαν ήδη κατακτήσει τα προηγούμενα έτη, τα στελέχη της Π.Α. Κοσμογονία, ενθουσιασμός, αποφασιστικότητα, μεθοδικότητα, εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας! Καρδιά και νους της άσκησης το Σχολείο Όπλων Τακτικής (ΣΟΤ), το οποίο παλαιότερα «γέννησε» το ΚΕΑΤ και οι πολύπειροι κοσμοκαλόγεροι Εκπαιδευτές του.
Η εκ του σύνεγγυς σχεδίαση, εκτέλεση και απενημέρωση των αποστολών, διοχέτευσε πολύτιμη εμπειρία και γνώσεις από τα νέα αποκτήματα της Π.Α σε όλες τις Πολεμικές Μοίρες, ανεβάζοντας το συνολικό επίπεδο. Η «κοσμογονία» του LINK-16 και των δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων που έγιναν δυνατές με τα ΑΣΕΠΕ, PATRIOT, F-16 Advanced, η πληρότητα του τελευταίου στην εκτέλεση κάθε είδους αποστολής με τα ειδικά όπλα JDAM, JSOW, RECCE POD, IRIS-T, AIM-120C7 και το φονικό συνδυασμό LINK-16, ΑPG-69 V9 και ASPIS II, καθώς και οι εξαιρετικές δυνατότητες του εκτός δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων (ακόμα) Μ2000-5, δημιούργησαν ένα νέο επιχειρησιακό πλαίσιο και μια νέα κουλτούρα σχεδίασης. Ίσως το σημαντικότερο «όπλο» του Ηνιόχου να είναι το πρόγραμμα αξιολόγησης βολών (SHOTLOG), το οποίο συνδυάζει τα δεδομένα αντίστοιχου προγράμματος του AMRAAM και των δεδομένων GPS trackers που φέρουν οι Ιπτάμενοι, δίνοντας τη δυνατότητα για γρήγορα και αξιόπιστα αποτελέσματα κατά την απενημέρωση των αποστολών. Χαρακτηριστικό ότι το εν λόγω πρόγραμμα το οποίο έχει εντυπωσιακές δυνατότητες, σχεδιάστηκε από στέλεχος της Πολεμικής Αεροπορίας.
Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός και η αυτοπεποίθηση από τον Ηνίοχο του 2014, που αναπόδραστα την αμέσως επόμενη χρονιά, το 2015, εξελίχθηκε σε ΙΝVITEX με τη συμμετοχή της Ισραηλινής Αεροπορίας. Μεγάλη επίσης σημασία είχε η δυνατότητα πλέον της Π.Α να σχεδιάζει αλλά και να υλοποιεί αποστολές CLOSE AIR SUPPORT (CAS), και TIME SENSITIVE TARGETING (TST) σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα και διδάγματα από τους πολέμους του Αφγανιστάν και Ιράκ. Είχε προηγηθεί η εκπαίδευση Ιπταμένων αλλά και στελεχών της 31ΜΕΕΔ στο USAFΕ AGOS (Air to Ground Operations School), σε ρόλο JTAC (Joint Terminal Attack Controller) και FAC (Forward Air Controller), η επανίδρυση του ΣΕΑΕ (Σχολείου Επιχειρήσεων Αέρος Επιφανείας) στο ΚΕΑΤ υπό νέα πρότυπα και η δημιουργία «δεξαμενής» JTAC από στελέχη των Ειδικών Δυνάμεων και των τριών Κλάδων. Η επιβράβευση για τη σημαντική αυτή προσπάθεια ήρθε από τη Διοίκηση της Αμερικανικής Αεροπορίας στην Ευρώπη (USAF EUROPE), η οποία πλαισίωσε την άσκηση με Διμοιρία Ειδικών Δυνάμεων (SOF) με εξειδίκευση JTAC.
Η εξέλιξη του Ηνιόχου υπήρξε συνεχώς ανοδική τα επόμενα έτη, με κορύφωση τη φετινή άσκηση, όπου 100 συμμαχικά και ελληνικά αεροσκάφη συνασκήθηκαν με τα κορυφαία οπλικά συστήματα και των τριών Κλάδων των Ε.Δ. Περιλαμβάνοντας τα πλέον σύνθετα και ολοκληρωμένα σενάρια, με τη συνέργεια σημαντικών δυνάμεων του Π.Ν, του Ε.Σ αλλά και της νεοσύστατης Διακλαδικής Διεύθυνσης Ειδικών Επιχειρήσεων, ο Ηνίοχος έχει αναδειχθεί στην ανταγωνιστικότερη άσκηση μεσαίας κλίμακας στην Ευρώπη και μία από τις σημαντικότερες παγκοσμίως. Το παραπάνω ο γράφων το αναφέρει μετά λόγου γνώσεως, έχοντας προσωπική εμπειρία από συμμετοχή σε ασκήσεις ΝΑΜ (ΝΑΤΟ ΑΙR MEET), TIGER MEET, STEADFAST NOON, TLP και την τουρκική ANATOLIAN EAGLE. Ο Ηνίοχος «υιοθέτησε» ένα «BATTLE RYTHM» που προσέγγιζε το 24ωρο, παρέχοντας 4 μεγάλα κύματα αεροσκαφών COMAO (Composite Air Operations), μεταξύ των οποίων το ένα νυχτερινό και ένα SIDE WAVE όπου γινόταν εξάσκηση σε αποστολές CAS και χαμηλές ναυτιλίες που κατέληγαν σε Πεδία Βολής, αλλά και σε σενάρια Α/Α. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις δύο εβδομάδες του Ηνιόχου εκτελέστηκαν συνολικά περισσότερες από 1200 έξοδοι, χωρίς το παραμικρό περιστατικό ασφάλειας πτήσεων και υπό τον ασφυκτικό «κλοιό» του COVID-19, γεγονός που καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο οργάνωσης και την αποτελεσματικότητα των πρωτοκόλων που υιοθετήθηκαν. Αναφορικά με την Π.Α, θα ήταν παράλειψη να αγνοήσουμε τη συνεισφορά του ΣΑΕ (Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου), των Μονάδων αντιαεροπορικών συστημάτων και κυρίως του τεχνικού προσωπικού, αλλά και του προσωπικού Άμυνας Φρούρησης, Διοικητικής Μέριμνας και Επιχειρησιακής Υποστήριξης, που προσήλθε από όλες τις Μονάδες, προς υποστήριξη του ΚΕΑΤ και της 117ΠΜ. Άλλωστε πάντοτε το αποτέλεσμα για την Π.Α είναι «γινόμενο και όχι άθροισμα».
Τι ξεχωρίζει λοιπόν τον Ηνίοχο από τις υπόλοιπες διεθνείς ασκήσεις; Πέρα από τα σενάρια και τα μέσα που παρέχουν οι ελληνικές Ε.Δ, τα δύο κρισιμότερα είναι οι χωρίς περιορισμούς τεράστιες περιοχές πτήσεων και η μορφολογία του ελληνικού ηπειρωτικού και αρχιπελαγικού χώρου. Αναφορικά με το πρώτο, η πολιτική αεροπορική κυκλοφορία σε όλη την Ευρώπη επιβάλει σοβαρούς περιορισμούς στη ρεαλιστική εκπαίδευση των πληρωμάτων, τόσο πλευρικά στις στρατιωτικές αλλά και στις με ΝΟΤΑΜ δεσμευμένες περιοχές πτήσεων, όσο κυρίως κατακόρυφα. Αντίθετα, η Π.Α σε συνεργασία με την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), εξασφάλισαν για την άσκηση μεγάλου εύρους περιοχές πτήσεων χωρίς κανέναν κατακόρυφο περιορισμό (SEA LEVEL- UNLIMITED) κυρίως στο Ιόνιο, ενώ η άσκηση προσέφερε καθημερινά «συγκινήσεις», δεδομένου ότι πέραν του Ιονίου, οι περιοχές επεκτείνονταν άνωθεν του ηπειρωτικού κορμού, αλλά και μέχρι το ανατολικό Αιγαίο και το σύμπλεγμα της Μεγίστης. Από κει και πέρα, η ίδια η μορφολογία της ηπειρωτικής Ελλάδας από την Πελοπόννησο μέχρι τη Μακεδονία μας και τα σύνορα με τα Σκόπια, προσέφεραν εξαιρετική ευκαιρία στα πληρώματα να εξασκηθούν στη χαμηλή ναυτιλία και την παρακολούθηση αναγλύφου, με είσοδο και άφεση πυρομαχικών στο Π.Β Κρανέας. Η δε μοναδικότητα του θαλασσοχερσαίου αιγαιακού χώρου, από μόνη της αποτελεί «μαγνήτη» για κάθε Ιπτάμενο που πετά άνωθεν. Οι φιλοξενούμενοί μας ανέκαθεν δήλωναν μαγεμένοι και εκστασιασμένοι από τη μοναδική ομορφιά του ελληνικού τοπίου.
Το εξαιρετικό αποτέλεσμα του Ηνιόχου οφείλεται, στο Όραμα, την πατριωσύνη και την αγάπη των Συναδέλφων ΟΛΩΝ των Ειδικοτήτων και των Βαθμών και των τριών Κλάδων. Η σχεδίαση, ο συντονισμός και η υλοποίηση μιας τόσο πολύπλοκής και με πληθώρα εναέριων, επίγειων και θαλάσσιων μέσων άσκησης, καταδεικνύουν το υψηλό επιχειρησιακό επίπεδο της Π.Α αλλά και τη δυνατότητα επιχειρησιακής σχεδίασης και υποστήριξης επιχειρήσεων, των ελληνικών Ε.Δ συνολικά. Οι τελευταίες, παρέχουν ένα σημαντικότατο πολιτικό κεφάλαιο στην πολιτική ηγεσία, προσδίδοντας ιδιαίτερη αξιοπιστία και ειδικό βάρος στη χώρα μας, στα μάτια των συμμάχων μας. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το «αποτέλεσμα» του Ηνιόχου παράγει από μόνο του πολιτική.
Στο νέο γεωπολιτικό και ενεργειακό άξονα που αναπτύσσεται από τον Ινδικό έως τη Μάγχη, η Ελλάδα κατέχει κομβική θέση. Η στρατιωτική διπλωματία βρίσκεται όχι απλά σε συνέργεια αλλά ανοίγει το δρόμο στη συμβατική διπλωματία. Στο υπό διαμόρφωση γεωστρατηγικό τοπίο, διαφαίνονται τρομερά «παράθυρα ευκαιρίας» για την Ελλάδα, κάνοντας εμφανές ότι το πρόβλημα της τα προηγούμενα χρόνια δεν ήταν οικονομικό η δημοσιονομικό, αλλά κυρίως γεωπολιτικό. Στην παρούσα γεωπολιτική συγκυρία, από τους τέσσερις γεωπολιτικούς πυλώνες, είναι αυτός της Σκληρής Ισχύος που δίνει την αξιοπιστία, το κύρος και τα μέσα στην Πατρίδα για να πραγματώσει τους στόχους της, αρκεί το πολιτικό σύστημα να έχει θέσει τέτοιους. Κλείνοντας, ιδιαίτερη σημασία για τα ελληνικά συμφέροντα, είχαν τα σενάρια στη βάση των οποίων, τα συμμαχικά πληρώματα σχεδίασαν και ασκήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του συμπλέγματος της Μεγίστης και άνωθεν της νήσου Λήμνου, τσαλακώνοντας τις σχετικές αιτιάσεις της Τουρκίας αναφορικά με την αποστρατιωτικοποίηση των νήσων του Αιγαίου. Πέρα από το νομικό αβάσιμο των τουρκικών ισχυρισμών, καλό το de jure και η επίκλησή του, αλλά το de facto πάντοτε κερδίζει!
ΑΙΕΝ ΥΨΙΚΡΑΤΕΙΝ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
- Ελληνική «στρατηγική ψυχραιμία» εναντίον τουρκικής Γεωστρατηγικής Χρησικτησίας
- Επαναπροσέγγιση Σαουδικής Αραβίας - Κατάρ: Μια θετική για τα ελληνικά συμφέροντα εξέλιξη
- «ΑΝΔΡΕΣ ΓΑΡ ΠΟΛΙΟΣ ΠΥΡΓΟΙ» - Η Πολεμική Αεροπορία μετά τον «Τυφώνα»
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Γράφει ο Γιώργος Λαμπράκης
Πανελλήνια συγκίνηση έχει προκαλέσει η είδηση του θανάτου του Πτεράρχου (Ι) Γεωργίου Πλειώνη, ο οποίος "έφυγε" πλήρης ημερών για το "τελευταίο ταξίδι".
Σε ηλικία 101 ετών, ήταν ο τελευταίος εν ζωή βετεράνος αεροπόρος που πολέμησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η οικογένειά του, η Πολεμική Αεροπορία, οι Ένοπλες Δυνάμεις συνολικά, αλλά και οι φίλοι της αεροπορικής ιδέας αποχαιρετούν έναν θρύλο, ενώ η απώλειά του κλείνει ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας της Πατρίδας μας.
Ο πίνακας με το αεροσκάφος Hurricane MkIIb - ένα από τα αεροσκάφη με τα οποία πετούσε ο Γεώργιος Πλειώνης το 1943 στο μέτωπο της Αφρικής με την 335 Μοίρα Διώξεως - που συνοδεύει το άρθρο μας είναι δημιουργία του εξαίρετου καλλιτέχνη Γιώργου Μώρη, ο οποίος αναφέρει σχετικά:
"Το αεροσκάφος που απεικονίζεται είναι ένα Hurricane Mark IΙb όπως αξιοποιήθηκε από την 335η Ελληνική Μοίρα στη Β.Αφρική. Η 335η μοίρα συγκροτήθηκε τον Οκτώβρη του 1941 υπό τη διοίκηση της Βρετανικής RAF, από Έλληνες χειριστές που κατάφεραν να διαφύγουν στην Β.Αφρική μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Γερμανούς. Η Μοίρα αυτή, κατέστη επιχειρησιακή τον Φεβρουάριο του ’42 και έκτοτε συμμετείχε σε πάμπολλες επιφανείς επιχειρήσεις των Συμμάχων εναντίον των δυνάμεων του Άξονα, τόσο στο έδαφος της Αφρικής όσο και πάνω από τα κατεχόμενα εδάφη της πατρίδας. Λίγο μετά την 335η, σχηματίστηκε και η 336η, ενώ τις επιχειρήσεις βομβαρδισμού αναλάμβανε η 13η Ελληνική Μοίρα που προϋπήρχε, και απλά εξακολούθησε να λειτουργεί στην Αφρική υπό τη διοίκηση της RAF.
Φωτογραφία του “LEONI” με τους Κρικώνη Τρ. και Λουκόπουλο Κ. στη μέση και δεξιά.
Οι απώλειες των χειριστών ήταν μεγάλες, είναι αποδεδειγμένη όμως στα Ιστορικά χρονικά η επιμονή στο έργο τους ιδίως όταν οι αποστολές τους γίνονταν εναντίον γερμανικών θέσεων στην Ελλάδα. Ήταν πάντα μέλημά τους, οι συμπατριώτες τους στα κατεχόμενα εδάφη, να δούνε στους ουρανούς ελληνικά φτερά, ώστε να παίρνουν θάρρος και να διατηρούν την ελπίδα της απελευθέρωσης αναμμένη.
Τα ελληνικά αεροσκάφη, έφεραν αγγλικά εθνόσημα ενώ για κάποια περίοδο απέκτησαν το δικαίωμα να φέρουν ελληνικά στο πλάι της ατράκτου, στο κάθετο σταθερό και σύμφωνα με τις μαρτυρίες χειριστών και στο κάτω μέρος των φτερών. Το άνω μέρος των φτερών σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές και βετεράνους, παρέμεινε να έχει βρετανικά προκειμένου να μη γίνεται σύγχυση με τα γαλλικά αεροσκάφη της Αεροπορίας του Vichy (που πλέον πολεμούσε στο πλευρό του Άξονα). Το εύρος της περιόδου αυτής με τη χρήση (έστω εν μέρει), ελληνικών εθνοσήμων δεν είναι γνωστό, ενώ δεν είναι ξεκάθαρο και πόσα αεροσκάφη έφεραν τέτοια εθνόσημα. Οι φωτογραφίες είναι δύσκολο να επιβεβαιώσουν πάντα τα γεγονότα, λόγω χρήσης πολλών διαφορετικών φίλμ σε συνδυασμό με άγνωστα φίλτρα φακού, που άλλαζαν (έως και ανέστρεφαν) τις τονικότητες των χρωμάτων. Σε γενικές γραμμές, τα αεροσκάφη της 335ης έφεραν Κωδικό Μοίρας τα γράμματα FG (ταίριαζαν με το Fighting Greeks) ενώ από την άλλη μεριά του εθνοσήμου συνήθως υπάρχει ένα μονό γράμμα που ήταν ο Κωδικός Κλήσης του αεροσκάφους. Επιπλέον, οι Μηχανικοί προσέθεταν ξεχωριστό χαρακτήρα στα αεροσκάφη ζωγραφίζοντας ή γράφοντας στο ρύγχος ή στα πλευρά της ατράκτου.
To “LEONI” με χειριστές της 335.
Το συγκεκριμένο αεροσκάφος είναι βαμμένο με χρώματα ερήμου, διαθέτει τους κωδικούς FG , κωδικό κλήσης Η και Serial: BP285. Από διασωθείσες φωτογραφίες φαίνεται ότι είχε ζωγραφισμένο στο ρύγχος του έναν Mickey Mouce και κάτω από την καλύπτρα τη λέξη “LEONI” με περίγραμμα άγνωστου χρώματος (πιθανολογώ μαύρο ή κόκκινο). Είναι πολύ πιθανό το συγκεκριμένο αεροσκάφος να προϋπήρξε με την αναγραφή “HERO”, (αρχικά με εθνόσημα τύπου Α και έπειτα με C), αλλά να άλλαξε το όνομα σε “LEONI” και να απέκτησε τον Mickey κατά την ανάθεσή του σε νέο υπόλογο μηχανικό.
Με το αεροσκάφος αυτό πέταξε και ο Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Γεώργιος Πλειώνης, στον οποίο δωρίστηκε και ο πίνακας, αφού άλλαξα τα εθνόσημα και των άνω πτερύγων σε Ελληνικά κατόπιν δικής του επιθυμίας.
Ο Ανθυποσμηναγός (τότε) Γεώργιος Πλειώνης μπροστά από το “LEONI”. Διακρίνεται ο Mickey στο ρύγχος.
Στην καρδιά αυτών των ανθρώπων υπάρχει ακόμα το αίσθημα της αγάπης για τον τόπο τους όπως το βιώνανε εκεί στη Β.Αφρική όταν ένιωθαν την ανάγκη όχι μόνο να πολεμήσουν για την απελευθέρωση της πατρίδας τους, αλλά να το κάνουν φορώντας τα ελληνικά χρώματα σε όλες τις επιφάνειες των μαχητικών τους, έτσι ώστε οι κατακτητές από κάτω, να βλέπουν ποιοι τους εκδικούνται και οι δοκιμαζόμενοι συμπατριώτες τους να βλέπουν ότι η Αεροπορία δεν τους έχει ξεχάσει".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
- 23 Ιουλίου 1943 - Επιδρομή ελληνικών Hurricane's εναντίον των Γερμανών στη Κρήτη
- 13 Nοεμβρίου 1943 - Τα ελληνικά Hurricane σφυροκοπούν τους Γερμανούς στη Κρήτη
- «Έφυγε» ο Αεροπόρος Ε. Καρύδης - Μέλος της θρυλικής αποστολής των Hurricanes στην Κρήτη το 1943
Ο Πτέραρχος (Ι) Γεώργιος Πλειώνης, σε ηλικία 101 ετών "πέταξε" για το "μεγάλο ταξίδι", πλήρης ημερών και εμπειριών, καθώς ήταν ένας ζωντανός θρύλος για την Πολεμική Αεροπορία.
Ήταν ο μοναδικός εν ζωή πιλότος της 335ης Ελληνικής Μοίρας Διώξεως που έδρασε στη Μέση Ανατολή στα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και με μια συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο εξιστόρησε πώς εξορμούσε από πρόχειρα αεροδρόμια στη Βόρεια Αφρική μαζί με τους υπόλοιπους νεαρούς συναδέλφους της μοίρας του, σε αποστολές προστασίας συμμαχικών νηοπομπών στη Μεσόγειο, πώς κυνήγησε τον Ρόμελ στη μάχη του Ελ Αλαμέιν, και αργότερα βρέθηκε με τις ελληνικές μοίρες στην Ιταλία, χτυπώντας τους Ναζί στις γιουγκοσλαβικές ακτές καθώς άρον- άρον οπισθοχωρούσαν από τα Βαλκάνια. Ύψωσε την ελληνική σημαία «πετώντας σε ξένους ουρανούς», τη στιγμή που η χιτλερική σβάστικα μόλυνε τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.
Μεταπολεμικά βρέθηκε στον 38ο παράλληλο στον Πόλεμο της Κορέας, πετώντας ως επικεφαλής του 13ου Ελληνικού Σμήνους Μεταφορών, έχοντας γράψει συνολικά στο «logbook» τον αριθμό-ρεκόρ των 383ών πολεμικών αποστολών.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Πτεράρχου Γεωργίου Πλειώνη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Βασίλη Πια:
Ερ. Κύριε πτέραρχε είστε ζωντανός θρύλος της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Βετεράνος πιλότος του Β’ΠΠ, και της Κορέας με 383 πολεμικές αποστολές συνολικά στο ενεργητικό σας. Τρεις φορές έχετε γλυτώσει «από του χάρου τα δόντια», άλλοτε πηδώντας μ’ αλεξίπτωτο από φλεγόμενο Χάρικεϊν και από Σπίτφαϊρ με μηχανική βλάβη, και μια φορά στην Κορέα τροχοδρομώντας μ’ ένα θηριώδες C-47 γλυτώσατε για λίγα εκατοστά την κατά μέτωπο σύγκρουση με άλλο αεροσκάφος. Γυρίστε μας αρκετά χρόνια πίσω, στα εφηβικά σας χρόνια, και πείτε μας πώς άρχισαν όλα, πότε είπατε «θέλω να γίνω αεροπόρος»;.
Απ. Τον καιρό εκείνο εγώ έβγαλα το Γυμνάσιο στο Λαύριο. Εκεί ζούσε ο πατέρας μου, εκεί εργαζόταν, και από μικρός ακόμα όταν ήμουν στο Δημοτικό σχολείο έβλεπα τ’ αεροπλάνα που περνάγανε γιατί η περιοχή εκεί ήταν περιοχή εκπαίδευσης των αεροπόρων. Αυτό με έκανε να θέλω σαν πιτσιρικάς που ήμουνα να θέλω να μπορούσα και εγώ να πετάξω. Ήταν τ’ όνειρό μου. Μεγαλώνοντας αυτή η επιδίωξή μου παρέμενε. Αυτό ήταν κάτι που δεν άρεσε στον πατέρα μου, διότι ήταν ένα επάγγελμα επικίνδυνο, και με πολλά ατυχήματα τον καιρό εκείνο, τα οποία τα γράφανε οι εφημερίδες. Για να μπορέσω να υποβάλλω τα χαρτιά μου αναγκάστηκα και πλαστογράφησα την υπογραφή του πατέρα μου, ότι συγκατατίθεται για να λάβω μέρος στον διαγωνισμό. Έλαβα μέρος στον διαγωνισμό δυο φορές. Η πρώτη ήταν το 1938. Την πρώτη φορά με απέρριψε η υγειονομική επιτροπή γιατί ήμουν πάρα πολύ αδύνατος. Την δεύτερη φορά πέρασα την υγειονομική επιτροπή, ήμασταν 1200 υποψήφιοι για 25 θέσεις. Ήρθα 14ος στη σειρά επιτυχίας και ακολούθησα την εκπαίδευση στην Σχολή Ικάρων. Εκεί με βρίσκει ο πόλεμος του 40.
Ερ. Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940, σας βρίσκουμε δευτεροετή Ίκαρο στη Σχολή Αεροπορίας στο Τατόι. Λίγες ώρες νωρίτερα η φασιστική Ιταλία μας έχει κηρύξει τον πόλεμο. Ηχούν οι σειρήνες. Βόμβος αεροπλάνων ακούγεται από ψηλά. Ιταλικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν το Τατόι. Τ’ αντιαεροπορικά αργούν ν’ αντιδράσουν. Ένα λάθος της αεράμυνας τα θεωρεί ελληνικά. Δώστε μας τη στιγμή και τι συνέβη στη συνέχεια.
Απ. Μάλιστα από ότι θυμάμαι, τότε διοικητής στο Τατόι ήταν κάποιος σμήναρχος Φαλκονάκης. Από ότι λέγανε τον καιρό εκείνο δεν έδρασαν τ’ αντιαεροπορικά που είχαμε τότε, διότι αυτός είπε «μην βαράτε είναι δικά μας», ενώ ήταν τρικινητήρια ιταλικά. Εμείς δεν είχαμε τρικινητήρια αεροσκάφη. Αυτά διέσχισαν το Τατόι από ανατολάς προς δυσμάς. Είχανε πάει προς την Κάρυστο, περάσανε μετά από το Τατόι και αφήσανε τις βόμβες. Οι βόμβες δεν έπεσαν στην περιοχή που ήταν τα κτίρια της Σχολής Ικάρων και η ζημιά που κάνανε ήταν αρκετή αλλά από ό,τι θυμάμαι είχαμε μόνο έναν τραυματία. Εμάς μας διέταξαν και πήγαμε σ’ ένα ρέμα δυτικά των κτιρίων και εκεί τη βγάλαμε. Μέχρι το μεσημέρι δεν είχαμε άλλη επίθεση. Τις άλλες ημέρες για λόγους προστασίας μας παίρνανε πρωί-πρωί όλη τη σχολή, ήταν και οι πρωτοετείς και οι τριτοετείς μέσα, και μας πηγαίνανε στο ρέμα του Κόττου που κατεβαίνει από την Κηφισιά.
Ερ. Από το βομβαρδισμένο Τατόι εσπευσμένα η Σχολή Ικάρων, που τότε ονομαζόταν Σχολή Αεροπορίας, μεταφέρθηκε στο Άργος, όπου συνεχίσθηκε η εκπαίδευση της 9ης σειράς, που ήσασταν μαθητής, αλλά και της 10ης. Εκεί σ’ ένα πρόχειρο αεροδρόμιο ανάμεσα σ’ ελαιώνες ολοκληρώσατε τον πρώτο κύκλο εκπαίδευσης ως πολεμικός πιλότος. Και ενώ ο πόλεμος στην Αλβανία μπαίνει στην πιο κρίσιμη φάση, η ελληνική κυβέρνηση σε συνεννόηση με τους Βρετανούς, σας στέλνει στις 3 Απριλίου 1941 μαζί με άλλους συμμαθητές σας στο Ιράκ για εκπαίδευση στα σύγχρονα αεροσκάφη της εποχής, στη Βρετανική Σχολή της Χαμπανίας. Τρεις ημέρες αργότερα οι Ναζί εισβάλλουν στην Ελλάδα. Ποιά ήταν τα συναισθήματά σας όταν μάθατε τα νέα;
Απ. . Ύστερα από έναν μήνα (σ.σ. μετά την Ιταλική επίθεση) αποφάσισαν και μας μετέφεραν στο Άργος. Μας εγκατέστησαν στα σχολεία του Άργους και κάναμε πτήσεις σε χωράφι. Εκεί μείναμε έως τον Μάρτιο του 41. Μας είπανε εντάξει ότι ήταν να μάθετε το μάθατε, είμαστε 25, είχανε πάρει και τους επιλαχόντες λόγω του πολέμου και ήμασταν 35, 36 μαθητές. Το μεγαλύτερο τμήμα της σχολής το πήγανε στο Περιγιάλι (σ.σ. Κορινθία). Μια ομάδα εννέα μαθητών όπως είχαμε αποφοιτήσει πρώτοι, και μια ομάδα άλλων εννέα από το τμήμα υπαξιωματικών (σ.σ. λειτουργούσε τμήμα χειριστών διετούς φοίτησης) μας στείλανε στο Ιράκ. Στις 5 Μαρτίου του 1941 ήρθαμε στην Αθήνα, μας βάλανε σ’ ένα κέντρο διερχομένων ώσπου να τακτοποιηθεί η αναχώρησή μας. Στις 3 Απριλίου ξεκινήσαμε μ’ ένα υπερωκεάνιο, το οποίο είχε φέρει στρατεύματα συμμαχικά από την Αίγυπτο, υποστήριξης των ελληνικών δυνάμεων στο αλβανικό μέτωπο, και πήγαμε Αλεξάνδρεια για να προωθηθούμε μετά Χαμπανία, έξω από τη Βαγδάτη στο Ιράκ. Εκεί αρχίσαμε εκπαίδευση. Μπροστά από εμάς είχανε πάει άλλες δυο ομάδες, για να εκπαιδευτούν στα σύγχρονα αεροσκάφη, που εκείνο τον καιρό ήταν τα Χάρικεϊν με σκοπό να γυρίσουμε πίσω να πολεμήσουμε στον Ελληνοαλβανικό. Εμείς όταν ακούσαμε ότι οι Γερμανοί μας κήρυξαν τον πόλεμο είπαμε «τώρα χαιρέτα μου τον πλάτανο», που λένε, πάει τελείωσε. Κανείς δεν πίστευε ότι θ’ αντιστεκόταν η Ελλάδα σ’ αυτήν την τρομερή πολεμική μηχανή.
Ερ. Εκεί όμως δεν θα καθίσετε για πολύ. Σύντομα το καθεστώς της Βαγδάτης γίνεται φιλογερμανικό, και εσείς μαζί με τους άλλους συμμαθητές σας και επικεφαλής αξιωματικούς μέσω Αιγύπτου και Παλαιστίνης, φτάνετε στη Ροδεσία, όπου ολοκληρώνετε την πτητική σας εκπαίδευση.
Απ. Είχαμε δεν είχαμε μια εβδομάδα στη Χαμπανία που πετάγαμε κάτι αεροπλάνα Χαρτ και να που ξεσηκώνεται ένας πρίγκιπας από τη βασιλική οικογένεια, ο οποίος ήταν γερμανόφιλος και επιτέθηκε εναντίον της βάσης, η οποία είχε πληθυσμό 16.000 άτομα. Απαίτησε να εκκενωθεί η βάση. Έτσι δεν μπορούσε να γίνει εκπαίδευση. Αποφάσισαν οι Βρετανοί να μας μαζέψουν όλους, γιατί δεν ήταν μόνο Έλληνες, και μέσω Αιγύπτου, Καΐρου να μας στείλουν στη Ροδεσία για να συνεχίσουμε την εκπαίδευση. Όσοι προορίζονταν για μονοκινητήρια εκπαιδεύτηκαν στα Χάρβαρντ, και όσοι για δικινητήρια στα Όξφορντ. Εκεί καθίσαμε τρεις-τρεισήμισι μήνες.
Ερ. Άνοιξη 1941. Η Ελλάδα έχει μπει στην πιο μαύρη περίοδο της νεώτερης ιστορίας της: Ναζιστική κατοχή. Η σβάστικα μολύνει τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Η Ελληνική Αεροπορία όμως δεν υποστέλλει τη σημαία της και συνεχίζει τον αγώνα στη Μέση Ανατολή, στο πλευρό των συμμάχων. Εννέα αεροσκάφη και οι μαθητές της Σχολής Αεροπορίας με αρκετούς κυρίως ιπταμένους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς κατορθώνουν μετά από πολλές δυσκολίες να καταφύγουν στη Μέση Ανατολή. Εκεί θα τους συναντήσετε σ’ ένα βρετανικό αεροδρόμιο στη Γάζα, και θ’ αποτελέσετε τον πυρήνα για την αναγέννηση της Πολεμικής Αεροπορίας. Θυμάστε τον μήνα και πότε συγκροτήθηκε η πρώτη ελληνική μοίρα δίωξης κάτω από τον επιχειρησιακό έλεγχο της RAF;
Απ. [...] Εμείς τους συναντήσαμε στη Γάζα. Έχω την εντύπωση πως η πρώτη ελληνική μοίρα διώξεως συγκροτήθηκε τον Οκτώβριο του 41. Οι πιλότοι της μοίρας, που είχαν προέλθει από τους παλιούς και είχαν φύγει από την κατεχόμενη πια Ελλάδα με διάφορα μέσα, με βάρκες κλπ, είχαν περάσει στα νησιά, στη Σάμο και από εκεί απέναντι μέσω Τουρκίας κατέβηκαν στην περιοχή όπου η Ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να πείσει τους Βρετανούς να κάνει ανεξάρτητη ελληνική μοίρα. Τον καιρό εκείνο και άλλοι πιλότοι από άλλες χώρες (πχ. Σερβία) είχαν προσπαθήσει αλλά δεν τους το είχαν επιτρέψει. Αυτό βεβαίως το ήθελαν και οι Βρετανοί, διότι ήταν και ο βασιλιάς, που είχε στενούς δεσμούς μαζί τους. Απέβλεπαν (οι Βρετανοί) στο να γυρίσει ξανά ο βασιλιάς. Θέλανε να έχει δύναμη κοντά του. Και έτσι λοιπόν έγινε η πρώτη Ελληνική Μοίρα η 335.
Ερ. Πότε ενταχθήκατε στην 335 Μοίρα Δίωξης; Ποια ήταν η πρώτη σας αποστολή και με τι τύπο αεροσκάφους πετάξατε σ’ αυτή; Ποιές άλλες ελληνικές μοίρες έδρασαν στη Μ. Ανατολή κατά τη διάρκεια του πολέμου;
Απ. Στη μοίρα εγώ πήγα τον Οκτώβριο του 42. Εκεί επικεφαλής ήταν ο Κέλλας, ένα παλικάρι πραγματικό. Δεν ήταν της σχολής, ούτε της Ευελπίδων, από κάποια σχολή υπαξιωματικών προερχόταν αλλά ήταν λεβέντης. Αυτός είχε τον έλεγχο ενός διπλάνου Γκλαντιέιτορ, το οποίο δεν άφηνε να πετάξει κανένας, εκτός εάν ήταν καλός χειριστής γιατί κάποιος άλλος μπορούσε να του το σπάσει. Εμείς θεωρούσαμε μεγάλο κατόρθωμα το να μας επιτρέψει να κάνουμε μια πτήση με το Γκλαντιέιτορ. Είχα πετάξει με αυτό. Ο Κέλλας με είχε πάρει με καλό μάτι. Μετά τις επιχειρήσεις του Ελ Αλαμέιν, ένα μέρος των χειριστών που έλαβε μέρος αποσπάστηκε, και πήγαν και δημιούργησαν μια νέα μοίρα τη 336. Αυτό έγινε μετά τον Οκτώβριο του 42.
Ερ. Τον Οκτώβριο του 1942 έλαβε χώρα μια από τις πιο εμβληματικές μάχες του Β’ΠΠ, η δεύτερη Μάχη του Ελ Αλαμέιν, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις έσπασαν τις γερμανικές γραμμές, αναγκάζοντας τις δυνάμεις του Ρόμελ σε υποχώρηση. Ήταν τότε που ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε δηλώσει πως αυτή η μάχη ήταν «το τέλος της αρχής» για το Άφρικα Κορπς. Τι θυμάστε από τη σύγκρουση, και ποιος ήταν ο δικός σας ρόλος στον αέρα;
Απ. Πήγα στην 335 από τη Γάζα στις 4 Οκτωβρίου του 42. Όταν ένας πιλότος καινούργιος πήγαινε στη μοίρα η πρώτη δουλειά βεβαίως των αρμοδίων εκεί ήταν να τον βάλουν να πετάξει, να μάθει το αεροπλάνο, να μάθει την περιοχή, όλα αυτά, και να τον δοκιμάσουνε, να δούνε τι ξέρει και τι δεν ξέρει. Αν θυμάμαι η πρώτη πτήση ήταν στις 4 ή 5 Οκτωβρίου, αλλά πάντως αυτή η πτήση ήταν εκπαιδευτική, μακριά από το μέτωπο. Το μέτωπο άρχισε στις 23 Οκτωβρίου. Άλλο είναι οι επίγειες επιχειρήσεις και άλλο οι αεροπορικές, διότι εμείς είχαμε ξεκινήσει πιο μπροστά. Πετάγαμε πάνω από το Ελ Αλαμέιν στη γραμμή του μετώπου, κάναμε περιπολίες χωρίς να έχουμε επιχειρήσεις στο έδαφος, λ.χ. επιθέσεις πυροβολικού.
Ερ. Βλέπατε κάτι στο έδαφος, τανκς, εγκαταστάσεις, στρατιώτες;
Απ. Όταν πετάς σ’ ένα ύψος 8.000 πόδια δεν βλέπεις κάτω.
Ερ. Συναντήσατε εχθρικά αεροσκάφη;
Απ. Εμείς κάναμε περιπολίες. Όταν λέμε περιπολίες σηκώνονταν τ’ αεροπλάνα σε σχηματισμό τριών τετράδων για να προστατεύσουμε τρόπον τινά τα φίλια επίγεια τμήματα από επιθέσεις αεροπορικές. Τον καιρό εκείνο οι Γερμανοί και οι Ιταλοί είχαν λίγα αεροπλάνα επιθετικά στο μέτωπο αυτό, διότι τα είχαν τραβήξει στην Ευρώπη, είχαν προβλήματα με τη Ρωσία τότε. Είχαν όμως αεροπλάνα, και πολλές φορές τ’ αεροπλάνα τα γερμανικά Μέσσερσμιτ, Φόκε-Βουλφ (σ.σ. Me-Bf 109, Fw 190) όχι μόνο εμφανιζόντουσαν εκεί που δεν τους περίμενε κανείς αλλά κάνανε επιθέσεις σε εγκαταστάσεις στην έρημο. Τότε η έρημος ήταν διάσπαρτη με σκηνές από συμμαχικές μοίρες. Όλη η έρημος είχε μετατραπεί σε πρόχειρα αεροδρόμια (σ.σ. Landing Ground) όπως είχαμε και εμείς, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί. Ερχόντουσαν (οι Γερμανοί) ημέρα ή και νύχτα ακόμα ρίχνανε μια βόμβα και φεύγανε. Όταν υπήρχε τρόπος να ειδοποιηθούμε φεύγαμε από τις σκηνές και τρέχαμε στα χαρακώματα. Δεν ήταν δυνατόν εκείνη την ώρα να σηκωθούν αεροπλάνα να τους κυνηγήσουν. Κάνανε μια βύθιση αφήναν τη βόμβα και φεύγανε. Όμως όταν γινόντουσαν περιπολίες από εμάς, πότε- πότε εμφανιζόντουσαν οι Γερμανοί και κάνανε επιθέσεις από πιο ψηλά. Συνήθως ήταν ζευγάρια. Η αεροπορία διώξεως δρα πάντα σε ζευγάρια, ποτέ ένα αεροπλάνο. Εμείς προσπαθούσαμε να τους εντοπίσουμε. Εγώ ως νεώτερος έκανα χρέη «γουήβερ» όπως λεγόταν δηλαδή βρισκόμουν στο πίσω μέρος του σχηματισμού, κάναμε στροφές αριστερά-δεξιά και ελέγχαμε πίσω μας τον σχηματισμό στον ορίζοντα. Αν δεν τον εντόπιζες έγκαιρα αυτός (ο εχθρός) ερχόταν έχοντας το πλεονέκτημα του ύψους, σου έκανε βολή και έφευγε μετά με τεράστια ταχύτητα προς τα κάτω. Κάποτε θυμάμαι που σε μια τέτοια περιπολία εντοπίσαμε δυο Γερμανούς από ψηλά. Ο αρχηγός του σχηματισμού σμηναγός Χόνδρος έδωσε εντολή για ελιγμό αποφυγής αριστερά. Το να κάνει ελιγμό αποφυγής αριστερά ένας σχηματισμός 12 αεροπλάνων δεν είναι εύκολο. Σε λίγο έδωσε εντολή για δεξιά. Αριστερά, δεξιά ο σχηματισμός σχεδόν διαλύθηκε. Δίνει εντολή ο αρχηγός στην τελευταία δυάδα ν’ ακολουθήσει τους Γερμανούς και να τους προσβάλει. Ήμασταν στα 8.000-9.000 πόδια. Πράγματι τους ακολουθούν, ενώ σε εμάς δίνει διαταγή «πάμε για προσγείωση». Ο Σπυρίδωνος και ο Δεπούντης ήταν αυτοί που κυνήγησαν τους Γερμανούς και γυρίσανε μετά από είκοσι λεπτά, διαμαρτυρόμενοι γιατί δεν τους περιμέναμε, κάτι που δεν ήταν εύκολο.
Ερ. Και ενώ η μάχη έφτανε στην κορύφωσή της, στις 28 Οκτωβρίου 1942, τα Ελληνικά Φτερά και η 335 Μοίρα Δίωξης έκαναν το θαύμα τους: Θέλοντας να δώσουν ένα μάθημα στους Ιταλούς, επιτέθηκαν στο ιταλικό Στρατηγείο πίσω από τις γραμμές του μετώπου. Την αποστολή είχε ζητήσει προσωπικά από τους Βρετανούς, ο διοικητής της Μοίρας επισμηναγός Ιωάννης Κέλλας. Ποτέ άλλοτε δεν είχε πραγματοποιηθεί μέχρι τότε παρόμοια αποστολή. Υπάρχει και μια ιστορική φωτογραφία-ντοκουμέντο με τον Κέλλα και χειριστές της μοίρας να πανηγυρίζουν μετά το πέρας της αποστολής. Πείτε μας κ. πτέραρχε τη δική σας μαρτυρία.
Απ. Ο Κέλλας ζήτησε από την πτέρυγα στην οποία ανήκε η μοίρα να προγραμματίσει μια επίθεση εναντίον του ιταλικού στρατηγείου στις 28 του μηνός γα λόγους γοήτρου, επειδή μας κήρυξαν τον πόλεμο στις 28 Οκτωβρίου. Όμως το Ιταλικό Στρατηγείο ήταν καμιά εικοσαριά μίλια δυτικότερα της γραμμής του μετώπου του Ελ Αλαμέιν και ήταν οχυρωμένο. Του είπαν (οι Βρετανοί) αυτή η αποστολή που ζητάς να γίνει είναι και επικίνδυνη και άσκοπη. Ο Κέλλας όμως το είχε πάρει προσωπικά και τους λέει «εγώ εάν δεν μου επιτρέψετε να πάω οργανωμένος, θα πάρω τη μοίρα μου και θα πάω μόνος μου». Εμείς ήμασταν χειριστές στη μοίρα. Εάν έλεγε ο μοίραρχος σε όλους να πάμε θα πηγαίναμε. Είδαν οι Βρετανοί ότι δεν έβαζε μυαλό ο Κέλλας και του λένε καλά αφού επιμένεις θα έρθει μαζί σου η 274 Μοίρα Νεοζηλανδών. Κατέστρωσαν μάλιστα το επιτελικό σχέδιο. Δώδεκα αεροπλάνα εκείνοι, δώδεκα οι Έλληνες, η μια πάνω η άλλη κάτω. Εμείς θα κάναμε κάλυψη της 274 από τα εχθρικά αεροπλάνα και αφού θα γινόταν η επίθεση από τους Νεοζηλανδούς στο στρατηγείο, μετά το σχέδιο προέβλεπε να συγκεντρωθούν αυτοί και ν’ ανέβουν από πάνω από την ελληνική μοίρα και να κάνει και αυτή την προσβολή της. Έγινε η προσβολή από την 274 πρώτα και αυτοί σηκωθήκαν και έφυγαν. Δεν έμειναν να καλύψουν την μοίρα (ελληνική) από πάνω. Ευτυχώς δεν παρουσιάστηκε κανένα γερμανικό αεροπλάνο. Ο Κέλλας είχε βάλει τον υποσμηναγό Παναγόπουλο, ο οποίος ήξερε αγγλικά, αρχηγό. Πήραν θέσεις τ’ αεροπλάνα κάνανε τον κύκλο και την επίθεση και έφυγαν. Όμως ο αιφνιδιασμός πήγε περίπατο διότι είχαν ξυπνήσει οι Ιταλοί λόγω της 274 και χτύπαγαν αβέρτα τα ελληνικά αεροπλάνα. Δεν υπήρχε κανένα αεροπλάνο από τα δώδεκα που να μην χτυπήθηκε.
Ερ. Είχατε απώλειες σε χειριστές;
Απ. Είχαμε δυο αναγκαστικές προσγειώσεις. Ο Καρταλαμάκης και ο Πετράκης και επίσης είχε χτυπηθεί και ο Ξύδης αλλά νομίζω προσγειώθηκε σε εμάς. Και τα δώδεκα είχαν βληθεί, εκτός από ένα, του συμμαθητή μου Λευτέρη Χατζηωάνου. Όταν γύρισαν τ’ αεροπλάνα άλλος είχε κομμένο φτερό αλλουνού είχαν περάσει οι σφαίρες δίπλα από το κάθισμα. Κοίταζαν όλοι και έλεγαν πω-πω ευτυχώς που τη γλύτωσα. Το μόνο αεροπλάνο που δεν είχε ούτε μια σφαίρα ήταν του Λευτέρη του Χατζηωάνου. Όταν έψαξε το αεροπλάνο και δεν βρήκε καμία σφαίρα γύρισε και είπε «ρε συ όλοι έχουν από μια σφαίρα...θα νομίζουν ότι εγώ δεν πήγα».
Ερ. Πότε η μοίρα εφοδιάστηκε με καταδιωκτικά Σπίτφαϊρ σε αντικατάσταση των Χάρικεϊν. Πετάξατε Σπίτφαϊρ έως το τέλος του πολέμου;
Απ. Η μοίρα με Σπίτφαϊρ εφοδιάστηκε το 1943. (σ.σ. τον Δεκέμβριο άρχισε η αντικατάσταση). Εγώ πέταξα λίγο νωρίτερα, είχα πάει -ήταν Μάρτιος νομίζω του 43- στη σχολή βολής τη βρετανική και εκεί πετάξαμε Σπίτφαϊρ, ενώ η μοίρα ακόμα είχε Χάρικεϊν.
Ερ. Υπάρχει μια σημαδιακή ημερομηνία για εσάς, που φαντάζομαι δεν ξεχνάτε ποτέ: 12 Φεβρουαρίου 1943. Μπορείτε να μας πείτε τι συνέβη εκείνη την ημέρα;
Απ. Όταν έκανα μια αποστολή κάλυψης νηοπομπής που πήγαινε από την Αγγλία στην Αλεξάνδρεια αφού άφησε υλικά και προσωπικό στη Μάλτα, είχε αποδεκατισθεί από γερμανικά υποβρύχια στη Μεσόγειο, και είχαν χάσει τα ίχνη της. Σηκωθήκαμε εκείνη την ημέρα 12 Φεβρουαρίου 1943 νύχτα έπειτα από εντολή του γραφείου επιχειρήσεων να πάμε να τη βρούμε. Ήταν ένας καιρός απαίσιος, δυνατοί άνεμοι, Φεβρουάριος μήνας. Την ώρα που εντοπίσαμε την νηοπομπή και κάναμε περιπολία, πιάνει φωτιά το Χάρικεϊν και αναγκάστηκα να το εγκαταλείψω. Η εγκατάλειψη από ένα αεροπλάνο σαν το Χάρικεϊν δεν είναι και τόσο εύκολη, είναι η κατασκευή του τέτοια, που είναι δύσκολη. Αναγκάστηκα να το γυρίσω ανάποδα και να κρεμαστώ σαν σταφύλι (!), αφού έλυσα τη ζώνη και να πέσω προς τα κάτω. Άνοιξα το αλεξίπτωτο, αλλά βρέθηκα σε μια θάλασσα φουρτουνιασμένη με τεράστια κύματα. Δεν μπορούσα ν’ απαλλαγώ από το αλεξίπτωτο το οποίο με τράβαγε και να χρησιμοποιήσω τη σωσίβια λέμβο, η οποία ήταν μαζί με το αλεξίπτωτο. Αυτή ήταν συνδεδεμένη με κάτι κόπιτσες, τις οποίες δυστυχώς δεν τις είχα ποτέ μου ελέγξει, ήταν σκουριασμένες και δεν μπορούσανε να ξεκολλήσουν. Οπότε αναγκάστηκα να μείνω με το σωσίβιο χωρίς τη λέμβο που ήταν αμπαλαρισμένη στο κάθισμα και καθόμασταν πάνω της. Είχα μια δύσκολη στιγμή σχεδόν μισή ώρα έως ότου με μαζέψουν από το πλοίο διότι υπήρχε και σιγή ασυρμάτου. Η Μεσόγειος ήταν γεμάτη από γερμανικά υποβρύχια. Ευτυχώς το κύριο πλοίο της νηοπομπής συνοδευόμενο από δυο μικρά ML (σ.σ. μικρά ταχύπλοα ανθυποβρυχιακού πολέμου στον Β’ΠΠ) με είδε και έκανε σήματα προς το πολεμικό πλοίο, που ήταν από τη πλευρά τη δικιά μου. Αυτοί μετά από αρκετές προσπάθειες με μαζέψανε, ήμουνα τα χάλια μου. Όταν γύρισα στη μοίρα, ο μοίραρχος ο Γιώργος ο Πάγκαλος μου είπε ότι ο συνοδός μου το Νο.2, ο Θανάσης ο Κουντούρης όταν είδε ότι το αεροπλάνο έπεσε γύρισε πίσω και έλεγε «να σηκωθεί η μοίρα να χτυπήσει τη νηοπομπή διότι ρίξανε τον Πλειώνη». Νόμιζε ότι αυτοί με είχαν καταρρίψει!
Ερ. Υπάρχει και ένα περιστατικό τότε με το σκυλάκι σας.
Απ. Ήταν ένα εξαιρετικό σκυλάκι, ο Μαξ, το οποίο τρόπον τινά είχε μια προαίσθηση θα λέγαμε, και όταν ήταν να μπω στο αεροπλάνο για αυτή την αποστολή γαύγιζε και μου τράβαγε τη φόρμα χαμηλά στις μπότες δεν με άφηνε να μπω, και μου λέει ο μηχανικός «κ. υποσμηναγέ ο Μαξ διαμαρτύρεται». «Πάρε τον από εδώ να κάνω τη δουλειά μου» του λέω.
Ερ. Αλλά και με Σπίτφαϊρ αργότερα είχατε μια περιπέτεια. Στις 30 Ιουνίου 1944 αναγκαστήκατε λόγω βλάβης του κινητήρα να εγκαταλείψετε το αεροπλάνο με το οποίο πετούσατε σε αποστολή συνοδείας νηοπομπής, 40 μίλια βόρεια των αφρικανικών ακτών στη Μεσόγειο.
Απ. Αφού ξαναγύρισα στη μοίρα άρχισα να προσέχω τα σωστικά μου μέσα. Τα έλεγχα όλα, ότι δεν είναι σκουριασμένες οι κόπιτσες, και μου λέγανε οι άλλοι συνάδελφοι «ρε Γιώργη εσύ έπεσες θα ξαναπέσεις»;
Ερ. Και τα δυο υπήρξαν από τα πιο εμβληματικά αεροσκάφη του Β’ΠΠ. Με πιο συνδεθήκατε περισσότερο και γιατί;
Απ. Με το Σπίτφαϊρ. Ήταν πιο καλό, πιο ευέλικτο, από πάσης πλευράς καλύτερο από το Χάρικεϊν.
Ερ. Κύριε πτέραρχε πείτε μας λίγο για τη διαβίωσή σας στην έρημο. Εξορμούσατε από πρόχειρα αεροδρόμια της Βορείου Αφρικής και για τρία χρόνια ένα αντίσκηνο ήταν ο τόπος μόνιμης κατοικίας σας, καταμεσής της ανελέητης λιβυκής ερήμου.
Απ. Στη Βόρειο Αφρική μέναμε σε σκηνές στα διάφορα πρόχειρα αεροδρόμια του πολέμου. Μόνο το 1943 που βρεθήκαμε 60 χλμ ανατολικά της Βεγγάζης ήταν μια περιοχή που τη λέγανε Μπέρσις. Εκεί σ’ ένα αγρόκτημα είχαμε εγκατασταθεί, που είχε κάτι κτήρια εγκαταλελειμμένα. Γενικά όμως όλη μας η διαβίωση στον πόλεμο ήταν σε σκηνές. Όταν κυνηγάγαμε τον Ρόμελ η διατροφή μας ήταν μια κονσέρβα κρέατος τη λεγόμενη «μπουλμπιφ» και μια γαλέτα που για να τη σπάσεις, μια και δεν υπήρχαν πέτρες στην έρημο την βάζαμε μέσα στην καραβάνα με νερό για να μαλακώσει και να τη φάμε. Το ημερήσιο συσσίτιο μας ήταν μια γαλέτα, μια κονσέρβα και ένα παγούρι νερό. Όταν ήμασταν εγκατεστημένοι σε χωριά όπως ήταν η Μάρσα Ματρούχ και το Σίντι Μπαράνι κοντά στην Αίγυπτο, υπήρχε κάποιος συσσιτιάρχης που έφερνε προμήθειες. Στη Μπέρσις είχαμε και κάποιους συναδέλφους κυνηγούς, οι οποίοι βγαίνανε το βράδυ παγανιά. Υπήρχε άφθονο κυνήγι από λαγούς και πέρδικες.
Ερ. Το φθινόπωρο του 1944 τα ελληνικά φτερά αποχωρούν από τη Βόρεια Αφρική και εγκαθίστανται σε βάσεις στην Ιταλία. Είναι η περίοδος που τα γερμανικά στρατεύματα εγκαταλείπουν εσπευσμένα τα Βαλκάνια, μια και ο πόλεμος έχει μεταφερθεί στην καρδιά της δικής τους χώρας. Πείτε μας κ. Πλειώνη για τις αποστολές στις οποίες λάβατε μέρος, επιχειρώντας από ιταλικά αεροδρόμια.
Απ. Από την Ιταλία οι μοίρες είχαν ενταχθεί σε μια πτέρυγα που λεγόταν «Balkan Air Force», που περιλάμβανε την 335 ΜΔ την 336 ΜΔ και την 13 ΜΒ. Από το αεροδρόμιο Μπισέρνο της Ιταλίας που ήταν κοντά στο Κάβο Μαρίνο κάναμε επιχειρήσεις στη Γιουγκοσλαβία σε συνεργασία με τις δυνάμεις του Τίτο. Κάναμε προσβολές εναντίον των Γερμανών οι οποίοι υποχωρούσαν από τη Ν. Ευρώπη. Στις 12 Οκτωβρίου σκοτώθηκε ο (Επαμεινώνδας) Κοττάς. Χτυπήθηκε από γερμανικά αντιαεροπορικά.
Ερ. Τι νιώσατε όταν πληροφορηθήκατε ότι στις 12 Οκτωβρίου 1944, η Αθήνα ήταν και πάλι ελεύθερη;
Απ. Τι να νιώσουμε. Λέγαμε με το καλό να γυρίσουμε στην πατρίδα.
Ερ. Στις 14 Νοεμβρίου 1944 επιστρέψατε στο αεροδρόμιο Χασάνι της Αθήνας, το μετέπειτα αεροδρόμιου του Ελληνικού. Υπάρχει και μια εμβληματική φωτογραφία με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Γεώργιο Παπανδρέου να σας καλωσορίζει. Βλέπω και μια φωτογραφία σας να είσθε επικεφαλής αγήματος στην παρέλαση που επακολούθησε. Τι θυμάστε από εκείνες τις ημέρες;
Απ. Συνεχίσαμε τις αποστολές από την Ιταλία και μετά την απελευθέρωση των Αθηνών που έγινε στις 12 Οκτωβρίου. Γυρίσαμε στην Αθήνα στις 14 Νοεμβρίου αφού είχαμε μείνει στον Τάραντα της Ιταλίας κάπου δέκα ημέρες. Μας έκανε εντύπωση η υποδοχή του κόσμου. Ήταν ενθουσιώδης υποδοχή αυτών που γύριζαν στην πατρίδα μετά τρεισήμισι χρόνια.
Ερ. Η Αθήνα μπορεί να έχει απελευθερωθεί, όμως ο αγώνας ενάντια στους Ναζί δεν έχει τελειώσει. Γερμανικές φρουρές βρίσκονται οχυρωμένες στη Μήλο και Κρήτη. Θα λάβετε μέρος σε αποστολές προσβολής και στα δυο νησιά. Στη Μήλο σας χτύπησαν γερμανικά αντιαεροπορικά. Τι θυμάστε από αυτές τις λιγότερο προβεβλημένες επιχειρήσεις μέσα σε ελληνικό έδαφος στα τέλη του πολέμου;
Απ. Μας έκανε εντύπωση ενώ οι Γερμανοί είχαν υποχωρήσει και είχε σχεδόν απελευθερωθεί ολόκληρη η Ελλάδα είχαν αφήσει εκεί αυτές τις δυο φρουρές. Λέγαμε γιατί δεν γίνονται επιχειρήσεις να τους εξουδετερώσουμε. Αλλά απ’ ό,τι φάνηκε και διαπιστώθηκε αργότερα, αυτό ήταν ένα σχέδιο των Βρετανών και των Γερμανών να μείνουν εκεί φρουροί για τους δικούς τους λόγους.
Ερ. Για ποιο λόγο να θέλουν οι Βρετανοί να μείνουν οι Γερμανοί εκεί, ενώ ήταν αντίπαλοι;
Απ. Εάν ψάξετε τα αρχεία της Μάχης της Κρήτης στο ιντερνέτ θα βρείτε τις απαντήσεις. Εγώ δεν είμαι σε θέση να σας απαντήσω. Σε εμάς υπήρχε το ερώτημα γιατί δεν τους εξουδετερώνουν. Γιατί είχαμε και τον Ιερό Λόχο και την Ταξιαρχία του Ρίμινι και θα μπορούσαμε εμείς οι Έλληνες να κάνουμε επιχειρήσεις και να τους εξουδετερώσουμε. Δεν ήταν τίποτα σπουδαίες δυνάμεις, αλλά ήταν απόφαση των Βρετανών να μείνουν εκεί για δικούς τους λόγους.
Ερ. Ποια είναι η τελευταία σας αποστολή στον Β’ΠΠ;
Απ. Η τελευταία μου αποστολή στον πόλεμο ήταν αυτή στη Μήλο. Η φρουρά της Μήλου όπως και της Κρήτης παραδόθηκαν μετά την ανακωχή που έγινε στις 9 Μαΐου 1945.
Ερ. Μεταπολεμικά το 1950 στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας βρεθήκατε ξανά σ’ εμπόλεμη ζώνη «πετώντας σε ξένους ουρανούς» στον Πόλεμο της Κορέας, ως επικεφαλής του 13ου Σμήνους Μεταφορών. Είχατε ήδη συμπληρώσει μια δεκαετία συμμετοχής σε πολεμικές επιχειρήσεις. Πείτε μας για τη συμμετοχή σας σ’ αυτόν τον «άγνωστο» για την Ελλάδα πόλεμο.
Απ. Η Ελλάδα έλαβε μέρος στον Πόλεμο της Κορέας με ένα τάγμα πεζικού και ένα σμήνος αεροσκαφών C-47 τις Ντακότες της αεροπορίας, μετά από έκκληση όπως λέγανε των Ηνωμένων Εθνών εναντίον των Βορειοκορεατών που επιτέθηκαν στους Νοτίους. Εγώ βρέθηκα εκεί ως διοικητής του 13ου Σμήνους με εντολή της υπηρεσίας, από τον Οκτώβριο του 51 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 52. Κάναμε αποστολές εκκενώσεως αεροδρομίων, διασώσεως τραυματιών, μεταφοράς πολεμικού υλικού και προσωπικού σε προκεχωρημένα αεροδρόμια αλλά και σε κάποιες άλλες αποστολές κάπως περίεργες που γινόντουσαν μέσα στην περιοχή της Β. Κορέας σε κάποια νησιά που δεν είχαν αεροδρόμιο και προσγειωνόμασταν στην άμμο όταν υπήρχε άμπωτη. Έπρεπε να ήσουν σε εγρήγορση και έκανες έγκαιρα τη δουλειά για την οποία σε είχαν στείλει εκεί, και μετά έπρεπε ν’ απογειωθείς για να μην σε πιάσει η πλημμυρίδα, διότι είχαμε ένα τέτοιο περιστατικό και ένα αεροπλάνο ξέμεινε εκεί, το έπιασαν τα νερά και δεν μπορούσε ν’ απογειωθεί. Η ζωή στην Κορέα ήταν δύσκολη διότι ο καιρός ήταν άσχημος, αλλά όμως αυτές οι καιρικές συνθήκες βοήθησαν τους Έλληνες να μάθουν να πετάνε με όργανα. Στην Ελλάδα δεν πετάγαμε με όργανα. Εκεί μάθαμε τα δύσκολα της πτήσης.
Ερ. Εκεί δεν είχατε και ένα ατύχημα;
Απ. Έτυχε την ώρα της απογείωσης από το αεροδρόμιο της Σεούλ να μου σταματήσει ο δεξιός κινητήρας. Έκανα τη διαδικασία που έπρεπε, πήρα άδεια από τον πύργο ελέγχου αλλά ήταν αδύνατο να κάνω όλη τη στροφή και να πάω κανονικά να προσγειωθώ και ζήτησα να προσγειωθώ στην άκρη του διαδρόμου αντίθετα από τον άνεμο. Ο ελεγκτής μου έδωσε την άδεια, το αεροπλάνο ήταν σχεδόν σε απώλεια στήριξης, αλλά στην άλλη άκρη του διαδρόμου ήταν ένα τετρακινητήριο αμερικάνικο έτοιμο να απογειωθεί. Ευτυχώς ο ελεγκτής του είπε να σταματήσει για να προσγειωθώ. Προσγειώθηκα αλλά φτάσαμε σχεδόν να «φιληθούμε» με το άλλο αεροπλάνο.
Ερ. Ποιόν από όλους τους συμπολεμιστές σας φέρνετε πιο συχνά στη μνήμη σας σήμερα. Γνωρίζετε εάν κάποιοι άλλοι αεροπόροι από τις ελληνικές μοίρες της Μ. Ανατολής ή του Πολέμου της Κορέας βρίσκονται σήμερα στη ζωή;
Απ. Όλους τους θυμάμαι, ποιον να σας πω. Τον Βουτσινά τον θυμάμαι, τον Χατζηωάνου τον θυμάμαι. Ζει σήμερα ο Χατζηλάκος ο Κωνσταντίνος, της 336. Είναι στην ίδια ηλικία με εμένα. Υπάρχει μια φωτογραφία της 335 Μοίρας που είμαστε οι χειριστές μετά το Ελ Αλαμέιν. Στη φωτογραφία είναι και ο Κέλλας, είναι και ο Βαρβαρέσσος. Από κάτω υπάρχουν τ’ ονόματα των χειριστών. Όλοι αυτοί είναι σήμερα μακαρίτες. Εγώ είμαι ο μοναδικός ο οποίος ακόμα αναπνέω.
Ερ. Με ποιο μαχητικό αεροσκάφος θα θέλατε να πετάτε σήμερα, εάν μπορούσαμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω και ήσασταν 23 ετών;
Απ. Εάν ήταν να πετάω σήμερα στο Αιγαίο σε επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων θα ήθελα με το F-16.
Ερ. Τι έχετε να πείτε στους σημερινούς Έλληνες πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας, που υπερασπίζονται καθημερινά το Αιγαίο;
Απ. Εκείνο που θέλω να τους πω είναι να έχουν θάρρος, να ξέρουν καλά το αεροπλάνο τους, δηλαδή να ξέρουν ακριβώς κάθε όργανο τι κάνει, να είναι καλά εκπαιδευμένοι ώστε να μπορούν να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους, και βεβαίως τι να πω τώρα με δαύτους που έχουμε μπλέξει, έχω φτάσει στο σημείο ν’ αγανακτώ με αυτές τις καταστάσεις και πολλές φορές αν και είμαι μεγάλος άνθρωπος φτάνω στο σημείο να λέω ότι ίσως εάν ήμουν νέος, να μην είχα αυτήν την υπομονή και αυτή τη συγκράτηση που έχουν αυτά τα παιδιά και αντιμετωπίζουν τους Τούρκους, χωρίς να φτάσουν στο σημείο κάποτε να πατήσουν τη σκανδάλη. Το σωστό είναι να μην κάνουν ένα τέτοιο πράγμα διότι οι συνέπειες θα είναι τεράστιες όχι μόνο για αυτούς, αλλά για ολόκληρο τον Ελληνικό λαό.
Ερ. Ποια συμβουλή θα δίνατε σε μας τους νεώτερους σήμερα;
Απ. Παιδιά την πατρίδα μας ν’ αγαπάμε και να κάνουμε αυτό που πρέπει για να προασπίσουμε την κυριαρχία μας να μην δώσουμε ούτε σπιθαμή στους εχθρούς του Ελληνικού Έθνους.
Πτέραρχε σας ευχαριστώ από καρδιάς.
Σημ. Η συνέντευξη αφιερώνεται στον αγώνα των Μοιρών της Ερήμου και των ανδρών της 335ΜΔ, της 336ΜΔ και της 13ης ΜΒ, που στα σκοτεινά χρόνια της Κατοχής, «πετώντας σε ξένους ουρανούς», ύψωσαν την ελληνική σημαία στη Βόρεια Αφρική και αργότερα στην Ιταλία, τη στιγμή που η χιτλερική σβάστικα μόλυνε τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Β.Π.
Δείτε τον Γεώργιο Πλειώνη να μιλά σε παλαιότερο ρεπορτάζ του Γιάννη Σωτηρόπουλου, για την εκπομπή "Με Αρετή και Τόλμη":
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Γράφει ο Γιώργος Λαμπράκης - Αποστολή για το defenceline.gr: Γιάννης Ματσαντώνης, Νίκος Φαζός
Το defenceline.gr βρίσκεται στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην αεροπορική βάση της Ανδραβίδας και παρακολουθεί τη μεγάλη άσκηση της Πολεμικής Αεροπορίας ΗΝΙΟΧΟΣ 2021 με τη συμμετοχή δυνάμεων από Γαλλία (Rafale, M-2000D), Ισραήλ (F-15, F-16), ΗΠΑ (F-16, MQ-9, KC-135), Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (F-16), Ισπανία (F-18) και Κύπρο (AW139).
Σήμερα Κυριακή (18/4), η Πολεμική Αεροπορία και τα εναέρια μέσα των χωρών που συμμετέχουν προχώρησαν σε μια επίδειξη ισχύος, με το φημισμένο Elephant Walk, την μαζική τροχοδρόμηση που προκάλεσε δέος!
Δείτε το βίντεο:
Δείτε φωτογραφίες:
Πρόκειται για τη νέα EΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ του Ιcarus Wοrkshop μέσα από το φακό Ελλήνων και ξένων φωτογράφων σε ένα μοναδικό λεύκωμα για τα ελληνικά F-4E ΑUP της 117 ΠΜ στην Ανδραβίδα. Με 156 σελίδες πλέον, - αρχικά η έκδοση είχε ανακοινωθεί με 84 σελίδες, - "δε φτάνουν όμως ούτε 1000 σελίδες για τα Ελληνικά Φαντάσματα", λέει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας Δημήτρης Σταθόπουλος.
Με περισσότερες από 300 φωτογραφίες, 20+ έγχρωμα μοναδικά προφίλ, πληροφορίες, ιστορικά στοιχεία και φυσικά με μοντελιστικό ενδιαφέρον!
Το βιβλίο ξεκινάει με μια σύντομη ιστορική αναδρομή των προγραμμάτων Peace Icarus I και ΙΙ και την εκπαίδευση των πρώτων "Φαντομάδων" της ΠΑ στην Αμερική, στην Αεροπορική Βάση Homestead της Φλόριντα το 1973-4. Εντυπωσιακό είναι πως μέσα από σύντομα κείμενα αποκαλύπτονται νέα στοιχεία και πληροφορίες που ανατρέπουν πολλά από τα λίγα που γνωρίζαμε ως σήμερα. Ειδικά το κεφάλαιο της εκπαίδευσης είναι εντυπωσιακό και αποκαλυπτικό. Οι πληροφορίες και τα νέα στοιχεία που δίνονται στο βιβλίο, είναι αποτέλεσμα μιας τριετούς έρευνας.
Πηγή, οι μαρτυρίες Ελλήνων πιλότων και τεχνικών που τα έζησαν από πρώτο χέρι, το ιστορικό τμήμα της USAF και της Boeing, Αμερικανών πιλότων που έφεραν τα αεροσκάφη στην Ελλάδα, Αμερικανών εκπαιδευτών των πιλότων μας στο Homestead και σπάνιο διασωσμένο ιστορικό αρχείο της βάσης που ανακτήθηκε με πολύ κόπο. Στην ουσία το κεφάλαιο αυτό είναι μια μικρή περίληψη γεμάτη ουσία, της έρευνας που γίνεται για τη τρίτομη έκδοση που ετοιμάζεται για την ιστορία των Ελληνικών F-4E. Εκεί θα υπάρχουν αποκαλυπτικές συνεντεύξεις Ελλήνων και Αμερικανών πιλότων και αναλυτικές πληροφορίες που δανείζονται προς το παρόν σε αυτή την έκδοση. O πρώτος τόμος θα είναι έτοιμος τέλος του χρόνου.
Στις σελίδες ακολουθεί παρουσίαση της 117 ΠΜ, εκτενή αναφορά των παραλλαγών των Ελληνικών Phantom, το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-4E σε AUP, παρουσίαση των Μοιρών της Πτέρυγας και του ΣΟΤ, γέννημα θρέμα της "Φαντομικής Ανδραβίδας" και τέλος, της Άσκησης Ηνίοχος. Εντυπωσιακό το κεφάλαιο οπλισμού με μοναδικά γραφικά με εναέριο και επίγειο φωτογραφικό υλικό οπλισμένων F-4 AUP.
Αυτό που απογειώνει το βιβλίο είναι τα μοναδικά προφίλ των "Φαντασμάτων".
Φυσικά, μέσα στις 156 σελίδες του βιβλίου υπάρχει ένα εκπληκτικό φώτο άλμπουμ που το κάνει να ξεχωρίζει η διαφορετική "ματιά" των Ελλήνων και ξένων φωτογράφων που έχουν συνεργαστεί με το συγγραφέα. Μοναδική συνταγή που συνέβαλε και στην επιτυχία του πρώτου βιβλίου "F-16 FIGHTING FALCON: 30 YEARS IN HAF SERVICE" το οποίο εξαντλήθηκε.
Το βιβλίο έχει προγραμματιστεί να εκδοθεί τέλη Μαρτίου. Είναι ήδη διαθέσιμο για προ-παραγγελίες με ειδική έκπτωση για τη περίοδο αυτή, με -20% ως 15 Φεβρουαρίου και -10% από 16 Φεβρουαρίου μέχρι και την έκδοσή του ώπου θα ισχύει πλέον η κανονική του τιμή.
https://icarusworkshop.com/
Language: Greek/English
Full Color throughout
Size: H21cm X W24cm, 21cm X 48cm full spread.
Pages: 156+4 COVER
Cover paper: Velvet 300gr, laminated
Paper inside: Velvet 130gms
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
