Συμπληρώνονται σήμερα 101 χρόνια από την ημέρα που μια από τις πιο όμορφες ιστορίες στα χρονικά έλαβε χώρα κοντά σε μια άσημη βελγική πόλη. Την Ιπρ. Μια ιστορία που, ως και το λυκαυγές του προηγούμενου αιώνα, κυκλοφορούσε περισσότερο ως ένα παραμύθι των ηρώων του πολέμου, ως ένα θρύλος. Ωστόσο επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από μαρτυρίες επιζώντων και επιστολές στρατιωτών που έγιναν μάρτυρες μια ιστορικής, αυθόρμητης εκεχειρίας, η οποία συνδυάστηκε με ποδόσφαιρο και, δυστυχώς, κράτησε λίγο.
Ακριβώς 101 χρόνια πριν, παραμονή Χριστουγέννων του 1914, ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος ήδη αριθμεί τέσσερις μήνες εχθροπραξιών κι απλώνεται στη γηραιά ήπειρο. Ο εν λόγω πόλεμος ήταν ο σκληρότερος και φονικότερος απ όσους η ανθρωπότητα είχε ζήσει μέχρι τότε και τη νίκη, υπέρ των συμμαχικών δυνάμεων της Αντάντ, έκρινε το δυτικό μέτωπο. Εκεί τέθηκαν αντιμέτωπες οι δυνάμεις της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας με αυτές της Γαλλίας, της Βρετανίας, του Βελγίου και, αργότερα, των ΗΠΑ. Μάχες στα χαρακώματα φυσικά, όπου εκατομμύρια βρήκαν τον θάνατο όχι από σφαίρα εχθρού από τις κακουχίες και το κρύο.
«Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν από λίγη ώρα προσπαθούσα να σκοτώσω»
Εκατοντάδες μίλια μέσα στο Βέλγιο, τα γερμανικά στρατεύματα είχαν παραταχθεί μέσα σε τάφρους, σε ελάχιστη απόσταση από τα αντίπαλα γαλλικά, βελγικά, βρετανικά και καναδέζικα χαρακώματα. Ανάμεσα στις δύο γραμμές, η εφιαλτική No Man's Land, μία διάσπαρτη με παγωμένα κορμιά και νάρκες ουδέτερη ζώνη. Κατά καιρούς μια λευκή σημαία ανέβαινε και μια άοπλη ομάδα στρατιωτών από τη μία ή την άλλη πλευρά διακινδύνευε μαζεύοντας τους πληγωμένους και θάβοντας τους νεκρούς της.
Λίγες ώρες πριν τα Χριστούγεννα, περιγράφει ο τελευταίος εν ζωή στρατιώτης, ο Σκωτσέζος Αλφρεντ Άντερσον (απεβίωσε το 2005 σε ηλικία 109 ετών), μερικοί Γερμανοί στρατιώτες σκέφτηκαν ότι θα ήταν καλή ιδέα να στολίσουν τη δική τους πλευρά των χαρακωμάτων. Έβαλαν μικρά κεράκια πάνω στα δέντρα και άρχισαν να τραγουδούν τα κάλαντα. Απέναντι, κάποιοι Βρετανοί, άρχισαν και αυτοί να τραγουδούν στη δική τους γλώσσα. Όλα αυτά συνέβαιναν ενώ η κάθε πλευρά ήταν κρυμμένη. Ο φόβος ότι αν κάποιος έκανε το πρώτο βήμα και άφηνε τη θέση του, θα είχε κάνει και το μοιραίο λάθος, παρέλυε τις αισθήσεις. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη κι ύστερα από λίγη ώρα άρχισαν και οι ανταλλαγές ευχών και δώρων ανάμεσα στους στρατιώτες, που σύντομα συναντήθηκαν στη νεκρή ζώνη. Ουίσκι, τσιγάρα και σοκολάτες άλλαζαν χέρια. Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν από λίγη ώρα προσπαθούσα να σκοτώσω, είχε πει ένας Άγγλος στρατιώτης μιλώντας χρόνια αργότερα στο BBC.
Η ομίχλη είχε σχεδόν διαλυθεί, όταν άκουσα μια φωνή να λέει ότι Βρετανοί και Γερμανοί είχαν βγει από τα χαρακώματα και αντάλλασσαν δώρα. Σύντομα εμφανίστηκε ένας Σκωτσέζος στρατιώτης κρατώντας μια μπάλα ποδοσφαίρου αλλά έμοιαζε τελείως παράταιρη με το σκηνικό της μάχης. Μέσα σε λίγα λεπτά ο αγώνας είχε αρχίσει. Το να παίζεις πάνω στον πάγο δεν ήταν καθόλου εύκολο, παρόλα αυτά προσπαθήσαμε να μείνουμε πιστοί στους κανονισμούς, αναφέρει η μαρτυρία ενός Βέλγου.
Το ματς, και δη χωρίς διαιτητή, διήρκησε μία ώρα και οι Γερμανοί τελικά κίνησαν 3-2. Μάλιστα η αναμέτρηση έληξε άδοξα όταν η (αυτοσχέδια, από άχυρο και δεμένη με σύρμα!) μπάλα διαλύθηκε, χτυπώντας σε ένα συρματόπλεγμα. Το ίδιο πρόχειρα ήταν και τα γκολπόστ για τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ξύλα, χλαίνες και κράνη.
Ιστορία αγάπης, ανθρωπιάς και ειρήνης
Η άτυπη εκεχειρία επεκτάθηκε κατά μήκος των 800 χιλιομέτρων του δυτικού μετώπου, όπου στρατοπέδευαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο στρατιώτες. Ενας από τους τελευταίους επιζώντες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ο Μπέρτι Φέλσταντ, ο οποίος μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής του το φθινόπωρο του 2001 και σε ηλικία 106 ετών, θυμόταν με πολλές λεπτομέρειες την ιστορική ανακωχή. Τα όπλα σίγησαν και οι στρατιώτες άρχισαν να βγαίνουν από τα χαρακώματά τους» είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του ο Ουαλός που πολέμησε ως τυφεκιοφόρος κοντά στο γαλλικό χωριό Λαβεντί: «Αφήσαμε και εμείς τα όπλα μας και συναντήσαμε τον εχθρό. Απ' όσο θυμάμαι, οι Γερμανοί βγήκαν πρώτοι και άρχισαν να έρχονται προς το μέρος μας. Τους αντιγράψαμε αυθόρμητα. Χαιρετηθήκαμε και αρκετοί από εμάς άρχισαν να παίζουν ποδόσφαιρο. Μην φαντάζεστε τίποτα οργανωμένο. Μια αυτοσχέδια μπάλα βρέθηκε από το πουθενά και περίπου 50 άτομα αλλάζαμε πάσες.
Όταν οι στρατιώτες των δύο πλευρών είχαν βγει από τα χαρακώματα, ένας Βρετανός εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση και είχε στήσει ένα αυτοσχέδιο κουρείο στην ουδέτερη ζώνη. Ο κουρέας αδιαφορούσε πλήρως τι εθνικότητας ήταν οι πελάτες του, απλώς χρέωνε δύο τσιγάρα το κάθε κούρεμα, περιγράφει το γεγονός στο ημερολόγιό του ο Γερμανός στρατιώτης Γιόζεφ Σέμπαλντ! «Μπορεί να ήταν πόλεμος, ωστόσο δεν υπήρχε ούτε ένα ίχνος εχθρότητας ανάμεσα στους στρατιώτες, οι οποίοι έπαιζαν ποδόσφαιρο μέχρι τελικής πτώσεως» συμπληρώνει, θυμίζοντας ότι το ποδόσφαιρο ήταν αναπόσπαστο κομμάτι με εκείνα τα ιστορικά Χριστούγεννα του 1914.
Το πρωί των Χριστουγέννων, Βρετανοί και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους, απαγγέλοντας μαζί τον 23ο Ψαλμό του Δαυίδ Κύριος ποιμαίνει με και ουδέν με υστερήσει.... Στη συνέχεια έσφιξαν τα χέρια, φλυάρησαν, αντάλλαξαν ουίσκι, μαρμελάδες, τσιγάρα και σοκολάτες και κατέβασαν πολλά λίτρα μπύρας μαζί με αυτούς που λίγο πριν προσπαθούσαν να σκοτώσουν. Ο Τζον Φέργκιουσον από τα Χάιλαντς, μνημονεύει: Τι θέαμα! Μικρά γκρουπ Γερμανών και Βρετανών σε όλο το μήκος του μετώπου. Γέλια, φωτίτσες. Και καθώς δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε, συνεννοηθήκαμε τραγουδώντας...
Μια ιστορία αγάπης, ανθρωπιάς και ειρήνης στην καρδιά του πολέμου, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1918 με 9 εκατομμύρια νεκρούς και 21 εκατομμύρια τραυματίες. Ο καθένας μιλούσε στη γλώσσα του σε εκείνη τη μοναδική ανακωχή. Όμως εκείνη η ιδιόρρυθμη Βαβέλ δεν χώριζε τους λαούς. Τους ένωνε.
Για την ιστορία, για να αποφευχθούν παρόμοια φαινόμενα, τα στρατηγεία των χωρών που συμμετείχαν στον πόλεμο διέτασσαν ανηλεείς βομβαρδισμούς τις ημέρες των Χριστουγέννων.
Το ημερολόγιο του υπολοχαγού Κουρτ Τσέμις
Η ανακωχή στο βελγικό μέτωπο, κοντά στην Ιπρ, κράτησε μόνο για το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων όμως σε άλλες περιοχές συνεχίστηκε μέχρι την Πρωτοχρονιά! Οι στρατηγοί και των δύο πλευρών έγιναν έξαλλοι όταν τα γεγονότα μαθεύτηκαν. Εξ ου και διατάχθηκαν εκτεταμένοι βομβαρδισμοί τις επόμενες ημέρες ενώ οι στρατιώτες δεν έμεναν ποτέ σταθεροί σε ένα μέτωπο, ώστε να μην έρχονται κοντά με τους αντιπάλους.
Το 1999, στο σημείο από όπου ξεκίνησε η ανακωχή στήθηκε ένας ξύλινος σταυρός, για να θυμίζει σε όλους εκείνο το βράδυ του 1914. Η ιστορία από γερμανικής πλευράς επιβεβαιώθηκε μόλις το 2006 από ένα βιβλίο που εξέδωσαν οι εκδόσεις Bertelsmann με στοιχεία που συνέλεξε ο ιστορικός και συγγραφέας Μίκαελ Γιουργκς. Μάλιστα βρήκε αδημοσίευτες επιστολές και ημερολόγια Γερμανών που βρίσκονταν τότε στα χαρακώματα, κυρίως από το ημερολόγιο του υπολοχαγού Κουρτ Τσέμις.
«Αρχικά δεν μπορούσα να διαβάσω τα ημερολόγια του πατέρα μου, είπε στην αγγλική εφημερίδα Guardian στα 85 του πριν από τρία χρόνια ο γιος του, Ρούντολφ Τσέμις, εξηγώντας ότι ο πατέρας του χρησιμοποιούσε μια αρχαϊκή μορφή στενογραφίας και χρειάστηκε τη βοήθεια ενός γηραιότερου καθηγητή για την... αποκρυπτογράφηση.
Όλα αυτά αποτελούν φυσικά την πιο αυθόρμητη ανακωχή της παγκόσμιας ιστορίας. Και όλα ξεκίνησαν πρόχειρα και επεκτάθηκε ταχύτατα, σχεδόν αστραπιαία. Φαίνεται ότι την πρωτοβουλία πήρε ένας Γερμανός στρατιώτης, που εκτός από τη μητρική του γλώσσα, μιλούσε και αγγλικά. Σύμφωνα με τον Τσέμις ήταν ο οπλίτης Μέκελ, αγνώστων λοιπών στοιχείων.
Η περιγραφή του Τσέμις είναι συγκλονιστική: Ο στρατιώτης Μέκελ από τον λόχο μου, ο οποίος είχε ζήσει πολλά χρόνια στην Αγγλία, φώναξε στους Βρετανούς μιλώντας τους στα αγγλικά και σύντομα ξεκίνησε μια ζωηρή συζήτηση. Τελικά οι στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα, έσφιξαν τα χέρια στην ουδέτερη ζώνη και αλληλοευχήθηκαν χαρούμενα Χριστούγεννα μιλώντας ο καθένας στη γλώσσα του. Συμφωνήθηκε ότι την επόμενη ημέρα, ανήμερα της σημαντικότερης γιορτής των Καθολικών, κανείς δεν θα πυροβολούσε. Βάλαμε ακόμη περισσότερα κεριά στο μήκους ενός χιλιομέτρου χαρακώματός μας, αλλά και χριστουγεννιάτικα δένδρα. Οι Βρετανοί εξέφρασαν τη χαρά τους για τη φωταψία με σφυρίγματα και χειροκροτήματα. Πέρασα όλη τη νύκτα ξύπνιος, όπως και οι περισσότεροι. Αν και κάπως κρύα, η νύχτα εκείνη ήταν υπέροχη, κατέληξε ο Γερμανός δάσκαλος, ο οποίος έχασε τη ζωή του στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου είχε αιχμαλωτιστεί από Ρώσους στρατιώτες.
Από τις βελγικές ακτές ως τα ελβετικά σύνορα, όλοι γιόρτασαν εκείνα τα Χριστούγεννα. Εκτός φυσικά από τους στρατηγούς αλλά και έναν Αυστριακό δεκανέα, ο οποίος αρκετά χρόνια αργότερα, στο βιβλίο Ο Αγών Μου ανέφερε το περιστατικό και σημείωσε πως «τέτοιες συνεννοήσεις μεταξύ απλών στρατιωτών θα έπρεπε να απαγορεύονται». Ο εν λόγω Αυστριακός ονομαζόταν Αδόλφος Χίτλερ...
Το τραγούδι που έριξε τα ... τείχη
Η μαρτυρία του Φράνσις Τόλιβερ από το Λίβερπουλ ήρθε να προστεθεί στις άλλες φίλων και εχθρών. Καθώς ήταν ξαπλωμένος στη βραχώδη και παγωμένη γη άκουσε από την αντικριστή γραμμή κάποια φωνή να τραγουδά. Το τραγούδι, που ζέστανε την παγωμένη ατμόσφαιρα, ήταν αυτό που οι Γερμανοί ονομάζουν Stille Nacht, οι Άγγλοι Silent Night και οι Έλληνες Άγια Νύχτα. Τα πολεμικά τείχη είχαν πέσει για λίγες ώρες. Οι μάχες θα συνεχίζονταν σε λίγο το ίδιο αδυσώπητες και πολυαίμακτες. Πολλοί από εκείνους που τραγούδησαν, δεν έμελλε να γυρίσουν στα σπίτια τους. Τη γέννηση του Θείου Βρέφους δεν έμελλε να γιορτάσουν επιστρέφοντας στην ειρηνική δημιουργική ζωή. Ο καταστροφικός πόλεμος τους αφάνισε.
Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, γνωστός επίσης ως Μεγάλος Πόλεμος, διήρκεσε από τον Αύγουστο του 1914 μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 1918. Αυτό το χρονικό διάστημα ήταν ικανό για να χαθούν 9 εκατομμύρια ζωές. Ο χάρτης της Ευρώπης άλλαξε ριζικά και οδηγήθηκαν σε κατάρρευση τέσσερις αυτοκρατορίες: η Γερμανική, η Ρωσική, η Οθωμανική και η Αυστροουγγαρία. Αντιμέτωπα βρέθηκαν τα στρατεύματα της Αντάντ (κυρίως Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία ως τις αρχές του 1918, Ηνωμένες Πολιτείες από το 1917) και των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία). Τη νίκη κατέκτησε η συμμαχία της Αντάντ στην οποία είχε προσχωρήσει και η Ελλάδα.
Ο Μεγάλος Πόλεμος ήταν ο σκληρότερος και φονικότερος απ' όσους η ανθρωπότητα είχε ζήσει μέχρι τότε. Έκρυβε οδυνηρές εκπλήξεις ακόμα και γι αυτούς που ήταν ατσαλωμένοι στη φρίκη του πολέμου.
Η ανακωχή έγινε ... ταινία
Το περιστατικό των πολεμικών Χριστουγέννων του 1914 έγινε και κινηματογραφική ταινία, που προβλήθηκε στις αθηναϊκές αίθουσες το 2005. Έχει τίτλο Καλά Χριστούγεννα (Joyeux Noël) και σκηνοθετήθηκε από τον Κριστιάν Καριόν. Η ταινία δείχνει πώς οι άνθρωποι μπορούν να συμφιλιωθούν ακόμα και όταν πολεμούν σε αντίπαλους στρατούς. Η πλοκή της υπόθεσης γίνεται ακόμα πιο συγκινητική επειδή στηρίζεται στην αληθινή ιστορία.
Ξαναζωντανεύει σκηνές από τα γαλλοελβετικά σύνορα, καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα του 1914. Τα στρατεύματα των αντιμαχομένων βρίσκονται καθηλωμένα στα χαρακώματά τους. Οι στρατιώτες είναι εγκλωβισμένοι στις λάσπες και νιώθουν απελπισία που οι οικογένειές τους είναι μακριά. Την παραμονή της γιορτής, με αφορμή τη μουσική που ακούγεται μέσα από κάποια χαρακώματα, οι εχθρικοί στρατοί έρχονται σε επαφή και αποφασίζουν την ανακωχή. Την επόμενη μέρα αρνούνται να πολεμήσουν προκαλώντας την οργή των διοικητών τους. Πρωταγωνιστούν οι Γκιγιόν Κανέ, η Νταϊάν Κρούγκερ ο Ντάνιελ Μπρουλ και ο Γκάρι Λιούις. - ΠΗΓΗ
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Στις 23 Απριλίου 1941 υπογραφόταν στην Θεσσαλονίκη, από τον αντιστράτηγο Τσολάκογλου, τον Γερμανό στρατάρχη Γιόλντ και τον Ιταλό στρατηγό Φερέρο το 3ο πρωτόκολλο ανακωχής, υπό τον τίτλο Σύμβασις Συνθηκολογήσεως.
Το άρθρο 4 προέβλεπε τα ακόλουθα:
Τα όπλα, άπαν το πολεμικόν υλικόν και τα αποθέματα της στρατιάς ταύτης, συμπεριλαμβανομένου και του αεροπορικού υλικού, ως και αι επίγειοι εγκαταστάσεις της αεροπορίας είναι λεία πολέμου. Στο δε άρθρο 5 διαβάζουμε μεταξύ άλλων: Η Ανωτάτη Διοίκησις των ελληνικών στρατευμάτων θα φροντίση, με παν μέσον, όπως παύση πάσα καταστροφή ή εκμηδένισις πολεμικού υλικού και προμηθειών...
Την ίδια μοιραία ημέρα ο ταγματάρχης του πυροβολικού Κωνσταντίνος Βερσής τίναζε τα μυαλά του στον αέρα, για να μην παραδώσει τα πυροβόλα του στον Γερμανό εισβολέα. Η φήμη για το συνταρακτικό αυτό γεγονός κυκλοφόρησε με ταχύτητα αστραπής ανάμεσα στον διαλυόμενο ελληνικό στρατό και γέννησε ιερό δέος στις ψυχές των χθεσινών νικητών.
Ιδού πώς περιγράφει το συμβάν ο Μάνος Κατράκης που το έζησε:
"Υπηρέτησα κατά τον πόλεμο του 1940-41 στο Ά Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού ως στρατιώτης, με λοχαγό τον Τζακ Κατσόγιαννο και διοικητή μοίρας τον ταγματάρχη Βέρση... Προς το τέλος του πολέμου, η πυροβολαρχία μας ήταν ταγμένη έξω από το Αργυρόκαστρο προς Τεπελένι, στ' αριστερά του Αώου ποταμού. Επέστρεφα έφιππος στη μονάδα μου από τα Γιάννενα, όπου είχα πάει με ειδική αποστολή του λοχαγού, όταν, περνώντας από το αλβανικό χωριό Καλοκαρατζή, σκέφτηκα να χαιρετήσω τον φίλο μου και συγγραφέα Άγγελο Τερζάκη, που υπηρετούσε ως γραφέας στη διοίκηση του Αρχηγείου Πυροβολικού.
"Είπαμε για λίγο τα δικά μας, αποχαιρετηθήκαμε κι ενώ έφευγα καβάλα στο άλογό μου, ο Άγγελος με φώναξε να γυρίσω πίσω. Ζύγωσα πάλι κοντά, μ' ανάγκασε να σκύψω και ψιθυριστά μου εμπιστεύθηκε το μεγάλο μυστικό:
Έχουμε λάβει διαταγή για γενική υποχώρηση, θα κοινοποιηθεί εντός της ημέρας.
"Έμεινα άναυδος να τον κοιτάζω... Χωρίσαμε δακρυσμένοι και σιωπηλοί... Στα Γιάννενα πήραμε διαταγή να παραδώσουμε τον οπλισμό μας. Εκατοντάδες στρατιώτες και αξιωματικοί πετούσαν κατά γης τα όπλα κι έφευγαν δρομέως. Σωροί από κάρα, πυροβόλα, κάθε λογής εφόδια και ό,τι δυσκόλευε την πορεία της επιστροφής, εγκαταλείπονταν από ΄δω και από κεί...
Μέσα σ' αυτή την ατμόσφαιρα, κάποια στιγμή, μια δυνατή φωνή ξεχώρισε να καλεί όσους ήμασταν του πρώτου Πεδινού. Ήταν ο ταγματάρχης μας Βερσής. Όσοι είχαμε μείνει, μαζευτήκαμε γύρω του. Τότε, εκείνος, ρίχνοντας μια ματιά σε όλους, σαν να ήθελε να μας αγκαλιάσει, είπε, ενώ τον έπνιγε η συγκίνηση:
Παιδιά μου, προδοθήκαμε. Κάναμε το χρέος μας. Φεύγω από κοντά σας, υπερήφανος για σας. Καλή πατρίδα, καλή λευτεριά!
"Έφυγε αργά πάνω στο άλογό του, αφήνοντας μας βουβούς και σκυθρωπούς. Δεν πέρασε λίγη ώρα και από τη μεριά του ακούστηκε ένας πυροβολισμός. Ο ταγματάρχης δεν άντεξε την ντροπή". (Κωνσταντίνα Χατζηπατέρα και Μαρίας Φαφαλιού: "Μαρτυρίες '40-'41", Β' έκδοση, σελ. 375).
Όπως θα δούμε στη συνέχεια, το τελευταίο σημείο της μαρτυρίας του Κατράκη δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, δεν υπήρξε απλώς ένας πυροβολισμός, αλλά ένα τελετουργικό θυσίας, πρωτοφανές στα ελληνικά πολεμικά χρονικά.
Κατέστρεψε τα πυροβόλα
Πριν όμως παρουσιάσουμε το τελετουργικό, θα επικαλεσθούμε και τη μαρτυρία του Αγγέλου Τερζάκη, που δεν ήταν, βέβαια, παρών στο περιστατικό, αλλά το πληροφορήθηκε από στόμα σε στόμα:
"Με πεισματωμένη πίκρα, πένθιμα, γράφει ο Τερζάκης, στην "Ελληνική Εποποιία", οι νικητές της Ιταλίας άρχιζαν να παρελαύνουν σε μακρυές θεωρίες από τους τόπους όπου τους είχαν ορίσει να παραδώσουν τον οπλισμό τους, να πετάνε χάμου, σε σωρούς, σαν παλιοσίδερα, τα τιμημένα όπλα τους. Ένας νέος, λεβέντης πυροβολάρχης, έξω από τα Γιάννενα, τίναξε, την ώρα εκείνη, τα μυαλά του πάνω στα κανόνια του". ("Ελληνική Εποποιία 1940-41", Β' έκδοση, σελ. 222).
Σ' αυτό το βιβλίο του, ο Τερζάκης δεν κατονομάζει - κακώς - των πυροβολάρχη. Στον "Απρίλη" του όμως δεν παραλείπει να τον κατονομάσει:
"Η διαταγή ήρθε πρωί-πρωί να παραδώσουμε τον οπλισμό μας. Ήμασταν αιχμάλωτοι. Κατά το μεσημέρι, την ώρα που παραδίδονταν στους Γερμανούς τα πυροβόλα, αυτοκτόνησε ο ταγματάρχης Βερσής και δύο λοχίες. Είχανε κρατήσει τον όρκο πως ο πυροβολητής πεθαίνει πάνω στο πυροβόλο του, αλλά δεν το εγκαταλείπει". ("Απρίλης", Γ' έκδοση, σελ. 178).
Στο σημείο αυτό, θα παρουσιάσουμε το τελετουργικό της θυσίας, όπως το περιγράφει ο υποστράτηγος Ι. Α. Βερνάρδος:
"Το V Σύνταγμα Πυροβολικού παρέδωσε τα πυροβόλα και τον οπλισμό του εις το χωρίον Σταυράκι. Η ταχύπτερος φήμη έφερε μέχρις ημών την νύκτα της επομένης, ότι ο ταγματάρχης πυροβολικού Βερσής Κωνσταντίνος, διοικητής μοίρας πυροβολικού, ετίμησε, κατά τρόπον μεγαλειώδη, το υπερήφανον όπλον του. Όταν, δηλαδή, έλαβε την διαταγή να παραδώση τα πυροβόλα του, συνεκέντρωσεν τους άνδρας της μοίρας του με μέτωπον προς νότον, προς την αιώνιαν Ελλάδα. Διέταξε και πάντες έψαλαν τον Εθνικό μας Ύμνον, και κατόπιν, αφού ησπάσθη τα πυροβόλα του, έδωσε διαταγήν και τα συνέτριψαν με δυναμίτιδα. Κι ενώ ακόμη το έδαφος εσείετο από τας εκρήξεις, ο Βερσής, στηρίξας το περίστροφόν του εις τον δεξιόν του κρόταφον, ηυτοκτόνησε". (Ι.Α. Βερνάρδου "Τρεμπεσίνα", σελ. 176. Εκδόσεις Ν. Αλικιώτης και Υιοί).
Η περιγραφή αυτή του Βερνάρδου θεωρείται έγκυρη γιατί στηρίζεται στην επίσημη ιστορία του στρατού (Δ.Ι.Σ. Φ.641). Αλλά και όσοι άλλοι ασχολήθηκαν με το θέμα, παραπέμπουν στην ίδια πηγή. Στην "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" διαβάζουμε:
"Την ίδια μέρα, ο αγώνας της Ελλάδος σημαδεύτηκε από την πράξη ενός μαχητή στο μέτωπο, που συμβόλιζε το δράμα της χώρας μας και του λαού της. Στη σχετική με τη δράση του Α' Σώματος Στρατού έκθεση αναγράφεται: Ο ταγματάρχης του Πυροβολικού Βερσής, διαταχθείς υπό των Γερμανών να παραδώση τα πυροβόλα της μοίρας του, αφού συνεκέντρωσε ταύτα και τους απέδωκε τιμάς, ηυτοκτόνησε, ενώ η μοίρα του έψαλλε τον Εθνκόν Ύμνον". ("Ιστορία του Ελληνικού Έθνους", τόμος ΙΕ', σελ. 451. Εκδοτική Αθηνών).
Αξιοπρόσεκτη είναι επ' αυτού η άποψη του Μανόλη Ανδρόνικου, ο οποίος, με βάση ην ίδια πηγή (Δ.Ι.Σ. Φ. 641), αναφέρεται στο συμβάν και σημειώνει:
"Δεν νομίζω, πως ο ταγματάρχης Βερσής ήταν ήρωας, όπως δεν ήταν ήρωες ούτε ο Λευτέρης Αναστασιάδης, που έχασε τα πόδια του στην Αλβανία και τη ζωή του ύστερα στην Αθήνα, ούτε ο Ηλίας ο Καπέσης κι ο Σωκράτης ο Διορινός που στήθηκαν μπροστά στο γερμανικό απόσπασμα... Κάποτε, στη ζυγαριά δεν βαραίνουν μήτε η ζωή μήτε ο θάνατος, όσο βαραίνει κάτι άλλο, αυτό που λέμε ανθρωπιά, αξιοπρέπεια, χρέος, τιμή, λευτεριά". (Εφ. Το Βήμα 1-4-81).
Αν ο Βερσής δεν υπήρξε ήρωας με τη θυσία του - όπως πίστευε ο Ανδρόνικος - στάθηκε ήρωας με τη δράση του στους πολέμους όπου έλαβε μέρος: Τον Μικρασιατικό και τον Ελληνοϊταλικό.
Κατά τον Μικρασιατικό πόλεμο, βροχή πέφτουν οι προτάσεις των ανωτέρων του για την απονομή αριστείων και εύφημου μνείας στον Βερσή. Ενδεικτικώς αναφέρουμε τις ακόλουθες:
1) "Ημερησία Διαταγή 7ης Πυροβολαρχίας 3ης Μεραρχίας Γ.Σ.Π.Π. 1 Μαρτίου 1922. Ανθυπολοχαγόν Βερσήν Κωνταντίνον προτείνω, ίνα τω απονεμηθή το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, διότι κατά το εγχείρημα της 1ης Μαρτίου επί του λόφου Κατραλή, παρά τα πυρά του εχθρικού πυροβολικού και το γεγονός ότι διά πρώτην φοράν εβαπτίζετο εις το πυρ, επέδειξεν ζηλευτήν ευψυχίαν, ωραίον θάρρος, απόλυτον αφοσίωσιν προς το καθήκον και περιφρόνησιν προς τον κίνδυνον. Π. Μοσχοβίτης".
2) "Ημερησία Διαταγή Μεραρχίας 6 Μαρτίου 1922. Ποιούμαι εύφημον μνείαν του ανθυπολοχαγού Κ. Βερσή, διότι κατά την υπό του τμήματος πεζικού γενομένην επιδρομήν την 4ην ώραν της 1ης Μαρτίου προς υφαρπαγήν του έναντι του λόφου Κατραλή εχθρικού φυλακίου, κατέβαλεν ζηλευτήν προσπάθειαν διά την πλήρη επιτυχίαν της ενεργηθείσης επιδρομής, αιχμαλωτισθείσης απάσης της δυνάμεως του εχθρικού φυλακίου υπό του ανθυπολοχαγού Βερσή Κωνσταντίνου".
"Απόσπασμα Ημερησίας Διαταγής Γ.Σ.Π.Π. 13-5-1922. Ποιούμαι εύφημον μνείαν του ανθυπολοχαγού Βερσή Κ., διότι, υπό την προστασίαν ολίγων μόνον ανδρών του πεζικού, μετέβη δι' αναγνώρισιν, κατ' επανάληψιν, προς Κεϋπλού, προχωρήσας περί τα δύο χιλιόμετρα εκτός των γραμμών μας και πλησιάσας το χωρίον τούτο... Καίτοι δε εβλήθησαν δραστικούς υπό εχθρικού πεζικού, αψηφών προφανή κίνδυνον της ζωής αυτού και πιθανήν αιχμαλωσίαν, εξετέλεσεν βολήν εναντίον Κεϋπλού και διαφόρων άλλων στόχων, εξαναγκάσας τον εχθρόν να εκκενώσει εκ νέου το Κεϋπλού και να εγκατάλειψη τας θέσεις του. Προτείνω ίνα διαμνημονευθή εις την ημερησίαν διαταγήν της Μεραρχίας. Ο Διοικητής του Συντάγματος Γαρέζος Ιωάννης".
Αυτοθυσία και ηρωισμός
Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, ταγματάρχης πλέον ο Βερσής, συνεχίζει να δείχνει, στο πεδίο της μάχης, τα σπάνια επαγγελματικά και ψυχικά του χαρίσματα, όπως αποδεικνύεται από την ακόλουθη ημερησία διαταγή:
"Α' Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού. Ημερησία Διαταγή Αξιωματικών Συντάγματος της 25ης Απριλίου 1941. Τον ταγματάρχην Βερσήν Κωνσταντίνον προτείνω δια την προαγωγήν εις ανώτερον βαθμόν διότι, διοικητής της 1ης Μοίρας τυγχάνων,
α) Κατά την κλιμάκωσιν των πυροβολαρχιών του από του 17ου χιλιομέτρου βορείως Αργυροκάστρου, ήτοι επί των θέσεων Παλαιοκάστρας - Αργυροκάστρου - Βλαχοκοράντζι, από 16 έως 20 Απριλίου 1941, επεδείξατο εξαιρετικήν ψυχραιμίαν, θάρρος και αυτοθυσίαν, συντελέσας διά των πυρών της Μοίρας του να επιφέρη μεγάλας απωλείας εις τον εχθρόν και να επιβραδύνη αυτόν, ώστε η απαγκίστρωσις των Συνταγμάτων της 8ης Μεραρχίας να γίνη κανονικώς και άνευ απωλειών.
β) Διότι, τάξας την Μοίραν του εις λίαν προωθημένην θέσιν εις περιοχήν Κακαβιάς, με εντολήν αντιαρματικήν και αμέσου υποστηρίξεως δι' αντίστασιν μέχρις εσχάτων, επεδείξατο ψυχραιμίαν αξιοθαύμαστον, αυτοθυσίαν και ηρωισμόν, συντελέσας διά των πυρών της Μοίρας του εις επιβράδυνσιν του προελαύνοντος εχθρού και ανακατάληψιν απολεσθέντος σημείου στηρίξεως, παρά το ζωηρότατον και συνεχές πυρ της εχθρικής αεροπορίας, πυροβολικών και αυτομάτων όπλων, διακινδυνεύσας πολλάκις. Ούτος, μη ανεχθείς παράδοσιν εις τον εχθρόν των πυροβόλων του, ηυτοκτόνησεν την 23ην Απριλίου παρά το 7ον χιλιόμετρον νοτίως Ιωαννίνων, εις ύψος Πεδινής -Ραψίστας. Ο Διοικητής του Συντάγματος Δ. Ραζής, αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού".
Από "Έκθεσιν" για τη δράση του Βερσή, που συνέταξε, στις 10 Δεκεμβρίου 1941, ο διοικητής πυροβολικού της 3ης Μεραρχίας Αλέξανδρος Ασημακόπουλος, παραθέτουμε το ακόλουθο απόσπασμα:
"Κατά την διάρκειαν της 15ημέρου μάχης του Καλπακίου, το παρατηρητήριόν του (Ασόνιτσα) ήτο βληματοδόχη. Παρέμεινε ψύχραιμος, διευθύνων τον αγώνα της μοίρας του, καίτοι από απόψεως προσωπικής ασφαλείας δεν ήτο οργανωμένον το παρατηρητήριόν του (μικρά οπή προ της στρατιωτικής οφρύος του ορεινού όγκου, τελείως ασκεπής). Τον εύρισκα, οσάκις μετέβαινα ίνα τον ίδω εκ του πλησίον, βρεχόμενον εντός της λασπώδους οπής εις την οποίαν την πρωίαν, προ της χαραυγής, εισήρχετο και εξήρχετο το εσπέρας, διότι πάσα επικοινωνία με, προς φιλίας γραμμάς, κλιτύς του ορεινού όγκου προυκάλει πυρά του εχθρικού πυροβολικού.
"Το πέριξ του παρατηρητηρίου του έδαφος ήτο ωσεί κεντημένον από τας διαρρήξεις του εχθρικού πυροβολικού και κατά την διάρκειαν της ως άνω μάχης (Νοέμβριος 1940) έβρεχε σχεδόν καθημερινώς. Το παρατηρητήριόν του ήτο εις ύψος 1.100 μέτρα. Ο Βερσής ήτο ασθενής αλλά ουδέν παράπονον εξέφραζεν.
"Κατά την μάχην ταύτην διελύθησαν, υπό μόνον των βολών του πυροβολικού, μια μεραρχία πεζικού του εχθρού και μια μηχανοκίνητος, χωρίς να κατορθώσωσι να λάβωσι στενήν επαφήν, ουδέ να επιτεθώσι κατά της φιλίας τοποθεσίας αμύνης. Η μοίρα του, διά των εύστοχων και επικαίρων βολών, συνετέλεσε τα μέγιστα εις την νίκην ταύτην.
"Από της αναλήψεως της επιθέσεως και της καταδιώξεως του εχθρού, η μοίρα ην διοικούσε, πρώτη εξήλθε της φιλίας τοποθεσίας και ο γενναίος ενθουσιώδης πατριώτης ταγματάρχης Βερσής διεκινδύνευε μεταξύ των πρώτων, ζωντανόν παράδειγμα αφοσιώσεως εις το καθήκον".
Πρωταγωνιστής στο Καλπάκι
Τι προκύπτει από την "Έκθεση" αυτή του συνταγματάρχη Α. Ασημακόπουλου; Σαφώς προκύπτει, ότι ο Βερσής υπήρξε πρωταγωνιστής στη θρυλική μάχη του Καλπακίου, που έσωσε την τιμή των ελληνικών όπλων, χάρη στην ηγεσία της 8ης μεραρχίας, δηλ. τον στρατηγό Χαράλαμπο Κατσιμήτρο και τον αρχηγό πυροβολικού Π. Μαυρογιάννη, το Alter Ego του Κατσιμήτρου, όπως τον αποκαλεί ο καθηγητής Α. Τσουκανέλης, συγγραφέας του βιβλίου "Χαράλαμπος Κατσιμήτρος -Πρόμαχος της Ηπείρου".
Σχετικά με την τελευταία πράξη της ζωής του Βερσή, υποστηρίχθηκε η άποψη, ότι ο ηρωικός ταγματάρχης, προκειμένου να περάσει στην αθανασία, είχε από πολλού σχεδιάσει την αυτοκτονία του και δεν ήταν μια απόφαση της στιγμής. Η άποψη αυτή καταρρίπτεται από επιστολή προς την οικογένεια του, που έγραψε ο Βερσής στις 15 Απριλίου 1941, ήτοι οκτώ ημέρες πριν θυσιαστεί.
Για πρώτη φορά φέρνουμε στη δημοσιότητα την αποκαλυπτική αυτή επιστολή:
"15 Απριλίου 1941. Αγαπητοί, με το σημερινό μου γράμμα σας επιστρέφω και την φωτογραφία της "Νίκης" της 22 Μαρτίου, που μου είχατε στείλει μαζί με άλλες εφημερίδες. Κρατήστε την γιατί με ενδιαφέρει ως ανάμνησις. Βρισκόμουν κι εγώ κάπου.
"Οι Ούνοι του Βορρά, σπουδαίοι μιμηταί του Μουσολίνι... Σαν δεν ντράπηκαν να μας επιτεθούν κατά τέτοιο τρόπο, μετά τόσον καιρόν (μια λέξη δυσανάγνωστη).
"Έχουμε καλοκαιρινές μέρες. Προχθές χιόνισε ψηλά και 2 - 3 μέρες βρέχει, αλλά τώρα πάλι καλοκαίρι. Ο Δρίνος, γείτονας μας, μας προσφέρει το θέαμα του σε βραδιές με φεγγάρι και με δένδρα που έχει στις όχθες του. Και λέει κανείς, γιατί δυο τρελοί να χαλάνε την ομορφιά της φύσεως χωρίς κανένα λόγο, παρά για να ικανοποιήσουν την βουλιμία τους...
"Ο Σωτηράκης τι κάνει; Ήταν πολύ ωραίο το γράμμα του. Να φροντίζετε να μη κόβει την όρεξη του με πολλά γλυκά σε ακατάλληλες ώρες. Να τρώει μόνο σε ώρες που πρέπει και αφού φάγει όλο του το φαγητό πρώτα. Να μάθει να τρώει από όλα τα φαγητά, όπως όλοι εδώ οι στρατιώται, για να γίνει και αυτός ένας καλός στρατιωτάκος όταν μεγαλώσει. Ίσως να με συναντήσει ως στρατιώτης στο μέτωπο, καθώς πάμε, καμμιά φορά. Εις όλους τους δικούς μας χαιρετίσματα.
Φιλιά, Κώστας".
Από την ανάγνωση της επιστολής γίνεται αμέσως φανερό, πως δεν ευσταθεί η θεωρία, ότι ο Βερσής είχε προσχεδιάσει τη θεαματική έξοδο του από τη ζωή:
α) Κρατήστε τη φωτογραφία -γράφει- γιατί με ενδιαφέρει ως ανάμνησις.
β) Ίσως να με συναντήσει ως στρατιώτης στο μέτωπο καμιά φορά - κι εννοεί τον γιο του Σωτηράκη.
γ) Η τρυφερότητα με την οποία μιλάει για τον Σωτηράκη, φανερώνει έναν πατέρα που ενδιαφέρεται ζωηρά για την υγεία και το μέλλον του παιδιού του.
Αλλά αυτός ο σκληροτράχηλος στρατιώτης δεν είναι μόνο ένας τρυφερός πατέρας, έχει και μια ποιητική ψυχή, που συγκινείται από την ομορφιά της φύσης και πονάει βαθιά για την καταστροφή της. Ο Δρίνος, σε μια φεγγαρόλουστη βραδιά, τον συγκλονίζει, καθώς κυλάει τα νερά του ανάμεσα σε κατάφυτες όχθες, σε καιρό πολέμου!..
Η πολιτεία τίμησε τον ηρωικό πολεμιστή Κωνσταντίνο Βερσή με προτομές, στρατόπεδα, ηρώα και δρόμους. Τον ευαίσθητο Άνθρωπο Κωνσταντίνο Βερσή, τον ποιητή του Δρίνου, ποιος θα βρεθεί να τον τιμήσει; ΠΗΓΗ
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Η ιστορία των εξοπλισμών και των πυροβόλων που χρησιμοποίησε το Ελληνικό Πυροβολικό, μέσα από την ιστοσελίδα του Δ/νσης Πυροβολικού του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
Περίοδος 1821-1914
Όταν κατά το 1821 κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση, δεν υπήρχε κανένα οργανωμένο στρατιωτικό τμήμα στην Ελλάδα. Ο αγώνας διεξάγετο με τμήματα ατάκτων και τα πρώτα πυροβόλα προέρχονταν από λάφυρα των διαφόρων μαχών του αγώνα της ανεξαρτησίας. Ο Δημήτριος Υψηλάντης τον Ιούνιο του 1821 συγκρότησε στην Καλαμάτα ένα Ημιτάγμα Πεζικού, το οποίο υποστήριζε τμήμα πυροβολικού με δυο (2) ορεινά πυροβόλα αγορασμένα στην Τεργέστη με δαπάνη των εκεί ομογενών. Το πρώτο αυτό Τακτικό Σώμα κατεστράφη εξ' ολοκλήρου στη μάχη του Πέτα του 1822 .
Με την άφιξη του Καποδίστρια το 1828 οργανώνεται το πρώτο Τάγμα Πυροβολικού (για πρώτη φορά στις 4 Δεκ. 1829 γιορτάζεται η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας), διαθέτοντας 24 μικρά πυροβόλα, 36 πολιορκητικά και 24 όλμους.
Το 1843 μετονομάζεται το Τάγμα Πυροβολικού σε Μοίρα Πυροβολικού, εφοδιασμένη με οβουζοβόλα και σφαιροβουζοβόλα, ενώ το Δεκέμβριο του 1867 καθορίστηκε ότι οι Πυροβολαρχίες θα έχουν πυροβόλα Krupp 75 και 105 χιλ. , το δε Τοπομαχικό Πυροβολικό πυροβόλα των 87 χιλ. με έξι (6) πυροβόλα σε κάθε Πυροβολαρχία. Κατά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 το Πυροβολικό συμμετείχε στο Θεσσαλικό μέτωπο και την μάχη της Κρήτης.
Το 1910 το Πυροβολικό εφοδιάστηκε με νέα σκευή, για το μεν Πεδινό Πυροβολικό με πυροβόλα Σνάϊντερ διαμετρήματος 75 χιλ. και KROUPP 105 χιλ, για δε το Ορεινό Πυροβολικό με λυόμενα πυροβόλα Σνάϊντερ διαμετρήματος 75 χιλ. Το πεδινό Πυροβόλο 75 χιλ. είναι το πρώτο πυροβόλο με το οποίο κατέστη δυνατή η έμμεση βολή. Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 το Πυροβολικό συμμετείχε στις παρακάτω μάχες: Σαρανταπόρου, Γιαννιτσών, Θεσσαλονίκης, Κορυτσάς, Φλώρινας, Μπιζανίου, Κιλκίς Λαχανά, Κρέσνας, Μπέλλες, Νευροκοπίου και Καβάλας.
Α' Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα το Πυροβολικό στην Ευρώπη εξελίσσεται ραγδαία. Κύρια εργοστάσια κατασκευής πυροβολικού είναι τα :
- Γαλλικά Schneider, Saint Chamon d Puteaux & Bourges
- Αγγλικά Vickers Armstrong
- Τσεχοσλοβάκικα Skoda
- Ολλανδικά Siderius
- Σουηδικά Bofors
- Ιταλικά Ansaldo
- Ρώσικα Putilov.
Το πεδινό πυροβόλο των 75 χιλ. υποδείγματος 1897 είναι εκείνο κυρίως με το οποίο η Γαλλία μετείχε στις πρώτες μάχες του Α' παγκοσμίου Πολέμου.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο λυόμενο ορειβατικό πυροβόλο Schneider – Δαγκλή ,του οποίου εφευρέτης ήταν ο μετέπειτα Αρχιστράτηγος Δαγκλής Παναγιώτης.
Το πυροβόλο αυτό χρησιμοποιήθηκε από την Ορειβατική Πυροβολαρχία του Ελληνικού Πυροβολικού μέχρι και τη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Περίοδος 1914-1918
Το Ελληνικό Πυροβολικό αποτελείτο από:
- Τρία (3) Συντάγματα ΠΠ, με πυροβόλα 75 χιλ. Σνάϊντερ και Σκόντα.
- Ένα (1) Σύνταγμα Βαρέως Πυροβολικού, με πυροβόλα 120 χιλ. Ντε Μπάνζ.
- Ένα (1) Σύνταγμα Οβιδοβόλων 155 χιλ. .
- Είκοσι (20) Μοίρες Ορεινού Πυροβολικού, με πυροβόλα 65 χιλ. Σνάϊντερ ή 75 χιλ. Σνάϊντερ - Δαγκλή ή Κρούπ από λάφυρα των Βαλκανικών Πολέμων.
Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο το Πυροβολικό συμμετείχε σε όλες τις μάχες του Μακεδονικού μετώπου με κυριότερες τις μάχες του Σκρά, Στρυμώνα, Δοϊράνης και Κερκίνης.
Περίοδος 1918-1935
Μέχρι το 1935 τα πυροβόλα που κατάφεραν να σωθούν από τη Μικρασιατική Εκστρατεία ήταν παλαιάς τεχνολογίας με πολλές βλάβες και ελλείψεις, ενώ ήταν ανύπαρκτα τα μέσα διαβιβάσεων και παντελής η έλλειψη Α/Α και Α/Τ Πυροβολικού. Έτσι πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το Ελληνικό Πυροβολικό διέθετε:
- Ορειβατικά πυροβόλα 75 χιλ. Σνάϊντερ τεμ. 192
- Πεδινά πυροβόλα 105 χιλ. Σνάϊντερ τεμ. 120
- Πεδινά πυροβόλα 85 χιλ. δισκελή τεμ. 48
- Πεδινά πυροβόλα 105 χιλ. τεμ. 48
- Βαρέα πυροβόλα 155 χιλ. τεμ. 48
- Α/Α πυροβόλα 80χιλ. Μπόφορς τεμ. 4
- Α/Α πυροβόλα 25 χιλ. Χότσκις τεμ. 32
Κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία το Πυροβολικό συμμετείχε στις μάχες της Σμύρνης, Αϊδινίου, Περγάμου, Προύσσας, Δορυλαίου, Σαγγαρίου και Αφιόν Καραχισάρ.
Περίοδος Ελληνοϊταλικού Πολέμου (1940-41)
Πυροβολικό Μάχης
Το Πυροβολικό Μάχης διέθετε τα εξής πυροβόλα:
Ορειβατικό Πυροβολικό
- Ορειβατικά πυροβόλα Σνάϊντερ 75 χιλ. υποδείγματος 1919 (βεληνεκούς 9000 μ.) συνολικά 192.
- Ορειβατικά πυροβόλα Σνάϊντερ 105 χιλ. υποδείγματος 1919 (βεληνεκούς 8000 μ.) συνολικά 120.
- Ορειβατικά πυροβόλα Σκόντα 75 χιλ. (βεληνεκούς 6000μ) συνολικά 18.
- Ορειβατικά πυροβόλα Σναϊντερ-Δαγκλή 75 χιλ. συνολικά 48.
- Ορειβατικά πυροβόλα Σκόντα 105 χιλ. υποδείγματος 1916 (βεληνεκούς 6350 μ.) συνολικά 7.
- Ορειβατικά πυροβόλα 65 χιλ. (βεληνεκούς 5500 μ.) συνολικά 110, τα οποία διατέθηκαν κατά Ουλαμούς ως Πυροβολικό Συνοδείας των Συνταγμάτων Πεζικού.
Πεδινό Πυροβολικό
Διατέθηκε κατ' αρχή ένα Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού κατά Σώμα Στρατού με πεδινά πυροβόλα Σνάϊντερ 75 χιλ. συνολικά 208.
Βαρύ Πυροβολικό
Διατέθηκε κατ' αρχή ένα Σύνταγμα Βαρέως Πυροβολικού κατά Σώμα Στρατού με τα παρακάτω διαμετρήματα:
- Πυροβόλα δισκελή Σνάϊντερ 85 χιλ. υποδείγματος 1925 (βεληνεκούς 15150μ.) συνολικά 48.
- Πυροβόλα δισκελή Σνάϊντερ 105 χιλ. υποδείγματος 1925 (βεληνεκούς 15000μ.) συνολικά 48.
- Πυροβόλα δισκελή Σνάϊντερ 155 χιλ. υποδείγματος 1917 (βεληνεκούς 12000μ.) συνολικά 60.
- Πυροβόλα Σκόντα 150 χιλ.
- Πυροβόλα Ντε Μπανζ 120 χιλ. συνολικά 6.
- Οβιδοβόλα 6'' συνολικά 24.
- Πυροβόλα Κρουπ 105 χιλ. συνολικά 3.
- Αντιαεροπορικό Πυροβολικό
Το Α/Α Πυροβολικό διέθετε τα παρακάτω πυροβόλα.
- Πυροβόλα Μπόφορς 80 χιλ. υποδείγματος 1930 (βεληνεκούς 14500μ) συνολικά 4.
- Πυροβόλα Κρουπ 88 χιλ. (βεληνεκούς 14700 μ.) συνολικά 25.
- Πυροβόλα Ραϊνμετάλ 37 χιλ. υποδείγματος 1937 (βεληνεκούς 6800 μ.) συνολικά 54.
- Πυροβόλα Ραϊνμετάλ 20 χιλ. υποδείγματος 1937 συνολικά 187.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το Πυροβολικό συμμετείχε στις μάχες Πίνδου Καλαμά, Κορυτσάς, Πρεμετής, Κλεισούρας και Τρεμπένιτσας. Μετά την κατάληψη της χώρας μας τον Απρίλιο του 1941 από τους Γερμανούς διελύθει ο Ελληνικός Στρατός και παρεδόθησαν όλα τα Πυροβόλα. Ο νεοδημιουργηθείς στην Μ. Ανατολή Ελληνικός Στρατός διέθετε δύο Συντάγματα Πεδινού Πυροβολικού με Πυροβόλα 25 λιβρών τα οποία εφοδιάστηκε από την Μ. Βρετανία και με τα οποία συμμετείχε στις μάχες του Ελ Αλαμέιν και του Ρίμινι.
Περίοδος Μεταπολεμική μέχρι το 1952
- Ορειβατικό πυροβόλο 3,7''
- Α/Τ πυροβόλο 6 λιβρών
- Ορειβατικό πυροβόλο 75 χιλ.
- Μέσο πυροβόλο 5,5''
- Α/Α πυροβόλο 40 χιλ.
- Α/Α πυροβόλο 20 χιλ.
Περίοδος 1953 μέχρι σήμερα
Από το 1953 μέχρι και σήμερα το πυροβολικό ακολουθώντας την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας εξελίσσεται διεθνώς. Το Ελληνικό Πυροβολικό ακολούθησε την εξέλιξη αυτή τόσο στην οργάνωσή του όσο και στην προμήθεια σύγχρονων οπλικών συστημάτων.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Με εθνική υπερηφάνεια και συγκίνηση γιορτάστηκε στο Saint Mandrier Sur Mer η επέτειος της λήξης του Α' Παγκοσμίου πολέμου στις 11 Νοεμβρίου 2013. Για την Ελληνική ομογένεια η τελετή στο Saint Mandrier αποκτά ιδιαίτερη σημασία αφού στο στρατιωτικό κοιμητήριο της πόλης αναπαύονται μεταξύ των άλλων 18 Έλληνες στρατιωτικοί που έπεσαν μαχόμενοι υπέρ πίστεως και πατρίδος, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα της Ελληνικής Διασποράς στη Γαλλία.
Στις τελετές προσκλήθηκε και παρέστη ο Ναυτιλιακός Ακόλουθος Μασσαλίας Πλοίαρχος ΛΣ Δημοσθένης Παπαλεονάρδος, ο οποίος κατέθεσε στεφάνι από άνθη κατά τη διάρκεια της τελετής στο στρατιωτικό κοιμητήριο και κατά την οποία ανακρούστηκε ο Εθνικός ύμνος της Ελλάδος, ενώ κυμάτιζε η Ελληνική σημαία. Μια όντως συγκινητική τελετή που αναδεικνύει τη προσφορά της Ελλάδος κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013, πραγματοποιήθηκε στη Βασιλειάδα Καστοριάς, τελετή στη μνήμη του πρώτου πεσόντα Έλληνα Αεροπόρου, Υποσμηναγού Ευάγγελου Γιάνναρη. Την Πολεμική Αεροπορία, εκπροσώπησε ο Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας, Αντιπτέραρχος (Ι) Χρήστος Βαΐτσης.
Ο Ευάγγελος Γιάνναρης γεννήθηκε το 1916 στην Αθήνα.
Τον Σεπτέμβριο του 1936 κατατάχθηκε στο Τμήμα Αξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Αύγουστο του 1939 με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού και το πτυχίο του χειριστή. Κατά την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου υπηρετούσε στο 3/2 Σμήνος Στρατιωτικής Συνεργασίας.
Σκοτώθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1940 κατά την εκτέλεση αποστολής αναγνωρίσεως και βομβαρδισμού στον τομέα ΤΣΔΜ Πίνδου με αεροσκάφος Henschel, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής. Κατά τη διάρκεια της αποστολής το ελληνικό αεροσκάφος δέχτηκε επίθεση ιταλικών καταδιωκτικών και ο χειριστής Αρχισμηνίας Τσάντας, λόγω διατρήσεως του κινητήρα, αναγκάστηκε να το προσγειώσει στη θέση "Προφήτης Ηλίας" της Βασιλειάδας Καστοριάς, ενώ ο παρατηρητής Γιάνναρης ήταν ήδη νεκρός. Έτσι ο Γιάνναρης κατέχει την πρώτη θέση στον πάνθεον των ηρωικών νεκρών αεροπόρων του Ελληνοϊταλικού Πολέμου αλλά είναι ο πρώτος πεσών Έλληνας Αξιωματικός.
Το πρωί της 30ής Οκτωβρίου 1940 παίρνει εντολή να απογειωθεί ως τρίτο πλήρωμα ισάριθμων HENSHEL 126 με χειριστή τον Αρχισμηνία Λεωνίδα Τσάντα, με σκοπό να παράσχουν κάλυψη (αναγνώρισης και βομβαρδισμού) στο Μέτωπο που κάλυπτε το Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας. Πραγματοποιούν αρκετές επιτυχείς "εξόδους".
Στην τελευταία (και μοιραία) δύο ελληνικά HS 126 εμπλέκονται με πέντε ιταλικά καταδιωκτικά Fiat CR 42 της 392ης Μοίρας Δίωξης. Κατά την αερομαχία το αεροσκάφος των Γιάνναρη - Τσάντα δέχεται καταιγισμό πυρών, τα οποία αναγκάζουν τον χειριστή του (μετά από ελιγμούς αποφυγής) να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση με διάτρητο κινητήρα, κοντά στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας έξω από το χωριό Βασιλειάδα του Νομού Καστοριάς.
Εκεί, ο Τσάντας αντιλαμβάνεται ότι ο Γιάνναρης είναι νεκρός από τα πυρά που δέχθηκαν. Έτσι, από νωρίς ο Ευάγγελος Γιάνναρης, μπαίνει στο πάνθεον των Ηρώων και καταλαμβάνει τη θέση του πρώτου πεσόντα Έλληνα Αξιωματικού του ιστορικού Έπους του '40. Η Πατρίδα τίμησε τον Ευάγγελο Γιάνναρη προάγοντας τον μετά θάνατον σε Υποσμηναγό και απονέμοντάς του τον Σταυρό του Ιπταμένου.
Το Νοέμβριο του 2007 σε εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο προς τιμήν του στο χωριό Βασιλειάδα της Καστοριάς τοποθετήθηκε σε πλατεία που πήρε το όνομά του, προτομή του και αεροσκάφος F-104 της Π.Α. - Πηγή
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
