Readiness στην 133 Σμηναρχία Μάχης – Καλύπτοντας το Νότιο Τομέα…

Ρεπορτάζ – Φωτογραφίες ο Γιώργος Λαμπράκης

Στο άκουσμα της λέξης scramble ιπτάμενοι και τεχνικοί της Πολεμικής Αεροπορίας δίνουν μια σκληρή μάχη με το χρόνο. Μία μάχη που θα τους δώσει τη δυνατότητα να βρεθούν σε λίγα λεπτά στον ουρανό του Αιγαίου για να προασπίσουν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο, για τρεις και πλέον δεκαετίες τώρα, η Πολεμική Αεροπορία αποτελεί το μέσο αποτροπής της χώρας μας απέναντι στην ολοένα αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα και τις διεκδικήσεις της Άγκυρας.
Καθημερινά, άνθρωποι και μηχανές δοκιμάζονται κάτω από άκρως ρεαλιστικές συνθήκες. Αίμα, ιδρώτας και κηροζίνη τα συστατικά του ακήρυκτου αεροπορικού πολέμου στο Αιγαίο. Ενός πραγματικού πολέμου σε καιρό ειρήνης…

Μια από τις πλέον κρίσιμες Μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας είναι και 133 Σμηναρχίας Μάχης του Καστελίου Πεδιάδος στο Ηράκλειο της Κρήτης, εκεί όπου φιλοξενούνται σε μόνιμη βάση μαχητικά αεροσκάφη F-16 εκτελώντας καθήκοντα επιφυλακής, με τομέα ευθύνης τον ιδιαίτερα νευραλγικό χώρο του νοτιοανατολικού Αιγαίου.
Είναι η δεύτερη αεροπορική βάση της Κρήτης απ’ όπου επιχειρούν μαχητικά αεροσκάφη, μετά βεβαίως από την 115 Πτέρυγα Μάχης των Χανίων όπου εδρεύουν δύο Μοίρες (340Μ και 343Μ) μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block 52+.

Η εικόνα σε όλες τις αεροπορικές βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας που εδρεύουν οι πολεμικές Μοίρες των αεροσκαφών είναι σχεδόν κοινή. Ιπτάμενο και τεχνικό προσωπικό δίνουν καθημερινά ένα τιτάνιο αγώνα, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας για να βγει το απαιτητικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, οι κατά καιρούς ασκήσεις ή η παρουσία της Π.Α. στο εξωτερικό, αλλά και για να καλυφθούν οι ετοιμότητες των αεροσκαφών επιφυλακής.

Τα πράγματα όμως είναι διαφορετικά αν κάποιος βρεθεί σε ένα αεροδρόμιο που δεν φιλοξενεί μόνιμα μία ή περισσότερες Μοίρες αεροσκαφών, αλλά έχει ως αποκλειστικό καθήκον την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών επιφυλακής που μετασταθμεύουν εκεί.
Την απόλυτη ησυχία (από την άποψη της πτητικής δραστηριότητας) που επικρατεί τις περισσότερες ώρες μπορεί να διαδεχθεί, μέσα σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, ο ήχος των κινητήρων των μαχητικών αεροσκαφών που θα κληθούν να απογειωθούν άμεσα για να αναχαιτίσουν τα άγνωστα ίχνη που παραβιάζουν τον εθνικό εναέριο χώρο της πατρίδας μας. Από την πολύωρη αναμονή, στα πέντε λεπτά – πολλές φορές και λιγότερο – όπου η αδρεναλίνη όλων όσοι εμπλέκονται με τα readiness χτυπάει κόκκινο.

Επίσης, συχνοί επισκέπτες στο αεροδρόμιο του Καστελίου είναι και τα μεταγωγικά αεροσκάφη C-130 που μεταφέρουν το απαραίτητο τεχνικό προσωπικό για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών αλλά και απαραίτητα ανταλλακτικά και υλικά (ανάλογα δηλαδή με το ποια Μοίρα αναλαμβάνει καθήκοντα επιφυλακής και τον τύπο του F-16), από τις μητρικές βάσεις.

Από το αεροδρόμιο του Καστελίου εκτελούνται καθημερινά καθήκοντα ετοιμότητας των πέντε λεπτών με τους πιλότους να παραμένουν στον ειδικό χώρο των readiness, πράγμα που σημαίνει ότι από τη στιγμή που θα δοθεί εντολή για άμεση απογείωση τα αεροσκάφη θα πρέπει να βρίσκονται στον αέρα μέσα σε πέντε λεπτά, ενώ υπάρχει και η κατάσταση της ετοιμότητας των δύο λεπτών όπου οι χειριστές βρίσκονται μέσα στα αεροσκάφη τους και περιμένουν εκεί την εντολή για απογείωση.

Συγκεκριμένα, η Σμηναρχία, εξυπηρετεί τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 που μετασταθμεύουν από την 115 Πτέρυγα Μάχης των Χανίων και τα αεροσκάφη του ίδιου τύπου από την 116 Π.Μ. του Αράξου, για να αναλάβουν αποστολές αναχαίτισης στο νοτιοανατολικό Αιγαίο.
Το αεροδρόμιο του Καστελίου μάλιστα, γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη από μετά την αποχώρηση των μαχητικών αεροσκαφών Mirage F-1CG και την διάλυση της 334 Μοίρας Παντός Καιρού η οποία είχε αναλάβει αυτόν ακριβώς τον ρόλο επιχειρώντας από την 126 Σμηναρχία Μάχης του Ηρακλείου από τον Ιούλιο του 1989 έως τον Ιούλιο του 2000.

Οι εργασίες βέβαια είχαν ξεκινήσει λίγα χρόνια πριν, όταν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 η Πολεμική Αεροπορία έκρινε ότι έπρεπε να αξιοποιηθεί το, ανενεργό μέχρι εκείνη τη στιγμή για εξυπηρέτηση αεροσκαφών επιφυλακής, αεροδρόμιο του Καστελίου με όλα τα απαραίτητα έργα υποδομής ώστε να μπορέσει με επιτυχία να εκπληρώσει την αποστολή του, στο πλαίσιο μάλιστα και του (τότε) Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας-Κύπρου.

Ο ανακατασκευασμένος διάδρομος συνολικού μήκους 9.568 ποδών και ο παράλληλος τροχόδρομος παραδόθηκαν σε χρήση την άνοιξη του 1997 ενώ δύο περίπου χρόνια αργότερα ολοκληρώθηκε και τα έργα φωτεινής σήμανσης, οπότε από το 2000 άρχισαν τα readiness των μαχητικών αεροσκαφών F-16 από το αεροδρόμιο του Καστελίου.

Η αεροπορική βάση διαθέτει σήμερα έναν υπερσύγχρονο πύργο ελέγχου, ραντάρ προσέγγισης, σύστημα TACAN αλλά και επαρκή αριθμό καταφυγίων αεροσκαφών που της δίνουν την ευκαιρία να φιλοξενήσει μεγαλύτερο αριθμό αεροσκαφών, αν αυτό κριθεί απαραίτητο και με βάση τις εκάστοτε ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας.
Μάλιστα, το προσωπικό της Μονάδας έχει ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο κάθε φορά που καλείται να φιλοξενήσει αεροσκάφη και πληρώματα της Π.Α. που συνεκπαιδεύονται, υπό το πρίσμα διαφόρων ασκήσεων.

Η παρουσία της Πολεμικής Αεροπορίας στο Καστέλι και οι ετοιμότητες των αεροσκαφών από την 133 Σμηναρχία Μάχης ,απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερη κρισιμότητα και ενδιαφέρον μετά την μεταφορά και εγκατάσταση στο νησί τον Μάρτιο του 1999, του ρωσικού αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος S-300PMU-1. Από την ημέρα εκείνη και έπειτα η Κρήτη βρίσκεται στο «επίκεντρο του ενδιαφέροντος» για την τουρκική Πολεμική Αεροπορία που επιχειρεί -σχεδόν σε μηνιαία βάση- να φωτογραφίζει από αέρος τις εγκαταστάσεις που φιλοξενούν το αντιαεροπορικό σύστημα ή τις πιθανές θέσεις ανάπτυξής του.

Αν μελετήσει λοιπόν κανείς προσεκτικά τα στοιχεία με τις τουρκικές προκλήσεις στον συγκεκριμένο τομέα, μπορεί να καταλάβει τη σημασία του έργου που επιτελεί καθημερινά το προσωπικό της 133 Σμηναρχίας Μάχης. Ένα έργο που φέρει σε πέρας με απόλυτη επιτυχία χάρη στον επαγγελματισμό, την ευσυνειδησία και το… μεράκι που δεν καταλαβαίνει από ωράρια και αργίες. Άλλωστε, αυτές οι δύο λέξεις είναι άγνωστες για την Πολεμική Αεροπορία…

Ιστορικό του αεροδρομίου του Καστελίου

Η ιστορία της Μονάδος αρχίζει το Νοέμβριο του 1940 με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ομάδα Άγγλων και Ελλήνων τεχνικών άρχισε την μελέτη, την χάραξη και την κατασκευή ενός βοηθητικού διαδρόμου προσγείωσης, τον οποίον όμως στη συνέχεια αχρήστευσαν, λίγες μέρες πριν την έναρξη της Μάχης της Κρήτης.

Τον Ιούνιο του 1941 μετά την κατάληψη του νησιού, οι Γερμανοί, με αναγκαστική εργασία των κατοίκων της περιοχής, ανακατασκεύασαν τον διάδρομο προσγείωσης καθώς και νέα κτίρια και καταφύγια και εγκατέστησαν μία Μοίρα αναγνωριστικών αεροσκαφών. Από το καλοκαίρι του 1941 έως το Μάρτιο του 1943 γίνονταν στο Αεροδρόμιο Καστελίου, ημερησίως, 200 – 400 πτήσεις αεροσκαφών αναγνώρισης και μεταφοράς εφοδίων και πυρομαχικών προς την Βόρεια Αφρική. Μετά την Απελευθέρωση, από το Νοέμβριο του 1944, η Μονάδα άρχισε να λειτουργεί ως Αεροπορικό Απόσπασμα της 115 Πτέρυγας Μάχης.

Από το Μάρτιο του 1951, μέχρι το Νοέμβριο του 1952, η νεοσύστατη τότε ΜΑΚ, εκτέλεσε έργα ανακατασκευής και επέκτασης του Αεροδρομίου και του έδωσε την σημερινή περίπου μορφή. Το Νοέμβριο του 1968, η Μονάδα έγινε Αεροπορικό Απόσπασμα της 126 Σμηναρχίας Μάχης του Ηρακλείου. Τον Ιούλιο του 1974, η Μονάδα μετονομάζεται σε 133 Σμηναρχία Μάχης και εντάσσεται διοικητικά στο Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας, ενώ η Διοίκηση ανατέθηκε στον διοικητή της 126 Σ.Μ. Στην κρίσιμη περίοδο του Κυπριακού, στη Μονάδα μεταστάθμευαν αεροσκάφη F-84F.

Τον Ιούλιο του 1978 τοποθετήθηκε στη Μονάδα διοικητής και από τότε λειτουργεί ως ανεξάρτητη Σμηναρχία της Πολεμικής Αεροπορίας. Εκτός από τα αεροσκάφη F-84F, που συνέχισαν να μετασταθμεύουν και μετά την περίοδο του Κυπριακού, η Μονάδα φιλοξενούσε αεροσκάφη Α-7H Corsair και F-4E Phantom κυρίως σε ασκήσεις και αξιολογήσεις, μέχρι και το 1986. Από τότε και για δέκα περίπου χρόνια το αεροδρόμιο του Καστελίου παρέμενε ουσιαστικά ανενεργό καθώς ο διάδρομος από-προσγειώσεων παρουσίαζε σημαντικές φθορές.

Από τον Ιούνιο του 1995 με απόφαση του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας πραγματοποιήθηκαν εργασίες ανακατασκευής του διαδρόμου και εκσυγχρονισμού στο αεροδρόμιο, οπότε έγινε και πάλι επιχειρησιακό.