Γράφει ο Εμμανουήλ Δασκαλάκης
Η άμυνα και η ασφάλεια είναι δεδομένα αγαθά που στο σύγχρονο περιβάλλον που συνεχώς μεταλλάσσεται πρέπει να δίνονται συνεχώς πόροι για να διασφαλιστούν. Αυτό διότι, κυρίως λόγω της ραγδαίας τεχνολογικής ανάπτυξης, οι απειλές ασφαλείας αυξάνονται ποσοτικά αλλά και σε ένταση, όπως επίσης μεταβάλλονται.
Το ανθρώπινο δυναμικό και η εκπαίδευση του θα είναι ανέκαθεν στο προσκήνιο ως ένα μείζον ζήτημα στα πλαίσια της ασφάλειας. Πλέον όμως, καθοριστικό ρόλο παίζει και ο εξοπλισμός που γίνεται ολοένα και πιο απαραίτητος. Γίνεται λοιπόν αμέσως αντιληπτό πως απαιτείται συνέχεια οικονομική στήριξη στις αρμόδιες υπηρεσίες ασφαλείας κάτι το οποίο ρευστό. Οι ηγέτες των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας οφείλουν να καταγράφουν τις ανάγκες τους και να ζητούν την ενίσχυση από την πολιτική ηγεσία. Εκείνη οφείλει να εξασφαλίσει κατά το δυνατόν επαρκώς τους πόρους που απαιτούνται.
Είναι σύνηθες να υπάρχουν συνθήκες στέρησης πόρων καθώς οι αμυντικοί προϋπολογισμοί και ο προϋπολογισμός για την ασφάλεια της χώρας να είναι περιορισμένοι όπως και το προσωπικό και ο εξοπλισμός. Οι στρατιωτικοί ηγέτες πρέπει να ιεραρχήσουν τις ανταγωνιστικές ανάγκες και να παρακολουθούν την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών με τη διατήρηση των υφιστάμενων επιχειρησιακών δυνατοτήτων. Από εκεί και πέρα υπάρχει το κόστος ευκαιρίας δηλαδή η μια επιλογή να έχει συχνά ως αποτέλεσμα την απώλεια μιας άλλης. Για παράδειγμα, η διάθεση σημαντικών κονδυλίων σε έναν τύπο οπλικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη χρηματοδότηση άλλων. Οι στρατιωτικοί ηγέτες αξιολογούν το κόστος ευκαιρίας που συνεπάγεται κάθε επιλογή για να προσδιορίσουν ποιες επιλογές αποδίδουν τη μεγαλύτερη αξία σε σχέση με τις δαπάνες τους.
Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη πως ένας προϋπολογισμός γίνεται με βάση τις υφιστάμενες απειλές ή στρατηγικές απαιτήσεις αντί της απλής κατανομής κονδυλίων σε συγκεκριμένα προγράμματα. Για παράδειγμα, τη δεδομένη χρονική στιγμή πρέπει να δοθούν κονδύλια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και παράλληλα να μη χαθεί η αμυντική θωράκιση στα εξωτερικά σύνορα της Ελλάδας. Επίσης να δοθεί προσοχή στις απειλές στον κυβερνοχώρο και ίσως μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού μπορεί να κατευθυνθεί στην κυβερνοασφάλεια και τις πληροφορίες αντί για τα συμβατικά οπλικά συστήματα. Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει και η αξιολόγηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων και του προϋπολογισμού.
Στις διαδικασίες κατάρτισης προϋπολογισμού, όπως το πλαίσιο σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατάρτισης των επιχειρησιακών σχεδίων, χρησιμοποιούνται οι οικονομικές αρχές που θα διασφαλίσουν ότι οι πόροι ευθυγραμμίζονται με τις στρατηγικές προτεραιότητες. Τα προγράμματα αξιολογούνται με βάση του κόστους τους, τη δυνητική τους αποτελεσματικότητα και την ικανότητά τους να ικανοποιούν μελλοντικές απαιτήσεις.
Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η αξιολόγηση του πρόσθετου οφέλους που προκύπτει από κάθε πρόσθετη μονάδα πόρων που διατίθεται, γνωστή ως οριακή ανάλυση, και βοηθάει στον προσδιορισμό του κατά πόσον η ενίσχυση μιας συγκεκριμένης ικανότητας (όπως η αύξηση του αριθμού των στρατευμάτων – προσωπικού, η απόκτηση περισσότερου εξοπλισμού ή η παροχή περαιτέρω εκπαίδευσης) θα αποφέρει επαρκείς αποδόσεις. Αντίστοιχα πρέπει να εφαρμόζεται η οριακή ανάλυση για να αποφευχθεί η υπερβολή των δαπανών σε τομείς όπου τα οφέλη μειώνονται. Για παράδειγμα, η συνεχής αύξηση των στρατευμάτων πέρα από ένα ορισμένο όριο μπορεί να προσφέρει ελάχιστα επιπλέον στρατηγικά οφέλη και να επιβαρύνει τους υλικοτεχνικούς πόρους (Αυξημένη και μειώμενη απόδοση).
Όλα τα παραπάνω έχουν ως προϋπόθεση την αγαστή σχέση μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας που πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία και τον διαχωρισμό εξουσιών. Η πολιτική ηγεσία καθορίζει στρατηγικούς στόχους και λαμβάνει αποφάσεις βάσει εθνικών συμφερόντων, ενώ η στρατιωτική ηγεσία εκτελεί τις εντολές, να επισημαίνει ανάγκες και να είναι βέβαιη για το αξιόμαχο των δυνάμεων της εφαρμόζοντας την τακτική και επιχειρησιακή στρατηγική. Η αποτελεσματική συνεργασία απαιτεί αμοιβαίο σεβασμό και σαφή κατανόηση ρόλων.
Ο Εμμανουήλ Δασκαλάκης είναι Αξιωματικός ΠΣ. Κατέχει πτυχίο Γεωλογίας όπως επίσης και δύο μεταπτυχιακούς τίτλους (MBA & MSc Διαχείρησης Καταστροφών & Κρίσεων). Επίσης είναι απόφοιτος ΙΕΚ ”Στέλεχος Ασφαλείας Προσώπων και Υποδομών”. Είναι Διαλέκτης στην Πυροσβεστική Ακαδημία, εκπαιδευτής ΣΑΕΚ και αρθρογράφος.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook – ακολουθείστε μας στο twitter και στο linkedin
