Του Δρα Άριστου Αριστοτέλους*
Η πανηγυρική εκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας σημαίνει ότι η Κύπρος και ασφαλώς ο υπόλοιπος κόσμος θα συνεχίσουν να τον έχουν απέναντι τους και την επόμενη πενταετία και πιθανότατα δεκαετία. Το θέμα βέβαια είναι πώς θα λειτουργήσει από τη νέα του θέση ο Τούρκος πρόεδρος, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ενόψει αυξημένων εξουσιών.
Είναι σαφές ότι ο Ερντογάν για να διατηρήσει για τον εαυτό του τον καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων, θα φροντίσει να προωθήσει ή αξιοποιήσει σχετικές συνταγματικές ρυθμίσεις και να μεταφέρει σημαντικές εξουσίες από το Κοινοβούλιο και τον Πρωθυπουργό στον Πρόεδρο της χώρας. Για να επιτύχει τους σκοπούς του θα φροντίσει ώστε ο διάδοχός του στην πρωθυπουργία να είναι της απόλυτης εμπιστοσύνης του και ότι ο ίδιος θα έχει έλεγχο στις κυβερνητικές αποφάσεις.
Παρά την διακήρυξη του ότι θα είναι πρόεδρος όλο των Τούρκων και την έκκληση για παραμερισμό των διαφορών μεταξύ αντιπάλων στρατοπέδων, ωστόσο τα γεγονότα των τελευταίων ετών και η πολιτική ζωή στην Τουρκία, που βασικά είναι πολωμένη μεταξύ κεμαλικών και συντηρητικών ( ισλαμιστών), κάθε άλλο παρά δείχνει ότι θα υπάρξει συναίνεση και συμβιβασμός. Τυχόν υλοποίηση δηλώσεων συνεργατών του, όπως για παράδειγμα ότι θα πρέπει να απαγορεύεται στις γυναίκες να γελάνε δημόσια, θα προκαλέσουν νέες συγκρούσεις στο εσωτερικό. Ακόμη και ανάμεσα στο συντηρητικό στρατόπεδο υπάρχουν σοβαρές εστίες σύγκρουσης. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα διακηρύξει ότι θα ξεριζώσει το «παράλληλο κράτος» των ισλαμιστών οπαδών του κινήματος Γκιουλέν, που απετέλεσαν την κυριότερη πηγή αποκαλύψεων περί διαφθοράς του ιδίου και της κυβέρνησης του.
Ωστόσο, τα οικονομικά σκάνδαλα και η διαφθορά που βγήκαν στην επιφάνεια, η βίαιη καταστολή διαδηλώσεων, η φίμωση των ΜΜΕ, ο περιορισμός των ατομικών ελευθεριών και άλλα, δεν επηρέασαν το εκλογικό αποτέλεσμα για τον Ερντογάν. Αντίθετα ίσως να το ερμηνεύσει ως επικρότηση αυτής της συμπεριφοράς, γεγονός που θα τον οδηγήσει σε παρόμοιου είδους ή χειρότερες πρακτικές σε αντιδράσεις που θα προκύψουν στην πολιτική του.
Βέβαια, την ίδια ώρα, με την ανάληψη υπερεξουσιών και το προσωποπαγές καθεστώς που δημιουργεί, ο Ερντογάν καθίσταται ο ίδιος παράγοντας γεωπολιτικών επιδράσεων στη γύρω περιοχή. Ο ρόλος του καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός σε μια περίοδο όπου η Τουρκία περιτριγυρίζεται από σοβαρές προκλήσεις και απειλές στις οποίες πρέπει να απαντήσει. Το ουκρανικό για παράδειγμα, μπορεί να επηρεάσει άμεσα την ασφάλεια της Τουρκίας αλλά και τα οικονομικά συμφέροντα της με τη Μόσχα. Η κρίση στο Ιράκ την βρίσκει επίσης μπλεγμένη, τόσο με τις κουρδικές περιφερειακές αρχές στον τομέα της ενέργειας, αλλά και αντιμέτωπη με τη δυσαρέσκεια της κεντρικής κυβέρνησης στη Βαγδάτη, ενώ ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η δράση του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ.
Σοβαρή εστία κινδύνων παραμένει για την Τουρκία η κατάσταση στη Συρία, ενώ το θέμα των διαταραγμένων σχέσεων με το Ισραήλ βρίσκεται σε συνεχή εκκρεμότητα. Αμερικανοί και Ισραηλινοί καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για την αναβίωση της συμμαχίας Άγκυρας – Τελ Αβίβ, όπου ενδεχόμενα να υπάρξει πρόοδος. Στην προσπάθεια αυτή αξιοποιούνται και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ, ελπίζοντας ότι θα εμπλέξουν και την Κύπρο, την ύπαρξη της οποίας όμως ο Ερντογάν επιμένει και θα συνεχίσει να παραγνωρίζει. Επίσης με αδιέξοδη την πολιτική του όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και η αδυναμία των ΗΠΑ να ασκήσουν πραγματική πίεση στον Ερντογάν, που τον χρειάζονται ως σύμμαχο στην περιοχή, είναι δύσκολο να δει κανείς οποιαδήποτε θετική στροφή του στο Κυπριακό και κατ’ επέκταση στη στάση του κ. Έρογλου στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων.
*Τέως Βουλευτής, ειδικός σε θέματα άμυνας και στρατηγικής
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ http://strategy-cy.com
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
