Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης
Το defenceline.gr συνεχίζει τα δημοσιεύματα και τις ιστορικές αναφορές που σαν στόχο έχουν να φωτίσουν τα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης, με την οποία έληξε ουσιαστικά η κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τον Μάιο του 1941.
Στην Κρήτη, στο νησί των Γενναίων έμελλε να γραφτούν οι τελευταίες χρυσές σελίδες στο βιβλίο της ιστορίας μας για την πρώτη φάση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα κεφάλαιο που ξεκίνησε να γράφεται το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου με την απρόκλητη επίθεση των Ιταλικών στρατιωτικών δυνάμεων εναντίον της Ελλάδας στην ελληνοαλβανικό μεθόριο. Την επομένη της Μάχης της Κρήτης, ξεκίνησε το κεφάλαιο της Κατοχής και της Αντίστασης…
Το πρώτο μέρος του αφιερώματος παρουσίασε τα γεγονότα πριν από την έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στο νησί και την ενίσχυση της άμυνας της Κρήτης με στρατεύματα της Κοινοπολιτείας αλλά και Ελληνικών τμημάτων.
Το δεύτερο μέρος, παρουσίασε το χρονικό της Μάχης της Κρήτης, τις σημαντικότερες ημερομηνίες – σταθμούς που προηγήθηκαν, αλλά και τα δραματικά γεγονότα που σημειώθηκαν στο νησί από την έναρξη έως και την λήξη της Γερμανικής εισβολής.
Στο τρίτο μέρος, εξετάζουμε τους λόγους για τους οποίους η Κρήτη ήταν ένα στρατηγικής σημασίας νησί τόσο για τους Συμμάχους, όσο και για τους Γερμανούς, καθώς η γεωστρατηγική θέση της ήταν γνωστή και … πολύτιμη στους μεγάλους αντιπάλους του Β’ ΠΠ.
Η Στρατιωτική Αξία του Νησιού
Η Κρήτη, βρίσκεται στο μέσον της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, αποτελεί φυσικό τμήμα της προστατευτικής γραμμής Γιβραλτάρ – Μάλτα – Κύπρος – Συρία. Από την Κρήτη και μόνον ήταν δυνατόν να εκτελούνται κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι από της διώρυγας του Σουέζ προς την Μ. Βρετανία μεταφορές, από τις πηγές ανεφοδιασμού της Αυστραλίας και Ινδίας, ως και από την Μεγάλη Βρετανία προς την Μ. Ανατολή για τις ανάγκες των εκεί διεξαγόμενων επιχειρήσεων.
Ευνόητη είναι η μεγάλη σημασία την οποία είχε για τους Βρετανούς, η παρ’ αυτών κατοχή του νησιού ή τουλάχιστον η παραμονή του νησιού σε φίλια χέρια. Κατεχόμενη λοιπόν, από τις συμμαχικές δυνάμεις, η Κρήτη παρείχε τα παρακάτω πλεονεκτήματα :
(1) Παρενέβαλε μεγάλες δυσχέρειες στην εχθρική αεροπορία για την διενέργεια προσβολών κατά των στην Βόρεια Αφρική Βρετανικών βάσεων, των εχθρικών αεροπορικών δυνάμεων που ήταν υποχρεωμένοι να εξορμούν από απομακρυσμένα αεροδρόμια.
(2) Μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους συμμάχους ως προκεχωρημένη αεροναυτική βάση, η οποία θα αποτελούσε σοβαρή απειλή κατά των Ρουμανικών πηγών πετρελαίου και των υπολοίπων στην Ν.Α. Ευρώπη στόχων και περισσότερο των αμφιβίων επιχειρήσεων προς τις ακτές και τα νησιά του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, η οποία Κρήτη θα έλεγχε την θαλάσσια και εναέρια επικοινωνία με την υπόλοιπη Ευρώπη. Το νησί μειονεκτούσε στο ότι οι ζωτικοί χώροι του βρίσκονται επί της βόρειας ακτής, εύκολοι σε αιφνιδιαστική από αέρος προσβολή.
(3) Επιπλέον η Κρήτη ήταν πολύτιμο εθνικό έδαφος, η δε διατήρηση αυτής ελεύθερης, είχε τεράστια εθνική, ηθική και πολιτική σημασία για την Ελλάδα, γιατί στην εξεταζόμενη χρονική περίοδον ήταν το μόνον ελεύθερο τμήμα της Ελληνικής επικρατείας που διαθέτει Ελληνική και Βρετανική πολεμική Ισχύ και ήταν ακόμη η έννοια και η ουσία του Ελευθέρου Ελληνικού Κράτους, με την παρουσία του Βασιλέως, της Κυβέρνησης, καθώς και των εθνικών ένοπλων δυνάμεων.
Αντιθέτως, καταλαμβανόμενη η Κρήτη από τις δυνάμεις του Άξονα, παρείχε στις δυνάμεις αυτού τα εξής στρατηγικά πλεονεκτήματα:
(1) Επέτρεπε την άμεση αεροπορική απειλή των δια της Μεσογείου διενεργουμένων μεταφορών των αντιπάλων του και εναντίον τού Βρετανικού Στόλου, τον όποιον θα μπορούσε να απωθήσει προς τα παράλια της Βορείου Αφρικής και να διευκολύνει κατόπιν τούτου την δράση του Ιταλικού Στόλου στην Μεσόγειο.
(2) Αποτελούσε βάση εξορμήσεως προς τον χώρο της Μέσης Ανατολής και γενικότερα της Βορείου Αφρικής.
(3) Καθιστά, την Τουρκία να παραμείνει ουδέτερη ή φίλη του Άξονα, και τό Αιγαίο μια φιλογερμανική και φιλοαξονική λίμνη επικοινωνίας χωρίς καμία ναυτική ενόχληση με τα λιμάνια του Ευξείνου, όπως και της Αδριατικής διάμεσου του Ισθμού της Κορίνθου.
Η Εδαφική Διαμόρφωση – Εγκαταστάσεις
Από απόψεως μορφολογίας του εδάφους, η Κρήτη κατά το μεγαλύτερο τμήμα της είναι ορεινή, διασχισμένη καθ’ όλην την έκταση τής από Δυτικά προς Ανατολικά από ψηλά και απόκρημνα βουνά. Στο Βόρειο διαμέρισμα, λόγω των ομαλών κλίσεων των προς την θάλασσα κατερχομένων αντερεισμάτων, δημιουργούνται πολύ ευρείες κοιλάδες, ομαλοί αιγιαλοί με αμμώδεις ακτές και φυσικοί λιμένες, όπως η κοιλάδα Αλικυανού – Αγυϊάς, οι αιγιαλοί Καοτελλίου, Γεωργιουπόλεως, Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, πολύ κατάλληλοι για αποβάσεις από θαλάσσης ή αέρος και ο λιμένας της Σούδας.
Αντιθέτως στο Νότιο διαμέρισμα, λόγω των απότομων κλίσεων των οροσειρών μέχρι τη θάλασσα, δεν υπάρχουν φυσικοί λιμένες, εκτός μικρών όρμων, όπως της Χώρας Σφακιών. Από απόψεως συγκοινωνιών, η μόνη κυρία οδική αρτηρία έβαινε κατά μήκος τής Βόρειας ακτής, σκυρόστρωτος κατ’ εκείνη την εποχή, και συνέδεε το Καστέλλι με το Μάλεμε, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, τον Άγιο Νικόλαο και την Σητεία και προς Νότο την Ιεράπετρα. Ακόμη χειρότερα ήταν η κατάσταση των κατευθυνόμενων οδών από Βορρά προς Νότο.
Από το Μάλεμε προς Παλαιοχώραν και από το Ηράκλειο προς το Τυμπάκι αμαξιτοί οδοί απλής κυκλοφορίας κατευθύνονταν προς τις Νότιες ακτές, ενώ 5 χιλ. ανατολικά της Σούδας και από το Ρέθυμνο, παρόμοιοι οδοί έφθαναν περί τα δύο χιλιόμετρα άνωθεν των όρμων Χώρας Σφακιών και της Πλάκας, αντιστοίχως. Το Ηράκλειο είχε εκσυγχρονισμένες λιμενικές εγκαταστάσεις, στις όποιες μπορούσαν να δένουν πλοία εκτοπίσματος μέχρι 3000 τόννων, ενώ στον κόλπον της Σούδας δεν υπήρχαν σοβαρές εγκαταστάσεις.
Στα Χανιά οι παλιές προκυμαίες δεν μπορούσαν να δεχθούν τίποτε άλλο παρά μόνον πολύ μικρά σκάφη και στο Ρέθυμνο τα πλοία μπορούσαν να εκφορτωθούν μόνον δια φορτηγίδων. Ένα σύγχρονο για εκείνη την εποχή αεροδρόμιο είχε κατασκευασθεί στο Ηράκλειο, ενώ στο Μάλεμε ένας ημιτελής διάδρομος προσγειώσεως ήταν διευθετημένος επί της άμμου και στο Ρέθυμνο μία στενή λωρίδα προσγειώσεως έβαινε παραλλήλως προς τον δρόμο 10 χιλ. ανατολικά της πόλης, πλησίον του χωριού Πηγή.
Στο Μάλεμε και το Ρέθυμνο οι διάδρομοι προσγειώσεως δεν επιτρέπουν την προσγείωση καταδιωκτικών αεροπλάνων και μόνον το αεροδρόμιο του Ηρακλείου ήταν κατάλληλο προς τούτο. Από πλευράς επικοινωνιών, οι τηλεγραφικές και τηλεφωνικές ήταν στοιχειώδεις, ενώ βαθιά υποβρύχια καλώδια συνέδεαν την Σούδα και το Ηράκλειο με την Αλεξάνδρεια.
Πηγές
http://greekworldhistory.blogspot.gr/
http://www.geetha.mil.gr
http://www.sa-snd.gr
http://www.kairatos.com.gr
http://historyreport.gr
http://www.kar.org.gr
http://www.krassanakis.gr
http://stratistoria.wordpress.com
http://www.pi.ac.cy
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter