Η νέα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στον τομέα της άμυνας, υπό τον τίτλο «Επανεξοπλισμός της Ευρώπης» (ReArm Europe), ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργώντας ταυτόχρονα νέες ισορροπίες και προκλήσεις. Παρότι η Τουρκία δεν είναι κράτος-μέλος της ΕΕ, επιδιώκει ενεργά να αποκτήσει ρόλο στον αμυντικό αυτό σχεδιασμό.
Η πρόταση παρουσιάστηκε επίσημα στις 4 Μαρτίου 2025 από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και στοχεύει στην ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων του ευρωπαϊκού μπλοκ. Το συνοδευτικό κείμενο — η Λευκή Βίβλος για την Ευρωπαϊκή Άμυνα — αποκλείει εξ αρχής εταιρείες που δεν εδρεύουν εντός της ΕΕ. Ωστόσο, αφήνονται «παραθυράκια» για υποψήφιες προς ένταξη χώρες ή για εκείνες που έχουν ήδη υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με την Ένωση.
Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία επιχειρεί να αξιοποιήσει τη στρατηγική της θέση και τον ρόλο διαμεσολαβητή που έχει αναπτύξει στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, με τις Βρυξέλλες να παρακολουθούν με προσοχή. Η σταδιακή οικοδόμηση της διπλωματικής εικόνας της Άγκυρας, μαζί με τη γεωπολιτική της επιρροή στη Μέση Ανατολή, φαίνεται πως ενισχύει τις φιλοδοξίες της.
Την ίδια ώρα, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των 27 κρατών-μελών της ΕΕ συμφώνησαν κατ’ αρχήν ότι τρίτες χώρες μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση των 150 δισ. ευρώ του ευρωπαϊκού αμυντικού μηχανισμού. Η πολωνική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ έχει ήδη κυκλοφορήσει το τελικό κείμενο προς τα κράτη-μέλη, ενώ Πολωνία, Γερμανία και Ιταλία εμφανίζονται ανοιχτές στην ενσωμάτωση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
Το 2024, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, η Τουρκία κατέλαβε την 11η θέση παγκοσμίως στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, ενισχύοντας παράλληλα τις εξαγωγές της και τις διπλωματικές σχέσεις με χώρες-πελάτες.
Ενδεικτική είναι η επικείμενη συνεργασία Ιταλίας-Τουρκίας, με επίκεντρο την εταιρεία Baykar, η οποία αποκτά τμήμα της ιταλικής Piaggio Aerospace — απόφαση που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 και αφορά την παραγωγή UAVs. Η Baykar, συμφερόντων του γαμπρού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποτελεί αιχμή του δόρατος στην εξαγωγική στρατηγική της Άγκυρας.
Στον ευρύτερο σχεδιασμό, σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει και το παράδειγμα της Βρετανίας, η οποία, αν και εκτός ΕΕ, προχώρησε σε νέες συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με την Ένωση, δίνοντας στην Τουρκία ένα πιθανό «μοντέλο» εισόδου στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, παρά τις ενστάσεις που διατυπώνουν η Λευκωσία και η Αθήνα.
Οι αντιδράσεις Δένδια και Πάλμα
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, συμμετείχε χθες, Τρίτη 20 Μαΐου 2025, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σύνθεση Υπουργών Άμυνας, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας υπενθύμισε κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου, σχετικά με τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων κρατών στο σχέδιο ReArm Europe, τη θέση της Ελλάδας ότι είναι απαραίτητο σε αυτό το εγχείρημα να συμμετέχουν χώρες οι οποίες σέβονται και ασπάζονται το αξιακό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επισήμανε επίσης ότι δε νοείται να μετέχουν αδιάκριτα σε αυτό το ευρωπαϊκό εγχείρημα χώρες που απειλούν κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δεν αναγνωρίζουν, επίσης, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν ασπάζονται τους ίδιους κανόνες Δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
« Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί. Και η Ελλάδα έχει επανειλημμένως τονίσει ότι είναι απαραίτητο σε αυτό το εγχείρημα να συμμετέχουν χώρες οι οποίες σέβονται και ασπάζονται το αξιακό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δεν νοείται να μετέχουν αδιάκριτα στο ευρωπαϊκό εγχείρημα χώρες που απειλούν άλλες χώρες, και μάλιστα μέλη της ΕΕ, που δεν αναγνωρίζουν άλλες χώρες, και μάλιστα μέλη της ΕΕ, που δεν ασπάζονται τους ίδιους κανόνες Δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δεν μπορούμε να υπερασπίσουμε την Ευρώπη εάν ο εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών», υπογράμμισε ο κ. Δένδιας.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Βασίλης Πάλμας επεσήμανε το γεγονός ότι το περιβάλλον ασφαλείας είναι ραγδαία μεταβαλλόμενο και η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει ένα εχθρικό περιβάλλον στην ανατολική και νότια περιφέρειά της, τονίζοντας παράλληλα τις διαχρονικές απειλές και την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Κύπρου, η οποία αυξάνει την ένταση και διαμορφώνει συνθήκες για πρόκληση συγκρούσεων στην περιοχή.
Συμμετείχα στη συνάντηση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CFA, Ministers of Defence level) και στις εργασίες του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA). Συζητήσαμε, θέματα που αφορούν τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την… pic.twitter.com/vitVoXFJWG
— Vasilis Palmas (@PalmasVasilis) May 20, 2025
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook – ακολουθείστε μας στο X στο linkedin και στο Youtube
