Από τις 28 Μαΐου έως την 1η Ιουνίου 1941, αποχωρούν από τη Σούδα και τα Σφακιά Κρήτης περίπου 15.000 Βρετανοί, οι οποίοι μεταφέρονται στην Αίγυπτο. Εκείνοι, που δεν μπορούν να απομακρυνθούν, εξουσιοδοτούνται να συνθηκολογήσουν. Για την άμυνα του νησιού είχαν διατεθεί δυνάμεις του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος από 1.512 αξιωματικούς και 29.900 οπλίτες.
Οι ελληνικές δυνάμεις εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες με ατέλεια, ήταν η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, η Σχολή Οπλιτών Χωροφυλακής, 8 τάγματα νεοσύλλεκτων οπλιτών, δηλαδή 474 αξιωματικοί, 10.977 οπλίτες και 3.000-4.000 ένοπλοι πολίτες.
Οι Γερμανοί διέθεσαν 22.750 αξιωματικούς και οπλίτες και 1.370 αεροσκάφη. Οι απώλειές τους ξεπέρασαν τους 8.000 άνδρες, 220 καταστρεμμένα αεροπλάνα και 150, που υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Γράφει ο Αριστομένης Συγγελάκης*
«Όταν η Μάχη τέλειωσε, ο στρατός είχε νικήσει. Μα οι γυναίκες των ηττημένων που είχαν χάσει παιδιά, αδέρφια, πατεράδες ή συζύγους, κατέβηκαν στο γιαλό, σκαρφάλωσαν στα βουνά και, όπου βρήκαν νεκρό σώμα εχθρού, το τίμησαν: το έπλυναν και το έθαψαν, όπως του έπρεπε. Ο νεκρός δεν ήταν πια εχθρός. Ήταν ο άταφος αδελφός. Κι αυτές ήταν οι εγγονές της Αντιγόνης, που έκαναν το χρέος τους απέναντι στους νεκρούς. Την ίδια ώρα, οι νικητές έμπαιναν στην Κάνδανο. Στην περιοχή γύρω από το χωριό είχαν χάσει 27 άντρες. Και τότε, ΩΣ ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ, πήραν μια πρωτοφανή ακόμα και για καιρό πολέμου απόφαση: σκότωσαν όσους από τους κατοίκους βρήκαν και ξεθεμέλιωσαν το χωριό. Φεύγοντας, περήφανοι για το έργο τους, άφησαν και σχετικές πινακίδες! Αναζητήστε τις στο διαδίκτυο...». (Επιστολή του Μανώλη Γλέζου στη "Die Welt", 3.5.2013).
Η Μάχη της Κρήτης αποτελεί το μοναδικό, έως τότε, παράδειγμα καθολικής, πάνδημης, αντίστασης ενός λαού απέναντι σε ένα κράτος – εισβολέα. Ο ηρωικός λαός της Κρήτης αμυνόμενος με πείσμα κι αυταπάρνηση, με τα όπλα των προγόνων του ή ακόμη και με γυμνά χέρια, προκάλεσε βαρύτατες απώλειες στις γερμανικές δυνάμεις και κέρδισε τον παγκόσμιο θαυμασμό, αναγκάζοντας παράλληλα τον Χίτλερ να αποσύρει οριστικά το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών. Περισσότερες από 600 μικρές και μεγάλες ομάδες κατοίκων του νησιού συγκροτήθηκαν σε χρόνο – ρεκόρ και πήραν την υπόθεση στα χέρια τους. Γράμματα και ράσο, αλέτρι και μυστρί, βρέθηκαν μαζί στον υπέρ πάντων αγώναυπεράσπισης της πατρίδας, εθελοντές στον πόλεμο και στον θάνατο. Δεν χρειάστηκε ούτε διαταγή, ούτε εκπαίδευση στρατιωτική για να πολεμήσουν οι Κρητικοί τον εχθρό. Ήταν μια πανίσχυρη εσωτερική παρόρμηση, μία ιστορική υποχρέωση, ένα ιερό καθήκον.
Αν δεν υπήρχε η εγκληματική ανευθυνότητα, στα όρια της προδοσίας, της«μεταξικής» ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των συμμάχων Άγγλων η Κρήτη θα είχε κρατήσει: ο αφοπλισμός των Κρητών πριν τον πόλεμο λόγω του φόβου του Μεταξά (και στη συνέχεια και των Άγγλων) για επικείμενη κρητική εξέγερση, η ανεξήγητη και ύποπτη μη θωράκιση (στρατιωτική, από πλευράς αεροπορικής κάλυψης αλλά και τηλεπικοινωνιών, οδικού δικτύου και τεχνικών υποδομών) της νήσου πριν την εισβολή κι ενώ ήταν δεδομένος ο σχεδιασμός των Γερμανών για την κατάληψή της, η αποστολή της 5ης Μεραρχίας Κρητώνστο Αλβανικό Μέτωπο και η μη επιστροφή της στην Κρήτη αμέσως μετά την κατάρρευση του Μετώπου, η απαγόρευση εξοπλισμού των πολιτών με εντολή Μανιαδάκη, λίγο πριν την έναρξη της εισβολής και παρά την παρουσία στο λιμένα της Σούδας του γεμάτου όπλα και πυρομαχικά πλοίου «Θαμώνη» (το οποίο και τελικά βύθισαν οι Γερμανοί) και, τέλος, η μησυγκρότηση Πολιτοφυλακής, παρά τα αγωνιώδη αιτήματα του κρητικού λαού είναι μερικά μόνο από τα τραγικά λάθη που επέτρεψαν την εκπόρθηση της Κρήτης από τα γερμανικά στρατεύματα. Η σύσταση, μάλιστα, της ελληνικής και αγγλικής στρατιωτικής διοίκησης Κρήτης στις 11 Μαΐου 1941 προς τους κατοίκους της Κρήτης να απομακρύνονται από τα σημεία της επίθεσης και να κλείνονται στα σπίτια τους δείχνει ότι την Αντίσταση του κρητικού λαού δεν την φοβούνταν μόνο οι Γερμανοί!
Όμως ο Κρητικός λαός πλήρωσε σκληρά την «αυθάδειά» του να αντισταθεί στον αήττητο έως τότε Άξονα: η «μαύρη Παρασκευή» 23 Μαΐου 1941, όπου το 1/3 του Ηρακλείου ισοπεδώθηκε και πολλοί πολίτες έχασαν τη ζωή τους από τους βομβαρδισμούς της Λουφτβάφε συνοδεύτηκε από σειρά μαζικών εκτελέσεων και Ολοκαυτωμάτων. Η Κρήτη έχει το ηρωικό αλλά και συνάμα τραγικό προνόμιο να αποτελεί τον τόπο όπου για πρώτη φορά υλοποιήθηκε το αποκρουστικό δόγμα της συλλογικής ευθύνης και συντελέσθηκαν οι πρώτες σφαγές αμάχων στην Ευρώπη: Μισσύρια Περιβολίου Ρεθύμνου 23 και 24.5 καιΚακόπετρος Χανίων 24.5.1941, Αστέρι Ρεθύμνου 1.6 και τις επόμενες δύο μέρες Άδελε, Παγκαλοχώρι και Λουτρά Ρεθύμνου, Κοντομαρί, Φλώρια, Πρασές και Κάνδανος Χανίων,εκτελέσεις των 12 μαρτύρων στο Ηράκλειο.
Συνολικά, περίπου 2.000 Κρητικοί δολοφονούνται αμέσως μετά τη Μάχη της Κρήτης. Για να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα και να «νομιμοποιηθούν» οι απάνθρωπες αυτές πράξεις, που πραγματικό στόχο είχαν να εκδικηθούν και να τρομοκρατήσουν τον κρητικό λαό, κατασκευάζεται, κατά την πάγια πρακτική του Γ' Ράιχ, μια καθ' ολοκληρίαν ψεύτικη εικόνα «αγριοτήτων» στις οποίες, δήθεν, επιδόθηκαν οι Κρητικοί. Ο ίδιος ο Bruno Braüer, μετέπειτα διοικητής του «Φρουρίου Κρήτη», χλεύασε ως κατασκευασμένους τους δήθεν «βασανισμούς» και «ακρωτηριασμούς» Γερμανών αλεξιπτωτιστών από τους μαχόμενους υπέρ πατρίδας και ελευθερίας Κρήτες πολίτες.
Την συγκλονιστική και άκρως αποκαλυπτική αναφορά του Μανώλη Γλέζου ότι οι Κρητικοί τίμησαν τους νεκρούς της Βέρμαχτ, έπλυναν και κήδεψαν τα νεκρά σώματα των Γερμανών, τηρώντας τις παραδόσεις του κρητικού και του ελληνικού λαού, που ξέρει να αγωνίζεται, δίνοντας τα πάντα για την ελευθερία αλλά ξέρει και να συμπεριφέρεται με ανθρωπιά και σεβασμό απέναντι στον αντίπαλο, έρχεται να επικυρώσει και ένα αυθεντικόπεριστατικό που πρόσφατα υπέπεσε στην αντίληψή μου: όπως μου αφηγήθηκε το ζεύγος Ελένης και Λεωνίδα Παναγιωτάκη, οι οποίοι πριν 40 χρόνια ήταν φοιτητές στη Γερμανία,ενώ περπατούσαν στο Μέρινγκεν, λίγο έξω από τη Στουτγάρδη, συνάντησαν έναν Γερμανόαγρότη και του ζήτησαν να αγοράσουν λαχανικά. Μόλις ο τελευταίος έμαθε ότι κατάγονται από την Κρήτη, τους αφηγήθηκε με ενθουσιασμό την προσωπική του εμπειρία: κατά την πτώση του ως αλεξιπτωτιστής σε κρητικό έδαφος (πιθανότατα στο Ηράκλειο) είχε τραυματιστεί βαρύτατα και σώθηκε χάρη στην εξαιρετική φροντίδα, που με ζεστασιά και αφοσίωση του παρείχε το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του Πανανείου. Αυτό το γεγονός, που έκανε τον πρώην αλεξιπτωτιστή της Βέρμαχτ να τρέφει τις καλύτερες αναμνήσεις από την Κρήτη και τον λαό της, απαντά με τον καλύτερο τρόπο στα μυθεύματα περί κακομεταχείρισης των Γερμανών.
Όμως οι Γερμανοί κάθε άλλο παρά εκτίμησαν την σπάνια λεβεντιά των Κρητικών: τον ηρωισμό, την αυτοθυσία τους για να υπερασπισθούν τα πάτρια εδάφη αλλά και τον ανθρωπισμό και τη φιλευσπλαχνία τους. Το αδούλωτο φρόνημα του κρητικού λαού δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό από τους σχεδιαστές της ναζιστικής νέας τάξης πραγμάτων κι αυτή ήταν η πραγματική αιτία των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας που οι Γερμανοί επιτέλεσαν στην Κρήτη, με μια μεθοδικότητα που σοκάρει. Ωστόσο, παρά τη ναζιστική τρομοκρατία ο υπερήφανος και αδούλωτος λαός της Κρήτης δεν κάμφθηκε: Kατά παγκόσμια πρωτοτυπία, πριν ακόμη πέσει η Κρήτη, στις 30 Μαΐου, συγκροτείται η πρώτη αντιστασιακή ομάδα! Έως τις 15 Αυγούστου 1941, δηλαδή μέσα στους πρώτους 2,5 μήνες της Κατοχής, δημιουργούνται στην Κρήτη ένα πλήθος αντιστασιακών οργανώσεων: H Κρητική Εθνική Επαναστατική Επιτροπή με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Ραυτόπουλο, τοΠαγκρήτιο Απελευθερωτικό Μέτωπο που συγκρότησαν οι 9 αριστεροί πολιτικοί εξόριστοι που δραπέτευσαν από τη Φολέγανδρο, η Ανώτατη Επιτροπή Αγώνος Κρήτης από τους Ανδρέα Παπαδάκη, Ιωάννη Παϊζη, Ιωάννη Ιωαννίδη και Ανδρέα Πολέντα, η Ανεξάρτητη Ομάδα Ανωγείων υπό τον Γιάννη Δραμουντάνη ή Στεφανογιάννη, η ομάδα του Μανόλη Μπαντουβά και η ομάδα του Γιώργη Πετρακογιώργη. Ακολουθούν οι ομάδες του Αντώνη Γρηγοράκη ή Σατανά από τον Κρουσώνα, το «Τάγμα Θανάτου» υπό τον Βασίλη Πατεράκη από το Κουστογέρακο Σελίνου, η ομάδα του Αδάμ Κρασανάκη στο Λασίθι, του Κωνσταντίνου Μπασιά στη μονή Σελίνου, του Γεωργίου Καρκάνη στο Ασκύφου, του Ε. Μανουσέλη στον Καλλικράτη και πολλές ακόμη μικρότερες αντιστασιακές ομάδες. Όλες οι αντάρτικες οργανώσεις και ομάδες σε συνεργασία με το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, την Ε.Ο.Κ. δίνουν σκληρή μάχη εναντίον των κατακτητών, συμβάλλοντας τελικά στη συντριβή του χιτλερισμού και την απελευθέρωση της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Όμως 70 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον ναζιστικό ζυγό, ο ελληνικός λαός δικαίως αγανακτεί διότι ακόμη δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη. Δεν έχει δοθεί καμία αποζημίωση, καμία επανόρθωση, καμία αποκατάσταση! Γιατί άραγε; Μήπως γιατί ακόμη οι Γερμανοί δεν μπορούν να συγχωρήσουν στο λαό μας το ανυπόταχτο φρόνημα και τη λεβέντικη αντίστασή του στη ναζιστική λαίλαπα; Ή μήπως γιατί φοβούνται μια νέα «Μάχη της Κρήτης», που θα ακυρώσει τα σχέδιά τους για την οριστική καθυπόταξη της Ευρώπης στον νέο Άξονα Βερολίνου - Βρυξελλών;
Η ορμητική επαναφορά του θέματος της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών στο προσκήνιο της επικαιρότητας, και μάλιστα για πρώτη φορά ως διακύβευμα των ευρωεκλογών, ευλόγως δημιουργεί υψηλές προσδοκίες στον ελληνικό λαό για δικαιοσύνη και αποζημίωση. Αποτελεί όμως και μια ενδόμυχη ελπίδα για τους λαούς της Ευρώπης - και συνεπώς πεδίο σύναψης νέων συμμαχιών - ότι η «γερμανική Ευρώπη» θα μείνει στα χαρτιά, ότι η ευρωπαϊκή ιδέα θα επικρατήσει εν τέλει των νεοϊμπεριαλιστικών σχεδιασμών. Ο κόμπος έφτασε στο χτένι! Όσοι από την ελληνική πολιτική τάξη, κόμματα και πρόσωπα, θέτουν πάνω απ' όλα τον λαό και τον τόπο οφείλουν να δώσουν, εδώ και τώρα, το παρών στη διεκδίκηση. Ζητούνται αποδείξεις!
* Ο Αριστομένης Συγγελάκης είναι μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Τον Μάιο του 1941, εκατοντάδες στρατιώτες από την Θράκη πολέμησαν στην Μάχη της Κρήτης. Μετά την μάχη και την επικράτηση των Γερμανών, όσοι δεν είχαν σκοτωθεί, συνελήφθησαν και για ένα διάστημα κρατήθηκαν αιχμάλωτοι στο νησί.
Αργότερα οι Γερμανοί τους μετέφεραν πίσω στην Θράκη όπου εκεί αφέθησαν ελεύθεροι προκειμένου να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Μετά από μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Θράκη, εντοπίστηκαν επιζώντες βετεράνοι και απόγονοι άλλων τους οποίους δεν προλάβαμε εν ζωή.
Στον Έβρο, όσοι γνωρίζουν αυτό το περιστατικό, κάνουν λόγο για τους "300 του Έβρου στη Μάχη της Κρήτης".
Μέχρι πρότινος οι ιστορικές αναφορές ήταν φτωχές και το γεγονός αυτό σιγά σιγά ξεχνιόταν.
Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης έχει κυκλοφορήσει την έκδοση με τα απομνημονεύματα του Χρήστου Ρουσσόπουλου, ενός Εβρίτη στρατιώτη που πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης.
Ο Χρήστος Ρουσσόπουλος, από το Μέγα Ζαλούφι Ανατολικής Θράκης και κάτοικος Χειμωνίου Ορεστιάδος κρατούσε ημερολόγιο όπου κατέγραφε λεπτομερώς τη μάχη στο Ηράκλειο και την τύχη του ίδιου όσο και των άλλων στρατιωτών από τη Θράκη.
Οι μαρτυρίες του Χρήστου Ρουσσόπουλου παραχωρήθηκαν στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης από την οικογένεια του, προκειμένου να εκδοθούν.
Στο επίμετρο της έκδοσης παρατίθενται και μαρτυρίες άλλων Εβριτών οι οποίες καταγράφησαν κατά την πρόσφατη έρευνα στη Θράκη.
Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, στο Ηράκλειο, στις 28 Ιουνίου, όπου θα παραστούν συγγενείς του Χρήστου Ρουσσόπουλου αλλά και Θρακιώτες της Κρήτης (στο Ηράκλειο υπάρχει ένας μεγάλος και δυναμικός σύλλογος Θρακιωτών).
Σε πολλά χωριά της Κρήτης ακόμα μιλούν για τους στρατιώτες από τον Έβρο, τους οποίους φιλοξενούσαν για ένα διάστημα, την περίοδο της αιχμαλωσίας τους. Επίσης σε σπίτια του ¨Έβρου διασώζονται στρατιωτικές φωτογραφίες που πάρθηκαν στην Κρήτη την περίοδο εκείνη».
Μαρτυρία του συγγραφέα
Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η μαρτυρία του συγγραφέα, η οποία κατατίθεται και από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: «...Και να, η ώρα δύο το μεσημέρι της 27ης του Μάη 1941 πάντα. Σε λίγο πλακώνουν αμέτρητα γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδιστικά. Κάνουν κύκλους γύρω από το Ηράκλειο. πολυβολούν όπου καταλαβαίνουν ότι υπάρχει ελληνικός στρατός ή υποψιάζονται ότι υπάρχει. Αυτό βαστάει περίπου μία ώρα. Και σε μεμονωμένο στρατιώτη, αν δουν, κάνουν βουτιά και πολυβολούν. Τα αγγλικά αντιαεροπορικά συνέχεια βάλλουν στα αεροπλάνα αυτά, τόσο από το αεροδρόμιο όσο και από το λιμάνι και τη δυτική παραλία. Πολλά πετούν χαμηλά και κάνουν επίτηδες φοβερό κρότο, μήπως από το φόβο οι Έλληνες υψώσουν άσπρες σημαίες [...]
Ο κρότος που κάνουν τα αεροπλάνα πετώντας και ο κρότος των βομβών σου παίρνουν τα αυτιά. Νομίζεις ότι θα βουλιάξει το Ηράκλειο μαζί με τον κόσμο του. Καπνοί και σκόνες σύννεφο βγαίνουν από την πόλη, απλώνονται παντού. Ο άμαχος κόσμος του Ηρακλείου είναι μέσα στα αθάνατα τείχη, από τον πολύ κρότο τα τείχη σείονται και πέφτουν πετρίτσες και χώματα, όλα αυτά σκορπούν τον φόβο και τον τρόμο στον κοσμάκη. Φοβούνται να μην πέσουν τα τείχη. Παίρνουν την απόφαση να βγουν έξω και, αν μπορέσουν, να φύγουν από την πόλη.
Τα καταφύγια στα τείχη αυτά δεν έπεσαν. Μα ο κοσμάκης από τον φόβο του βγαίνει έξω και παίρνει δρόμο για να φύγει από την πόλη. Οι Γερμανοί είναι αιμοβόροι, είναι φασίστες, δεν λυπούνται κανέναν. Είναι πρόθυμοι να κάψουν πόλεις και χωριά, αρκεί να πετύχουν το σκοπό τους...».
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Στις 21 Μαΐου 2014 εορτάστηκε η 73ή Επέτειος της Μάχης της Κρήτης στο Ιστορικό αεροδρόμιο του Μάλεμε.
Η Λ.ΕΦ.Ε.Δ ΧΑΝΙΩΝ έδωσε το παρόν της και στο Μνημείο των Πεσόντων κατέθεσε στεφάνι ο Αντιπρόεδρος της Λέσχης κ.Αθανάσιος Τραχανής.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Την Τετάρτη 21 Μαΐου 2014, ολοκληρώθηκε η επετειακή πορεία με την επωνυμία «1ο Τρόπαιο της Μάχης της Κρήτης 1941», στο πλαίσιο των εορτασμών της 73ης Επετείου της Μάχης της Κρήτης, η οποία είχε ως αφετηρία το Ηράκλειο και κατέληξε στο Α/Δ του Μάλεμε όπου και πραγματοποιήθηκε η κεντρική εκδήλωση εορτασμού της εν λόγω επετείου.
Στην επετειακή πορεία συμμετείχαν 36 στελέχη των ΕΔ (31 άνδρες και 5 γυναίκες), διανύοντας συνολικά 61 χιλιόμετρα, φέροντες οπλισμό και φόρτο πορείας, ακολουθώντας το δρομολόγιο Ηράκλειο – Γούρνες - Κοκκίνη Χάνη – Καρτερός - Α/Δ Ηρακλείου – Πατσίδες – Σπήλια – Χανιά - Α/Δ Μάλεμε.
Κατά την διάρκεια του δρομολογίου οι συμμετέχοντας διήλθαν από τα ακόλουθα ιστορικά σημεία της Μάχης της Κρήτης :
-Μνημείο ομώνυμης μάχης υψώματος Κοψά (Προφήτης Ηλίας Ηρακλείου)
-Μνημείο απαγωγής Στρατηγού Κράιπε (Πατσίδες)
-Βίλα «Αριάδνη»-Στρατηγείο Γερμανών στο Β΄ΠΠ (Κνωσός)
-Συμμαχικό Νεκροταφείο Σούδας
-Μνημείο Γολγοθά (Χανιά)
-Μνημείο Γαλατά (Χανιά)
-Γερμανικό Νεκροταφείο (Μάλεμε)
Πρωτεύσαντες:
α. στους άνδρες: Ανθυποσμηναγός Τεντολούρης Φίλιππος της ΠΑ
Σμηνίας Ξενιτίδης Σπυρίδων της ΠΑ
ΕΠΟΠ Λοχίας Γκόλης Γεώργιος του ΣΞ
β. στις γυναίκες: Επικελευστής Νικολακοπούλου Λαμπρινή του ΠΝ
Επικελευστής Νικολακοπούλου Σοφία του ΠΝ
Αρχικελευστής Πετράκη Μαρία του ΠΝ
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
